Economie en eenzaamheid
Een familielid wees me op de uitzending van Wintergasten met de uit Engeland afkomstige Noreena Hertz. Zij heeft onder andere economie en filosofie gestudeerd en is bijzonder hoogleraar in de wereldeconomie. Ze vertelde over onderwerpen als feminisme, populisme en eenzaamheid. Over dat laatste schreef ze in 2020 een boek: ‘De eenzame eeuw; het herstellen van menselijk contact in een wereld die steeds verder ontrafelt’. Nog vóór corona deed ze hier veel onderzoek naar en belichtte ze haar visie op de oorzaken en gevolgen ervan.
Hertz stelt dat eenzaamheid onder jongeren zeer veel voorkomt, zelfs nog meer dan onder ouderen. Ze legt de relatie met smartphones, digitalisering en minder verbondenheid door kerk, vakbond en andere plekken voor samenkomst. Tussen 2008 en 2019 zijn veel jongerencentra gesloten en is er flink bezuinigd op bibliotheken (dat laatste is nu gelukkig anders). Ook bezuinigingen op openbaar vervoer zijn voor jongeren in dorpen een probleem.
Wie digitalisering als oplossing voor toekomstige zorg ziet, gaat volgens haar voorbij aan de behoefte aan verbondenheid. Het omzien naar elkaar is verminderd, stelt Hertz. En eenzaamheid heeft grote impact op gezondheid, welvaart en geluk. Ook benoemt ze de bedreiging voor de democratie. Als mensen zich niet verbonden voelen met anderen of teleurgesteld zijn in de overheid, zoeken ze naar mensen die aangeven dat ze er voor hen zijn. Volgens haar geeft dit een podium voor populisten en heeft de linkse flank dit laten liggen.
‘Eenzaamheid heeft grote impact op gezondheid, welvaart en geluk’
De wereld van ‘Yes we can’ ontbreekt momenteel. Door economische en financiële recessies en sociale media, technologie en terreuraanslagen/oorlogen is de toekomst voor jongeren somberder. Ze zijn veel bezig met het milieu en gender en zijn duidelijker over waar ze willen werken. Ze willen gelukkig wel iets doen om de wereld te veranderen. Dat geeft hoop.
Wat werk betreft hebben beroepsopgeleiden door automatisering banen verloren. Ze verwacht dat door Artificiële Intelligentie ook andere banen overbodig worden. Volgens haar moet er extra belasting worden betaald wanneer mensen vervangen worden door bijvoorbeeld robots.
Het werk van Hertz als econome wordt veel gelezen en discussie erover is belangrijk. Je kunt het met haar eens zijn of vragen stellen bij haar onderzoeken en uitkomsten. Sommige mensen zijn van mening dat digitalisering en smartphones veel hebben gebracht. Ik denk zeker dat bij Hertz een bepaalde kleuring van haar eigen wereld te herkennen is. Dat haar eigen baan door AI vervangen zou worden, ziet ze wel gebeuren. Nu worden haar onderzoeken al in haar exacte stijl weergegeven door Chat GPT. Maar, zo gaf ze aan: economische duiding voor de toekomst is nog steeds mensenwerk.
11 reacties
In de gezondheidszorg lezen we veel onderzoeken en visies van economen, politici en beleidsmakers/adviseurs. Daarop wordt wisselend gereageerd. In hoeverre zijn die bv van gezondheids/zorgeconomen persoonlijk gekleurd en herkenbaar voor werkenden in de zorg en patiënten? Is digitalisering de belangrijkste factor voor de toekomst of kunnen we beter aan andere knoppen draaien? Wie weet wat AI er in de toekomst van maakt.
Dienie Koolen
19 januari 2024 / 19:56” In de gezondheidszorg lezen we veel onderzoeken en visies van economen, politici en beleidsmakers/adviseurs. Daarop wordt wisselend gereageerd. In hoeverre zijn die bv van gezondheids/zorgeconomen persoonlijk gekleurd en herkenbaar voor werkenden in de zorg en patiënten? ”
Enerzijds wil ik hierop aanhaken; anderzijds weet ik niet of het misschien off topic is.
Toch maar een poging hierbij:
* dit stelsel is ondersteund en aangejaagd door economen;
* dit stelsel blijkt helaas rampzalig voor ouderen en kwetsbaren. Hier is recent onderzoek naar gedaan, met verontrustende resultaten:
” * Dit betekent dat de oversterfte onder ouderen met langdurige zorgbehoeften (WLZ) veruit het grootste is. De zwakke ouderen betalen de tol van corona.
* Nederland heeft qua oversterfte wellicht het slechtste resultaat van alle West-Europese landen.
* Antwoorden onderzoek oversterfte zijn deels al bekend: uitgehold zorgstelsel!
* De oversterfte is de belangrijkste indicator van de kwaliteit van een zorgstelsel bij een pandemie. ”
Bron: gijs van loef.
( Iemand die overigens opzichtig wordt genegeerd door economen trouwens.
