Geen collega meer
Nee, ik ben niet meer uw ‘geachte collega’. Uw mails, brieven en telefoontjes die hiermee beginnen getuigen uiteraard van goede wil – u vindt dat ik er gewoon nog bij hoor en zo voelt het vaak nog – maar sinds 1 januari 2018 ben ik weer ‘meneer’ geworden. Van hogerop is dat besloten. Ik ben uit de BIG geknikkerd of zoals dat officieel heet: mijn inschrijving in het BIG-register is doorgehaald. Met ‘doorhalen’ wordt louter bedoeld dat er een streep door jouw naam is gezet, maar onmiskenbaar kleeft hieraan een naar geurtje.
Het woord ‘collega’ komt uit het Latijn en betekent ‘ambtgenoot, kameraad, medelid’. Wanneer het over de medische branche gaat kun je ‘kameraad’ beter schrappen. Volgens het door mij geraadpleegde etymologische woordenboek is ‘collega’ gevormd uit ‘com’ (samen) en een afleiding van ‘lex’ (wet). Als toelichting staat hierbij ‘De Romeinen hadden de gewoonte in bepaalde functies twee personen te benoemen om wederzijdse controle te waarborgen.’ Goede gewoonte die navolging verdient maar zo werkt het niet onder dokters.
Het domein van collegiale omgang stelt op zichzelf weinig voor. Het is net wat je ervan maakt. Tussen collegae kan het er heel gezellig aan toegaan maar dat zegt weinig. Doorgaans gelden er twee ongeschreven regels: 1) leg mij geen strobreed in de weg, en 2) sta achter mij wanneer ik word belaagd. De gemeenschappelijke vijand die continu op de loer ligt en een bedreiging kan vormen voor het doktersbastion is natuurlijk het leger patiënten. ‘Onder ons’ lusten artsen elkaar soms rauw maar zodra de vijand komt opdagen sluiten gelederen zich bliksemsnel. Ik heb mij hierover altijd verbaasd.
‘Onder ons’ lusten artsen elkaar soms rauw maar zodra de vijand komt opdagen sluiten gelederen zich bliksemsnel
Je zou het wel anders willen en het zou ook anders moeten. Herinnert u zich nog het woord ‘solidariteit’? Ja, daarvoor moet je inderdaad ver in de tijd teruggaan. In onze samenleving komt ‘ik’ steeds vaker voor ‘samen’. Maar wanneer men de werkvloer met elkaar deelt ontkom je er niet aan om met anderen rekening te houden. Let maar eens op wat er gebeurt wanneer die ander even wegvalt. Dan ben jij de klos! Dus hoe slecht onderlinge verstandhoudingen ook zijn, de ander mag niet kopje ondergaan, zeker niet door toedoen van zo’n pief van een patiënt, die zo nodig het leven zuur wil maken. Dit verklaart waarom de twee ongeschreven regels van collegiale omgang goed samen kunnen gaan.
U zou mij natuurlijk kunnen mailen of aanschrijven met als aanhef ‘Geachte ex-collega’, maar dan is het net of wij gescheiden partners zijn. Geen leuke gedachte! Dus dan maar liever ‘meneer’ en ach: in uw geval heb ik er natuurlijk geen enkel bezwaar tegen wanneer u mij bij de voornaam noemt.
Naschrift
Wie in ons land neemt de moeite om zich te realiseren hoeveel potentieel aan vakkennis, ervaring, eruditie en levenswijsheid er niet verloren is gegaan en gaat door al die duizenden artsen waarvan de inschrijving is doorgehaald in het BIG-register. Ik ben ervan overtuigd dat velen van hen nog van grote waarde kunnen zijn voor onze samenleving. Pogingen om dit aan te kaarten bij onder meer de KNMG zijn mislukt. Ik kreeg zelfs nooit een reactie.
Ignace Schretlen
3 reacties
Dag dokter Ignace,
Ik las je verhaal en moest denken aan een nascholingsweek die ik namens mijn toenmalige werkgever AZ organiseerde ergens op een mooi eiland in de Middellandse zee. Onderdeel van die week was de cursus: En de dokter zelf!
Daarin was de bedoeling dat de cursisten iets vertelden over wat ze tijdens hun werk hadden meegemaakt en dat hun verdere manier van denken en handelen definitief had veranderd.
De cursus stond onder leiding van een huisarts en een psycholoog. Als niet-arts mocht ik aanwezig zijn.
