‘Doe mij maar een schildpad’
De afgelopen zes jaar heeft dierenarts Carmen Barba Claassens op de meest bijzondere plekken ter wereld gewerkt. Ze deelt haar mooiste herinneringen, op werk- én persoonlijk vlak. “Op Grenada heb ik Kate ten huwelijk gevraagd.”
Tekst: Martijn Reinink | Beeld: Privé
Op het moment van spreken is ze net terug van Lesbos. In een week tijd heeft Carmen Barba Claassens (36) op het Griekse eiland zo’n 150 dieren gesteriliseerd. Vakinhoudelijk is dat allang geen uitdaging meer, ze heeft het al zo vaak gedaan, in zoveel landen, maar in andere opzichten wel. “Elk land is anders, elke situatie is anders. Vaak heb ik te maken met vrijwilligers die ik moet onderwijzen, soms zijn er studenten bij. In Thailand is ketamine verboden, daar moest ik op zoek naar andere anesthesiemiddelen. In een ander land zit de uitdaging ‘m weer in de locatie.” Zo staat de dierenarts bij haar eerste ‘sterilisatieproject’ in India in 2015 te opereren in een badkamer. “Dat was bij een Nederlandse vrouw thuis die daar veel goeds doet voor dieren. De badkamer was de meest steriele ruimte, daarom hebben we daar een tafel neergezet. Dit project loopt nog steeds; er werken nu Indiaase dierenartsen, er gaan ook Nederlandse dierenartsen naartoe, én ze hebben nu een eigen locatie.”
Barba Claassens – dochter van een Nederlandse moeder en een Spaanse vader, vandaar de dubbele achternaam – is geboren en getogen in Brabant, maar weet al op jonge leeftijd dat ze meer van de wereld wil zien. Zoals ze er ook op jonge leeftijd al van overtuigd is dat ze dierenarts wil worden. Dat ze zich, eenmaal op de universiteit, aanmeldt voor een cursus wildlife in Afrika mag dan ook geen verrassing heten. Toch valt die eerste buitenlandervaring tegen. “Ik had er een ander beeld van. Het werk bestond bijna alleen maar uit het verplaatsen van dieren. Het ene park kocht een dier van het andere park; wij mochten er een anesthesiepijl in schieten en het dier transporteren. Met diergeneeskunde had dat weinig te maken.”
Mede door die ervaring besluit ze na haar studie gewoon in Nederland te gaan werken. “Dat was leerzaam, ik vond het leuk, maar miste ook iets. Ik haalde er geen 100 procent voldoening uit én het buitenland bleef trekken.” Daarom neemt de dierenarts op haar dertigste een drastisch besluit. Ze neemt ontslag, verkoopt al haar spullen, zegt haar huur op en boekt een enkele reis naar Sri Lanka. Van daaruit reist ze door naar Nepal en India; onderweg helpt ze bij lokale dierenprojecten. Totdat ze van een oud-studiegenoot, die op de Galapagoseilanden werkt, hoort dat de sterilisatiekliniek daar een dierenarts zoekt die Spaans spreekt. Aan die eis voldoet Barba Claassens; ze wordt met open armen ontvangen. “Het is een van de mooiste bestemmingen op aarde, zeker als je van dieren houdt.
De zeeleeuwen liggen langs de boulevard te zonnen, in de haven zie je haaien zwemmen, de pelikanen en blauwvoetgenten vliegen rond je hoofd. Het is alsof je in een dierentuin leeft.” Dat is ook de reden dat de Archipiélago de Colón, zoals de eilandengroep officieel heet, zoveel toeristen trekt, met alle gevolgen van dien voor de inheemse flora en fauna. “De vele honden en katten die er leven, hebben een nóg verwoestendere impact op het wildlife”, weet Barba Claassens. “Ze eten hagedissen, schildpadeieren, vogels. Daarom proberen we mensen ervan te overtuigen hun hond of kat gratis te laten steriliseren.” Soms ondersteunt ze of neemt ze waar voor de dierenarts van het nationaal park. “De evolutietheorie van Darwin vindt natuurlijk zijn oorsprong op Galapagos: het is hier ‘survival of the fittest’, we laten de natuur op z’n beloop. Tenzij een wild dier door mensen in de problemen komt. Zo heb ik een zeeleeuw geopereerd die gewond was geraakt door de motorbladen van een boot. Toen moest ik wel eerst de literatuur induiken; intuberen bij een zeeleeuw is toch even anders dan bij een hond. Zoals dat ook geldt voor een infuus geven aan een reuzenschildpad, boven in de nek, net onder het schild. Als je zo’n exemplaar op zijn zij moet rollen, dan heb je wel wat assistentie nodig.” In totaal werkt ze twee jaar op de eilanden, met tussenpozen. “Ik ben de afgelopen jaren geregeld teruggegaan naar Nederland, om familie en vrienden te zien, maar ook om twee of drie maanden waar te nemen en wat geld te verdienen, want de vergoeding die ik in het buitenland krijg, is minimaal. Daarvan kan ik net eten en de verzekeringen betalen.”
