Beste Ignace Schretlen…

De eerste keer dat ik een mailtje kreeg met als aanhef ‘beste Ignace Schretlen’ gaf mij dat een vreemd gevoel. Ik was immers gewend aan ‘beste Ignace’. Ook ‘beste meneer Schretlen’ vind ik prima. Maar ‘beste Ignace Schretlen’ roept iets tegenstrijdigs op. ‘Beste’ suggereert een bepaalde band die door de hiernavolgende combinatie van voor- en achternaam weer teniet wordt gedaan. Maar wonderlijk genoeg raak je aan deze aanhef wonderlijk snel gewend. Nog sterker: inmiddels heb ik deze gewoonte overgenomen.

Toch gebeurt hier iets verontrustends. Vermoedelijk hebben de meesten wel door dat wij bij deze aanhef de bal teruggekaatst krijgen van een aan ICT gekoppelde gril: registratie van jouw persoonsgegevens. Door klanten aan te schrijven met ‘beste’ willen bedrijven graag de suggestie van een persoonlijke band wekken. Zoekend naar een compromis tussen ‘beste Ignace’ en ‘beste meneer Schretlen’ werd het ‘beste Ignace Schretlen’. ICT laat zich makkelijk dresseren. Een paar drukken op de knop en duizenden klanten ontvangen een brief met deze aanhef. Verontrustend is dat wij deze gekunstelde constructie hebben overgenomen in onze communicatie.

‘ICT laat zich makkelijk dresseren’

In 2014 deed ik een klein experiment. Wij wonen op de Populierenlaan. Ik vroeg een aantal bedrijven om documentatie. Bij het invullen van de persoonsgegevens voegde ik aan deze straatnaam van alles toe. Het begon met ‘Korte Populierenlaan’, ‘Dwarse Populierenlaan’, ‘Kromme Populierenlaan’ en ‘Ronde Populierenlaan’. Hierna ging ik een stapje verder en werd het ‘Dikke Populierenlaan’, ‘Verdorde Populierenlaan’, ‘Ingekorte Populierenlaan’ en ‘Rijke Populierenlaan’. Uiteindelijk kwamen we uit op ‘Omgehakte Populierenlaan’, ‘Juichende Populierenlaan’, ‘Plastic Populierenlaan’, ‘Verlegen Populierenlaan’, ‘Verborgen Populierenlaan’ en ‘Verdwenen Populierenlaan’.

Misschien was het naïef van mij om te denken dat bij de betreffende bedrijven de geregistreerde gegevens van personen die folders, brochures e.d. aanvragen worden gecontroleerd. Natuurlijk verliep alles geautomatiseerd. Maar van de Gemeente Amsterdam kreeg ik een zending waarop handmatig de door mij verstrekte gegevens waren overgenomen. Dus kwam op de enveloppe ’Omgekeerde Populierenlaan’ te staan.

Tegenwoordig is het wat lastiger om een dergelijk experiment te doen, omdat de straatnaam veelal automatisch op het scherm verschijnt wanneer de postcode is ingevuld. Maar dit doet niets af aan het probleem dat wat fout wordt geregistreerd, ongezien een eigen leven gaat leiden.

‘Elke patiënt zou eens per jaar moeten controleren of de ingebrachte medische gegevens juist zijn’

Dat geldt ook voor het elektronisch of digitaal patiëntendossier. Elke patiënt zou eens per jaar moeten controleren of de ingebrachte medische gegevens juist zijn. Louter op basis van eigen ervaring weet ik dat de kans op onjuistheden en fouten zeer groot is. Denk niet dat dokters zich afvragen hoe het kan dat je elkaar tegenwerkende medicamenten gebruikt, want zij slikken alles wat er staat als zoete koek. Sinds de – toch al heilige – protocollen, standaarden en richtlijnen zijn geïncorporeerd in de ICT, gedragen computers zich niet zoals dokters dat wensen maar gebeurt het omgekeerde. De dokters accepteren alles van de computer en passen hun gedrag hierop aan. De gezagsverhouding is dus omgedraaid. Ooit maakte ik een kaart met hierop de tekst: ‘Uit onze administratie blijkt dat u niet bestaat’. Wie zich niet registreert, hangt dit lot boven het hoofd!