De dokter en het paard
Toen de almachtige God het paard wilde scheppen, zei Hij tegen de zuidenwind: ‘Ik maak een schepsel uit jou dat ik zal maken tot een bron van eer voor Mijn volgelingen en een bron van vernedering voor Mijn vijanden en tot een beeld van schoonheid voor hen die Mij gehoorzamen.’ De wind antwoordde: ‘Schep o Heer.’ Dus nam Hij een handvol wind en schiep daaruit het paard. Toen zei God: ‘Ik heb jou geschapen, een echte Arabier (…)’
De Arabische volbloed, ook wel Arabier genoemd, is een paardenras dat zijn oorsprong vindt op het Arabisch Schiereiland en vervolgens in de achtste eeuw is meegenomen naar Noord-Afrika. Het ras is meer dan vijfduizend jaar oud. Het zijn dieren met een grote intelligentie en een vurig karakter. De Arabier is ook een gevoelig dier. De ruiter moet eerst zijn vertrouwen winnen, waarna het paard alles voor hem wil doen. Een Arabier zal vaak bij een afgeworpen en gevallen ruiter blijven.*
Het citaat, waarmee deze blog begint, is ontleend aan het verhaal ‘The Sadness of Horses’ van de Egyptische arts Mohamed Makhzangi (1949). Het komt uit de bundel ‘Animals in Our Days’ (2022) – de oorspronkelijke Arabische uitgave dateert uit 2006 – en is door Marianne Dagevos in het Nederlands vertaald**. Over de betreffende auteur schrijft zij: ‘Makhzangi bouwt voort op de Arabische traditie en op de hedendaagse wetenschap (…). Door in te zoomen op het individuele en het collectieve gedrag van dieren en op hun reacties op menselijke interventies blijkt dat ze ons al het ware een spiegel voorhouden. Hun sociale intelligentie en hun gevoeligheid maken indruk, verrassen en zetten ons, menselijke dieren, aan het denken.’
Een dokter die enthousiast naar het geïsoleerde eiland gaat om een patiënt ‘in een onduidelijke toestand’ te onderzoeken
Het verhaal speelt zich af op een eiland, dat wordt omgeven door turquoise blauw water. ‘Daarin was een keten van kleurig zeekoraal te zien dat eromheen kringelde als een omlijsting van licht in de diepe donkerblauwe wateren. Men zei dat er gazelles waren op het eiland (…) dat Israëli’s uit wrok hebben veranderd in een mijnenveld kort voordat ze werden verdreven. Het is nog steeds levensgevaarlijk om er rond te lopen, je kunt je alleen verplaatsen op een paard met getrainde zintuigen en een nauwkeurige stap. Die paarden zijn geselecteerd uit de beste rassen Arabieren (…).’
De ik-verteller in dit verhaal is een dokter die niet met tegenzin maar juist enthousiast naar het geïsoleerde eiland gaat om een patiënt ‘in een onduidelijke toestand’ te onderzoeken. Zoals de titel van het verhaal al suggereert, zoomt de auteur niet in op de patiënt – die niets ernstigs blijkt te mankeren – maar op het paard, waarmee hij het gevaarlijke eiland doorkruist. Het innige contact tussen mens en dier leidt uiteindelijk zelfs tot een eufore stemming: ‘Ik zag de gazelles waarvan men zegt dat ze een luchtspiegeling zijn maar dat zijn ze niet.’
Op de heenweg vertraagt het paard zijn pas, valt op de grond en blijft roerloos liggen. Het dier lijkt dood en de wanhopige arts vreest voor hetzelfde lot. Als coassistent kindergeneeskunde had hij echter meegemaakt hoe uitgedroogde en ten dode opgeschreven kinderen, bij wie zelfs geen infuus meer kon worden ingebracht, de intraveneuze vloeistoffen opdronken wanneer ‘ze werden vastgehouden door hun moeders die hun ruggen streelden en vanuit de diepten van hun ziel een geluid voortbrachten dat de overlevingskansen van de kinderen aanzienlijk verhoogde’.
Voor zijn barre tocht kreeg de arts het advies om het contact met paard zoveel mogelijk te beperken: ‘Ik kreeg (…) de indruk dat ik het beste slapend of half slapend op de rug van het paard kon zitten (…).’ Maar juist door aandacht te geven en genegenheid te schenken leeft het dier weer op. Dit is ook de boodschap die de auteur wil uitdragen, waarbij hij met name aandacht wil vragen voor het lot van dieren – zowel wilde dieren als huisdieren – die net als mensen door oorlogen en klimaatrampen worden getroffen maar slechts zelden in de picture staan.
* Bron: Wikipedia
** De vertaling is kosteloos beschikbaar op de site marcada.nl/verhalenpost. Maandelijks wordt een kort verhaal van een hedendaagse schrijver uit het Midden-Oosten aangeboden.
