Angst zaaien

Ach die Wouter, had hij de kaakchirurg maar nooit gevraagd waarom de recentelijk gemaakte kaakfoto niet goed was en er een tweede röntgenfoto noodzakelijk werd geacht. De jonge specialist was doordrongen van de noodzaak zijn patiënt volledig te informeren en legde dus uit dat vlakbij de verstandskies een zenuw loopt, die door de verdovingsspuit beschadigd kan raken. ‘Dan kan het zijn dat het gevoel pas veel later terugkeert, bijvoorbeeld na drie of vier weken of pas na een aantal maanden. Vrijwel altijd gaat het goed, zelfs al duurt het soms een jaar. Slechts een enkele keer komt het niet goed en tja, daardoor kunnen dan problemen ontstaan bij het werk of met de relatie, want zoenen gaat dan ook niet meer zo goed.’

Arme Wouter, zijn relatie met een lieve vriendin was tot groot verdriet net uitgegaan en ook dat nog… de verdovingsspuit zat er al in. En dan te beseffen dat die verstandskies werd getrokken op advies van de orthodontist met als doel om de aanblik van zijn gebit wat aantrekkelijker te maken. Hij zag al tegen de behandeling op en nu kwam er ook nog een portie angst bij.

‘Informed consent’ – verwarrend genoeg afgekort als IC – betekent dat de patiënt de mogelijke voor- en nadelen van een medische behandeling krijgt te horen voordat door hem/haar het besluit wordt genomen om deze al dan niet te ondergaan. informatieplicht en toestemmingsvereiste vormen de basis van elke behandeling. Op 1 januari 2016 is trouwens de informatieplicht van de huisarts aangescherpt.

Medische informatie verstrekken moet echter maatwerk zijn

‘Primum non nocere’ – in de eerste plaats niet schaden – is echter een niet minder belangrijk, en zelfs veel ouder, grondbeginsel van medisch handelen. Dit stond namelijk al in de Eed van Hippocrates (ca. 460-377 v. Chr.). Sinds 2003 figureren ‘Primum no nocere’ en ‘Informed consent’ pal na elkaar in de Nederlandse Artseneed: ‘Ik zal aan de patiënt geen schade doen. Ik luister en zal hem goed inlichten.’

Schaad je een patiënt door angst te zaaien? Mogelijk wel! Maar het lastige is dat mensen uiteenlopend omgaan met medische informatie. Wetenschap vereist uniformering, op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde protocollen gaan uit van dezelfde behandeling voor iedereen met dezelfde klacht of aandoening, en medische informatie op schrift of op internet houdt geen rekening met het feit dat deze uiteenlopend geïnterpreteerd kan worden.

Medische informatie verstrekken moet echter maatwerk zijn. Wie doordrongen is van de onschatbare waarde van een terechte geruststelling, zal ook beseffen dat angst een nauwelijks te onderschatten impact op patiënten kan hebben. Gezien alle aandacht voor slechtnieuwsgesprekken – zowel in als buiten de medische sector – zou je mogen veronderstellen dat artsen hierin redelijk bekwaam zijn.

Maar het inzicht dat je bij het informeren van patiënten altijd rekening dient te houden met de omstandigheden is nog niet tot in alle uithoeken van het medisch bedrijf doorgedrongen. Nog tijdens de behandeling die slechts een paar minuten duurde werd Wouter overspoeld met informatie over de nazorg. Daar kwam dus maar weinig van over. Over een week wordt er weer een verstandskies bij hem getrokken. Ik zou mij kunnen voorstellen dat Wouter meer tegen de spuit dan tegen het trekken van de kies opziet.

Delen