Setje geworden
Met een kleine buffer is Thailand de volgende bestemming. Wederom is steriliseren de core- business. “Omdat het hier veelal om zwerfhonden ging, moesten we ze vaak eerst vangen.” De mooiste ‘vangst’ die Barba Claassens in Thailand doet, luistert naar de naam Kate Larson, een dierenarts uit Amerika die ze op de Galapagoseilanden al heeft leren kennen. “In Thailand zijn we een setje geworden.”
Nadat het verliefde duo voor een half jaar terugkeert naar Galapagos, scheiden hun wegen voor een tijdje als Barba Claassens naar Madagaskar vertrekt voor een sterilisatie-project en een vaccinatiecampagne tegen rabiës, waaraan nog geregeld mensen overlijden op dit Afrikaanse eiland. “Daarnaast vormen de vele loslopende honden ook hier een bedreiging voor het wildlife. Ze trekken de nationale parken in en vallen ringstaartmaki’s en andere soorten lemuren aan.” Deze halfapen leven alleen in Madagaskar nog in het wild. Een ander dier dat symbool staat voor het land is de kameleon; de dierenarts haalt een geweven exemplaar tevoorschijn. “Gekregen van de buurvrouw daar”, vertelt ze. “We hebben met het team echt een band opgebouwd met de bevolking, vooral met de kinderen en in het bijzonder met ons buurmeisje van 4 jaar. We speelden met ze. Ze sleepten ons mee naar de kerk, waar we meedansten op muziek. Terwijl we elkaar helemaal niet konden verstaan. Ik denk er nog altijd met een warm gevoel aan terug.”
Nadat Barba Claassens een korte periode als projectmanager in een cheetapark in Zuid-Afrika werkt, komt het Nederlands-Amerikaanse dierenartskoppel weer samen op Grenada, een van de kleinste landen ter wereld, gelegen in het Caraïbisch gebied. “Daar behandelden we asieldieren, maar draaiden we ook normale consulten. Hoewel, normaal: je ziet er andere ziekten dan in Nederland, zoals hartworm en parvo, maar ook verwondingen door hondengevechten.” Haar mooiste herinnering aan dit eiland ligt echter buiten de kliniek. “Op Grenada heb ik Kate ten huwelijk gevraagd.”
Bewijs aanleveren
Na haar ‘Yes, I will’ besluit het paar in Amerika te gaan trouwen en daar ‘een basis te leggen’, al willen ze nog wel projecten in het buitenland blijven doen. Barba Claassens wacht op dit moment nog op een visum. “Dat duurt vreselijk lang. Ik moet bewijs aanleveren dat we een setje zijn, in de vorm van foto’s waar we samen op staan. Ik moet een interview doen, waaruit moet blijken dat ik Kate goed ken. Ik heb al een uitgebreide medische keuring moeten ondergaan. Daarbij werden röntgenfoto’s gemaakt, werd bloed afgenomen en kreeg ik een varicella- en influenzavaccinatie.”
In afwachting van een visum werkte het stel het afgelopen jaar op Bonaire, waar Travelling Animal Doctors – de organisatie waaraan Barba Claassens verbonden is – een praktijk heeft overgenomen. “We zijn altijd afhankelijk geweest van donaties. Door deze move kunnen we nu ook zelf inkomsten generen, om weer andere projecten te financieren.” De Brabantse mocht de praktijk opzetten. “De kliniek was enorm verouderd. Het dak lekte, de elektra was houtje-touwtje aangelegd, er moest veel gebeuren. Tegelijkertijd was de werkdruk hoger dan ik ooit heb meegemaakt. Op Bonaire wonen veel te veel honden en katten en er zijn veel te weinig dierenartsen. En dan kregen we ook nog dieren op de operatietafel die ik nog nooit eerder had behandeld, zoals ezels; er zit een ezelopvang in de buurt. Dan moet je je toch eerst weer inlezen. Ook wel weer uitdagend, maar op dat moment dacht ik wel: doe mij maar een schildpad.”