Toeval waarschijnlijk. )
De economen hebben mijns inziens iets uit te leggen, maar helaas weigeren ze elke vorm van discussie;
– Bronnen en voorbeelden hiervan zijn er meer dan genoeg – .
Geen idee waarom, maar wel een gemiste kans..
Edward Kriek
10 februari 2024 / 20:571. Economie heeft een te beperkte kijk op de samenleving. Economie richt zich primair op de productie en consumptie van goederen en diensten, en op de manier waarop deze worden verdeeld. Dit is slechts een aspect van de samenleving, en er zijn veel andere belangrijke aspecten die niet door economie worden belicht. Denk bijvoorbeeld aan gezondheid, onderwijs, cultuur, en sociale rechtvaardigheid.
2. Economie wordt te vaak gebruikt om beleid te rechtvaardigen. Economen hebben vaak een sterke invloed op het beleid van overheden en bedrijven. Zij gebruiken hun kennis om te argumenteren voor bepaalde beleidsmaatregelen, die vaak gericht zijn op het bevorderen van economische groei en welvaart. Dit beleid kan echter negatieve gevolgen hebben voor andere aspecten van de samenleving, zoals het milieu of de sociale cohesie. Of gezondheid.
3. Economie wordt te vaak gebruikt om mensen te beoordelen. Mensen worden vaak beoordeeld op hun economische status, bijvoorbeeld op hun inkomen of opleidingsniveau. Dit kan leiden tot discriminatie en onrechtvaardigheid, en gezondheidsverschillen.
* De focus op economische groei is een voorbeeld; economische groei leidt niet altijd tot een betere kwaliteit van leven. Onder meer van de ‘losers’ en de ‘bejaarde, niets aan de maatschappij toevoegende medemens’ natuurlijk.
* De focus op het individu is dat ook . Economie gaat vaak uit van het individu als rationele actor die zijn eigenbelang nastreeft. Dit is echter een te simplistische kijk op menselijk gedrag.
* De focus op de korte termijn is helaas ook zo’n voorbeeld. Economie gaat vaak uit van de korte termijn, en houdt onvoldoende rekening met de lange termijn gevolgen van beleid.
Het primaat van (zorg) economen is merkbaar in de politiek, en bij de journalistiek.
En dat is een groot probleem voor de maatschappij.
Terug nu naar Noreena Hertz:
ik vrees dat zij gemarginaliseerd zal worden door extreem rechts ( “klaar met linkse wokies”) ; en de zorgeconomen – plus papegaaien- in Nederland zullen zich in hun veilige Telegram groepjes vast druk maken over andere dingen.
Is dit dus reden om niets te doen?
Nee, nee, en nog eens nee!
Dank dus voor deze bijdrage.
E.Kriek
21 januari 2024 / 19:39Dank aan E. Kriek voor deze weerspiegeling op economie en de gevolgen ervan. Of dit herkenbaar is voor (zorg)economen en of zij zich aangesproken voelen of juist niet is een vraag die door hen beantwoord zou kunnen worden. Benieuwd of hier gehoor aan wordt gegeven.
Dienie Koolen
21 januari 2024 / 20:39Goedenavond,
Dappere collega.
Zorgeconomen en hun papegaaien/ “journalisten’ zijn helaas zenders, en geen ontvangers.
En ik herhaal, dat is een groot probleem voor de maatschappij.
Maar ja ;
Ons probleem, vrees ik.
( De redactie van artsenauto zal het vast met ons eens zijn; dat is een hele geruststelling. )
E.Kriek
21 januari 2024 / 21:21Nog even nagedacht hoe E. Kriek toch aan dit beeld kan zijn gekomen. Dat is lastig en ik kan er naast zitten, maar ik vermoed dat het feit dat media en politiek (gezondheids)economie vaak aanhalen om uit te leggen waarom iets niet kan of onwenselijk is. Daarmee doen beide een politieke uitspraak (ze ruilen belangen en waarden uit) en geen economische.
Xander Koolman
22 januari 2024 / 11:27Geachte professor,
Deze keer ben ik het 100 procent met u eens.
En dan vraag ik mij af:
* Hoe komt het toch dat media en politiek (gezondheids)economie vaak aanhalen om uit te leggen waarom iets niet kan of onwenselijk is ?
De beperkingen van uw model zouden toch voor iedereen duidelijk moeten zijn?
Of is uw model allesoverstijgend en niet voor kritiek vatbaar?
U zult er vast een mening over hebben.
E.Kriek
22 januari 2024 / 20:44Goedenavond, professor.
Ongetwijfeld zult u het druk hebben met andere zaken. Ik heb , in al mijn bescheidenheid, vragen over uw opmerking over
” uit te leggen waarom iets niet kan of onwenselijk is.” ;
Ik herhaal mijn vragen dus , en nu misschien iets anders geformuleerd:
* Hebben economen het primaat om aan de maatschappij uit te leggen waarom iets niet kan of onwenselijk is? Zo ja, waarom eigenlijk ? Zorgverleners en zorgconsumenten hebben daar onvoldoende zicht op, volgens u?
