BBC Four

Ik weet het: kan heel goed zijn dat het niet in uw zenderpakket zit. Maar hier valt best makkelijk wat aan te doen, als u snel bent misschien zelfs nog op tijd. Want vanavond om 22.00 uur kunt u op BBC Four kijken naar Janis Joplin: Little Girl Blue. Deze nieuwe documentaire werd afgelopen najaar in de Verenigde Staten enthousiast ontvangen. En brengt ons ‘new understanding of a bright, complex woman whose surprising rise and sudden demise changed music forever’.

Punt is: als ze zoiets bij BBC Four beloven, dan ís dat meestal ook zo. Want dit is niet zomaar een zender, en ook niet zomaar een zender met programma’s van BBC-kwaliteit. Maar simpelweg het beste dat het zo breed geworden televisielandschap van nu te bieden heeft. Dat wil zeggen: voor hoogopgeleide kijkers met serieuze interesse in geschiedenis, wetenschap en (vooral) cultuur. En in, ook belangrijk natuurlijk, entertainment betere-stijl.

Sleutelwoord is hier: niveau. Maar dit is niet hetzelfde als ‘elitair’, wat je vooral goed kunt aflezen aan de manier waarop BBC Four met cultuur omgaat. De gekozen onderwerpen zijn vaak belangrijk en sophisticated. Maar ze worden gebracht zonder nodeloze gewichtig- en moeilijkdoenerij, zonder intellectuele neerbuigendheid richting niet-kenners in de huiskamer. Zo’n aanpak is niet, en ook dit is essentieel, hetzelfde als ‘populariseren’. Maar gewoon op een intelligente maar tegelijk levendige en prettige manier communiceren met een publiek dat je serieus neemt.

Een recent voorbeeld is een serie als Henry VIII: Patron or Plunderer, over de artistieke balans van de regeerperiode van Engelands meest beruchte koning ooit. Op dit moment nog lopend is Art of Scandinavia, gepresenteerd door kunsthistoricus Andrew Graham-Dixon. (Die laatst ook schitterde, samen met chef-kok Giorgio Locatelli, in de BBC Two-serie Italy Unpacked – een culturele én culinaire ontdekkingsreis ineen.) En pas was er ook nog, in vier afleveringen, The Renaissance Unchained, gemaakt door kunstcriticus Waldemar Januszczak – alwéér zo iemand die kennis van zaken en eigenzinnige visie combineert met jongensachtig enthousiasme en gevoel voor humor. Mannen van een soort waar ze bij BBC Four een patent op hebben.

Ook heel verfrissend is dat ze bij BBC Four niks moeten hebben van een kunstmatig onderscheid tussen ‘hoge’ en ‘lage’ cultuur. Cultuur is cultuur, met binnen elk genre goed en slecht en soms briljant. Vandaar dat ook rock- en popmuziek zo zwaar wegen in de programmering, met een nooit ophoudende stroom van documentaires. Over afzonderlijke bands en performers, veel te veel om hier op te sommen. Maar ook over stromingen, tijdperken, speciale invalshoeken. Zoals ‘Tales from the Tour Bus’, ‘The Biggest Break Ups and Make Ups in Rock ‘n’ Roll’, ‘The Story of the Marshall Amp’ – echt geweldig.

Vaste prik is de vrijdagavond, die altijd aan muziek is gewijd (en niet alléén maar rock en pop). Met vanavond meteen na die film over Janis Joplin ook nog een thema-documentaire, Girl in a Band: Tales from the Rock ‘n’ Roll Frontline, over het verschijnsel ‘female rock musician’ als zodanig.

En zo gaat het eigenlijk elke vrijdag. Waarna het dan vanzelf zaterdag wordt, en BBC Four een kwartslag draait richting entertainment. Met bijzondere speelfilms, soms ‘art house’ maar nooit geforceerd-artistiek, uit vaak niet-Engelstalige landen (en dus Engels ondertiteld). En natuurlijk: betere series, vooral veel crime.

En ook hier weet BBC Four steeds weer te excelleren, met originele keuzes die soms vooruitlopen op trends. Eerder schreef ik hier al over Il commissario Montalbano, een niet-conventionele misdaadserie die buiten Italië nooit heel bekend werd – maar wél bij de kijkers van BBC Four. Plus regelmatig het betere nieuwe werk uit Scandinavië; zoals The Killing uit Denemarken, dat al bij BBC Four te zien was vóórdat het zo’n wereldwijd succes zou worden.

Reden genoeg dus om tegen wat bescheiden extra abonnementsgeld het zenderpakket uit te breiden met BBC Four. Heel veel moois hoeft u dan nooit meer te missen. En bovendien: alle programma’s van BBC Four worden frequent herhaald, over een periode die soms jaren door kan lopen. Dus vast óók Janis Joplin: Little Girl Blue – voor wie vanavond (nog) niet kan kijken.