Na wat aarzelingen kwamen ze tenslotte toch los, de verhalen. Wat me daarbij vooral opviel was welk een treurige invloed de interactie van artsen onderling had op iemands welbevinden. Meest bleef me bij het verhaal van een jonge huisarts die al vroeg weduwe werd en achterbleef met twee kleine kinderen.
Zijn collega dokters lieten hem onomwonden weten dat ze daar geen boodschap aan hadden en dat hij zelf maar moest zien te regelen hoe hij dat thuis klaarspeelde. Ook bij onvoorziene omstandigheden.
Jouw schrijven lezend ontstaat bij mij zomaar de indruk dat er in het bestuur van bijv. het KNMG een veelvoud van het soort dokters zit die het woord ‘dokter’ op geen enkele wijze verbinden met empathie of medegevoel jegens de medemens genaamd dokter. Laat staan als die zijn afgegleden naar de status van voormalig dokter.
Joep Scholten
18 juni 2019 / 13:19Dank voor de reactie, die – dat zal duidelijk zijn – helemaal in de lijn van mijn ervaringen ligt. Het lukt mij nooit zo goed om publiekelijk op reacties (zo ik die al krijg) te reageren maar zelden zoals nu maak ik graag een uitzondering. Op zich vind ik het altijd nog een beetje pijnlijk dat iets wat ik dolgraag voor mijn leven had willen zijn van mij is afgenomen – wat dit betreft mag ik helaas niet in het voetspoor van mijn geliefde vader blijven lopen – maar gezien mijn soms zeer negatieve (ex-)collegiale ervaringen, die mij overigens maar moeizaam loslaten, kan ik daar nu redelijk wel mee leven. Maar soms denk ik: ik had als (voormalig) arts met mijn medische bagage en (levens)ervaring misschien nog wat voor medemensen kunnen betekenen en nu ben ik – laten we eerlijk zijn – op medisch gebied nutteloos geworden. Ik zou mij kunnen voorstellen dat anderen zich hierin herkennen.
Verder is het helemaal pijnlijk wanneer je als publicist – ik ben overigens ook lid van de Nederlandse Vereniging van Journalisten – geen antwoorden meer krijgt op vragen omdat je – vermoed ik – geen medicus meer bent. Ik ben inderdaad geen lid meer van de KNMG (wel betalend abonnee van Medisch Contact, waarvan ik ook al jarenlang medewerker ben; mijn eerste publicaties in dit tijdschrift verschenen circa veertig jaar geleden! ) maar is dat een reden om mijn vragen niet meer te beantwoorden? Dat geldt ook voor andere organisaties (en artsen die ik benader met vragen). Hoe ‘hoger je komt’, des te meer word je genegeerd. Mijn principe is: blijf onder alle omstandigheden correct, plaats het mens-zijn boven alles (respecteer ieder mens) maar zet door; vroeger kwam je hiermee ver, nu niet meer maar ik laat mijn principes nooit vallen. Toen ik nog als huisarts werkte én schreef, was dat heel anders, ofschoon ik ook toen te boek stond als iemand die kritisch is. Ik was een outsider en zal altijd een outsider blijven maar nu ‘een dubbele outsider’ maar die rol past mij wel.
Schrijven is pure hartstocht en maakt mij net als het maken van kunst een gelukkig mens! Dank aan Marjan Enzlin, de hoofdredacteur van Arts & Auto, dat ik in een wekelijkse blog hart & ziel mag leggen en dat ik alle vrijheid heb gekregen om te schrijven wat mij boeit, hetgeen in de medische sector een groot voorrecht is. Hopelijk neemt niemand mij deze ‘publiekelijke dank’ kwalijk. Het is oprecht bedoeld.
Ignace Schretlen
18 juni 2019 / 14:01In reactie op het naschrift. Te weinig collega’s weten dat binnen artikel 3.1.5 Kwaliteitszorg van het Beoordelingskader artsen mogelijkheden zitten. Door onjuiste info van de helpdesk had ik de moed al opgegeven. Gelukkig wees een collega mij erop en kon ik ‘doorhalen’ voorkomen. Ik hoop dat meer collega’s gebruik kunnen maken dit artikel!
Sigrid Hendriks, arts-auteur
https://www.bigregister.nl/binaries/bigregister/documenten/publicaties/2017/03/03/beoordelingskader-artsen/20180723_BK+Artsen_DEF.pdf
Sigrid Hendriks
18 juni 2019 / 14:45