* Economen gebruiken hun kennis om te argumenteren voor bepaalde beleidsmaatregelen, die vaak gericht zijn op het bevorderen van economische groei en welvaart. Dit beleid kan echter negatieve gevolgen hebben voor andere aspecten van de samenleving, zoals het milieu of de sociale cohesie. Of gezondheid.
Mee eens of niet?
* Economische groei leidt niet altijd tot een betere kwaliteit van leven; mee eens of niet?
* Economen werken met nauwelijks geverifieerde modellen; terwijl (para) medici werken met:
1 de keiharde realiteit;
2 de Evidence ( sorry, even geen vertaling voor handen: ‘ wetenschappelijk bewijs ‘ lijkt mij adequaat) .
En dat schuurt.
Heeft u daar een mening over?
Terug naar de boodschap van collega Koolen-Goossens:
” Dat haar eigen baan door AI vervangen zou worden, ziet ze wel gebeuren” ;
Het is niet uitgesloten dat ik bevooroordeeld ben, maar:
Waarom zou AI het niet beter doen dan de bijdragen van (zorg) economen?
U heeft al eerder uw betrokkenheid bij dit onderwerp getoond ( ” Nog even nagedacht hoe E. Kriek toch aan dit beeld kan zijn gekomen. Dat is lastig” ) ;
dit is dus uw kans!
( Mijn naam is Edward Kriek, trouwens; ik ben huisarts. Destijds heb ik besloten om mijn beroepsactiviteiten te verplaatsen naar het buitenland. De keuzes voor marktwerking in de zorg in Nederland hebben daar een belangrijke rol gespeeld; en sterker nog, ik begeleid met veel plezier collega huisartsen die ervoor hebben gekozen om naar het buitenland te ” vluchten”; en gelooft u mij, het zijn er nogal wat . Dat mijn begeleiding 100 procent gratis is zal u mogelijk geruststellen) .
Terug naar de inhoud dus!
U reageert op de discussie. U bent professor.
Het zou u dus sieren om ook nu te reageren.
E.Kriek
23 januari 2024 / 21:36Dank aan dhr Koolman voor zijn uitleg. Dat visies van economen vooral naar voren komen wanneer iets niet mogelijk is kan inderdaad afschepen van verantwoordelijkheid zijn. Ik ken wel situaties waarin ideeën van economen vooral beperkt worden door ministerie van financiën. Terwijl er ook een andere weg te bewandelen was voor zorg aan patiënten. Voorbeelden van zaken waarbij ‘de wereld van modellen’ geen hinder geeft en meegedacht wordt over financiële hobbels lees ik oa bij dhr Canoy met zorgzame buurten. En Raad voor Volksgezondheid en Samenleving heeft belangrijke issues aangekaart . In hoeverre die dan voortgang krijgen of opgepakt worden is een tweede.
Dienie Koolen
22 januari 2024 / 13:22Beste collega,
Wat betreft uw opmerking over de heer Canoy ; toch nog een puntje van kritiek:
Marktwerking in de zorg ( ’the only show in town’ , volgens deze professor) heeft het ontstaan van zorgzame buurten in de weg gestaan:
* Marktwerking heeft geleid tot een toenemende focus op efficiency en kostenbesparingen. Dit heeft ertoe geleid dat zorgaanbieders zich steeds meer op hun eigen organisatie richten, in plaats van op de samenwerking met andere partijen in de buurt;
* Zorgzame buurten zijn gebaseerd op samenwerking tussen verschillende partijen, zoals zorgaanbieders, vrijwilligers, maatschappelijke organisaties en bewoners. Deze samenwerking is nodig om zorg en ondersteuning op een integrale manier te organiseren, zodat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen.
En marktwerking heeft het moeilijker gemaakt om deze samenwerking te realiseren:
Zorgaanbieders zijn namelijk steeds meer bezig met het concurreren met elkaar, waardoor ze minder geneigd zijn om samen te werken. Ook is er minder aandacht voor de sociale aspecten van zorg, zoals het bevorderen van sociale cohesie en het versterken van de eigen kracht van mensen.
Waarom professor Canoy dus opeens kritische noten plaatst bij zijn eigen ‘ only show in town ‘ vind ik opmerkelijk, maar ook hoopvol.
E.Kriek
22 januari 2024 / 21:41https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/12/22/rapport-ministerie-van-vws-geschat-potentieel-digitale-zorg Vandaag zag ik op skipr info vanuit VWS over onderzoek SiRM waarbij succesverhaal over cijfers digitalisering zonder daadwerkelijke kijk op mens en milieu waarschijnlijk grote indruk zal maken op Ministerie VWS . Minister Helder lijkt al erg onder de indruk. Op het laatst wordt nog wel even melding gemaakt van kosten digitalisering. Dat dan weer wel.
Dienie Koolen
22 januari 2024 / 17:54