Full disclosure

Nu iedereen en zijn broer zijn belastingaangifte publiceert, mag een debuterende blogger niet achterblijven, dus in de geest van de tijd wil ik u gelijk melden dat ik een belangenverstrengeling heb. Wat zeg ik, ik kom erin om.

Dat zit zo: ik werk als psychiater op een gesloten afdeling. De meeste mensen die bij ons komen doen dat niet uit vrije wil. De maatschappij heeft echter zo beschikt. Maar ik hoor de opvattingen van mijn patiënt te eerbiedigen, dus ik heb een conflict.

Ho even, hoor ik u zeggen: de patiënt is op dat moment toch niet of matig wilsbekwaam, immers, onder invloed van een psychiatrische aandoening; dan vervalt toch de geldigheid van diens wens? Zekers, maar u weet ook dat wil, stoornis, en invloed fluïde begrippen zijn, vol rafelranden en grijstinten. Althans, ik hoop dat u niet tot de groep behoort die meent dat  ‘verwarde personen’ echt bestaan.

Dan de betrokken partijen, allemaal met eigen perspectieven, wensen en belangen. Ten eerste de naastbetrokkenen: partner, kinderen, familie, vrienden. Vaak onthutst over de hele situatie. Hopend op herstel: van de toestand, de persoon, het contact. Soms ook met behoefte aan rust en afstand na lang investeren in afwenden van opname of juist pogingen opname voor elkaar te krijgen.

Mijn dag is gevuld met belangenwegingen

Vervolgens de sociale kring daaromheen: woningbouwvereniging, gemeente, wijkagent, werkgever, opleiding. Ook hier wisselende geluiden: soms blij dat de persoon hopelijk de zorg krijgt die nodig is, en actief meedenkend en -werkend om herstel mogelijk te maken, maar soms is de rek eruit, en blijkt bij opname bijvoorbeeld dat er een procedure tot uithuiszetting begonnen is. Soms is het ontvangen van betreffende brief zelfs de aanleiding tot de crisis.

Derde schil: instelling, zorgverzekeraar, overheid, professie. Die hebben in de polder het raamwerk neergezet. Voor ons betekent dat, onder andere, minder bedden bij meer gedwongen opnames. Dus: kortere opnames. Maar die man met dat briefje van de woningbouwvereniging wil juist wel even langer blijven, dan kan hij de troep opruimen (ook die in zijn hoofd), een betere start maken, dan kan er weer vertrouwen gewonnen worden. Zou op termijn een uitzetting kunnen voorkomen. Gun ik hem iets meer tijd?

Mijn dag is gevuld met belangenwegingen tussen al deze partijen, en steeds meer zie ik mijn rol als een bemiddelaar tussen het individu en diens herstelproces, en de maatschappij, die niet met één mond spreekt.

Ik vermoed, beste lezer, dat we niet zo verschillend zijn. Men zegt dat psychiatrie geen hard vak is. Maar diegenen onder u die zich dagelijks omringd zien door techniek, weten dat deze de belangenvraagstukken van alledag niet wegneemt: over leven, lijden, waardigheid en wil. Bill Fulford, psychiater en filosoof, meent dat onze technische vooruitgang ons juist meer ethische vraagstukken voorschotelt. De vaardigheid van de chirurg die intiem vertrouwd is met het materieel netwerk van zenuw, vat, en pees weerspiegelt zich in het vermogen om de verbanden te zien in het sociaal-morele netwerk dat de patiënt omgeeft, en daarin bij de patiënt gezond van ziek te kunnen onderscheiden. Dat is ook een vak. Het impliceert, dat je je steeds de vraag blijft stellen: doe ik hier goed aan? Moet je jezelf wel recht in de ogen blijven kijken: full disclosure. Niet eenvoudig.

De mate waarin dit vooraan staat, werd me recent duidelijk, toen ik het genoegen had een presentatie te geven samen met Ahmet Turkmen en zijn stigmajas, over stigma en verslaving, voor een groep psychiaters. Ahmet vertelde zijn herstelverhaal, over de wijze waarop hij stigma in diverse geledingen (maatschappelijk, cultureel, religieus, in de hulpverlening en in zichzelf) te boven was gekomen. Een buitengewoon inspirerend verhaal, getuige de opmerking van een door de wol geverfde collega die jaren in de verslavingszorg gewerkt had: “Ik had de hoop een beetje verloren, maar ik heb nu weer moed.” En ik dacht eventjes: Hee, dat is ook weer eens lekker, om een dag te hebben waarop je gewoon zeker weet dat je echt iets goeds gedaan hebt.

Als u uzelf ook zo’n dag gunt, of zelfs een paar dagen, kijk dan even bij Samen Sterk Zonder Stigma naar de vele initiatieven die daar ontplooid worden, misschien zit er iets voor u bij. Of geef u op voor de Social Run: gezond én goed tegelijk!

Delen