Doe-het-zelf-meter

Op mijn balkon meet ik momenteel elk uur het fijnstof. Het meetapparaat heb ik in elkaar geknutseld met een aantal elektronica-onderdelen die in China zijn te bestellen. Het hart is een stofsensor, die eigenlijk voor een airco is bedoeld. Een computer zo groot als een luciferdoosje verwerkt de gegevens en stuurt ze via internet naar een centrale computer. Een regenpijp sluit het geheel waterdicht af. Kosten: 30 euro.

Mijn metertje is natuurlijk wat minder nauwkeurig dan de zes officiële sensoren in mijn woonplaats, maar die zijn dan ook honderden malen zo duur. En mijn apparaat meet de lucht die ik zelf inadem, niet de parklucht rond de officiële meetpalen.

De doe-het-zelf-meter is bedacht door een aantal actievoerders in Stuttgart, een van de stoffigste plekken in Europa. Ook in Nederland zijn microscopisch kleine deeltjes in de lucht de belangrijkste milieugerelateerde doodsoorzaak, met elk jaar duizenden slachtoffers. Veel fijnstof komt van het verkeer of van kolencentrales.

Ik weet nu hoe vies de lucht is die ik inadem

Het in elkaar zetten van het apparaatje is niet zo eenvoudig als de bedenkers beweren, maar de handleiding is helder (luftdaten.info, in het Duits). Er staan er inmiddels 800 opgesteld in heel Europa.

Een paar dagen na installatie op mijn balkon was het meteen raak, met een grote brand in de buurt. Maar meestal blijven mijn meetwaardes in het veilige groen.

Burgers kunnen meten op een manier die wetenschappers maar moeilijk voor elkaar krijgen: op veel plekken tegelijk. Elektronica en internet helpen daarbij. Amateurweerstations waren daarvan de eerste voorbeelden. Ook kwamen burgers in actie met geluids- metingen rond Schiphol en seismografen in Groningen.

Voor een deel komen deze acties voort uit wantrouwen. Een misplaatste angst – wetenschappers worden bij dit soort metingen nauwlettend gevolgd. Belangrijker is dat ik mij nu verbonden weet met een netwerk van mensen die zich ook druk maken om fijnstof. Softwaresjoemelaars en kolenverbranders, wees gewaarschuwd!