Digitale ongelukken

De dagen worden weer korter. Voor het eerst sinds 1960, toen een wereldwijd netwerk van atoomklokken de tijd ging bijhouden, draait de aarde weer wat sneller om haar as. Vermoedelijk speelt klimaatverandering daarbij een rol. IJsmassa’s worden dunner, luchtstromen veranderen en de zeespiegel stijgt. Die veranderingen in gewichtsverdeling beïnvloeden de omwenteling van de aarde.

De aarde ging tot voor kort steeds langzamer draaien, waardoor de dagen langer werden. Om te zorgen dat klokken in de pas blijven lopen met de daglengte, kwamen er vanaf 1972 schrikkelseconden waarmee sommige jaren een seconde langer werden, voor het laatst in 2016.

Schrikkelseconden zorgen ervoor dat zonnewijzers de goede tijd blijven aanwijzen. Maar ze zijn de schrik van elektronische apparaten die een nauwkeurige, vloeiende notie van tijd nodig hebben. Dat geldt voor verrassend veel apparaten. De nauwkeurigheid van gps-navigatie hangt er vanaf. Financiële systemen handelen in milliseconden. In het verleden crashten sommige communicatienetwerken als een extra seconde werd ingelast. Ze konden de plotselinge sprong in de tijd niet aan.

‘Schrikkelseconden zijn de schrik van elektronische apparaten die een nauwkeurige, vloeiende notie van tijd nodig hebben’

De meeste apparaten die nu afhankelijk zijn van precieze tijdmeting hebben nog nooit een schrikkelseconde meegemaakt. We weten niet hoe ze zullen reageren als een jaar plotseling een tel langer wordt. Nu de aarde weer sneller om haar as draait, speculeren wetenschappers op een negatieve schrikkelseconde, zodat een jaar een seconde korter wordt. Daarop zijn apparaten al helemaal niet voorbereid.

De angst voor digitale ongelukken houdt de bewakers van de tijd al jaren uit de slaap. De 63 landen die samen de tijd beheren, hebben daarom eind 2022 in Parijs afgesproken om de schrikkelseconde af te schaffen. Ze onderhandelen nog over de uitfasering en de maatregelen als klokken te veel uit de pas gaan lopen met zonnewijzers. Waarschijnlijk zullen ze pas ingrijpen als het verschil is opgelopen tot meer dan een minuut. Het is onvoorspelbaar wanneer het zover is, want de gewichtsverdeling op aarde verandert voortdurend.

Delen