Corona-beleid: te stellig?

Meer dan vijfhonderd jaar geleden werd ironisch genoeg uitgerekend in Italië het geheim van een succesrijke bestrijding van een epidemie – boosdoener was toen de pest – ontdekt: rigoureus overheidsingrijpen, waarbij steden compleet van de buitenwereld werden afgesloten en verplichte quarantaine.

Dit harde maar doeltreffende beleid dwingt des te meer respect af, omdat men in die tijd nog niets wist over de Yersinia pestis – de naar zijn ontdekker Alexandre Yersin (1863-1943) genoemde gram-negatieve bacterie –, die de Zwarte Dood veroorzaakt. Tussen 1347 en 1351 overleed naar schatting een derde van alle Europeanen – enkele tientallen miljoenen – aan deze aandoening.

Op 28 mei 1918 werd in het Spaanse Valencia melding gemaakt van een griepachtige aandoening. Deze ‘Spaanse griep’ zou wereldwijd 50 tot 100 miljoen mensen het leven kosten. Vermoedelijk had dezelfde aandoening zich – curieus genoeg – een paar maanden tevoren ook al gemanifesteerd in de Amerikaanse staat Kansas. De verwekker – dit keer een virus – was toen evenmin bekend.

Honderd jaar na de eerste melding verscheen van de hand van Jeremy Brown het boek The hundred-year hunt to cure the deadliest disease in history. Brown kent als specialist de praktijk en overtuigt zijn lezers niet zozeer met cijfers, als wel met hetgeen de tegenwoordig weer onderschatte influenza voor lijden teweeg kan brengen. Zelfs nu het genoom van de verwekker sinds de jaren negentig bekend is, waarschuwt de bescheiden arts voor onzekerheden en onbeantwoorde vragen.

Afgelopen vrijdag werd bij mij bloed geprikt. De laborante bleef bijna demonstratief met haar rug naar mij toe zitten. Na het afnemen van het bloed pakte ze zonder duidelijke reden een paar buisjes in haar rechterhand en zei dat ik kon gaan. Het was duidelijk dat de vrouw er niets voor voelde om mij zoals gebruikelijk de hand schudden.

Ik las over het anti-handen-schudden-beleid op de longafdeling in het LageLand Ziekenhuis (Zoetermeer). De overheid adviseert om frequent de handen te wassen, maar wordt het ontraden om elkaar een hand te geven? Ik bel de informatielijn van het RIVM (0800-1351) en de regionale lijn van de GGD Hart van Brabant (0900-3646464). Elkaar de hand geven – zelfs in het ziekenhuis – mag!

Enerzijds is het goed dat irreële angst wordt aangepakt door fabels met klem te ontkrachten. Anderzijds stuit mij de stelligheid waarmee de Nederlandse overheid o.a. uitdraagt dat Nederlanders die terugkeren uit zwaar getroffen Noord-Italiaanse gebieden pas na manifeste ziekteverschijnselen besmettelijk zijn, mij intuïtief tegen de borst.

De geneeskunde kent immers aandoeningen die besmettelijk zijn en een gevaar voor anderen kunnen vormen zonder dat de drager van de ziekteverwekker hiervan zelf klachten ondervindt. Telkens wanneer stellige beweringen worden gevolgd door ‘voor zover bekend’, denk ik dat we – ook als nuchtere Hollanders – lessen uit het verleden kunnen en moeten trekken: dan lijken bescheidenheid en extra voorzichtigheid op hun plaats.

Naschrift:

The Wall Street Journal publiceerde vorige maand een artikel van Jeremy Brown over lessen die wij bij de uitbraak van Coronavirus kunnen leren: https://www.jeremybrownmd.com.