Gerechtigheid

Op de trouwdag van mijn neef sprak mijn tante de bemoedigende woorden: “Je kunt er nu nog van af.” Mijn neef, doorgaans zeer snel van begrip, deed er ruim 15 jaar over voordat hij het advies van zijn moeder opvolgde.

Mijn neef trouwde destijds op huwelijkse voorwaarden. Er was geen gemeenschap van goederen, wel een finaal verrekenbeding. Is er een finaal verrekenbeding opgenomen in de huwelijkse voorwaarden, dan wordt het bij het einde van het huwelijk aanwezige vermogen verrekend bij helfte. In de verrekening wordt het vermogen betrokken dat tijdens het huwelijk is verworven. Dat wil zeggen: voor zover dit vermogen niet afkomstig is uit schenking of erfenis. Inkomsten en vermogen die uitdrukkelijk zijn uitgezonderd in de huwelijkse voorwaarden – denk bijvoorbeeld aan het ondernemingsvermogen – worden evenmin in de verrekening betrokken.

Zij een andere man, hij een 
deel van haar erfenis

In de huwelijkse voorwaarden van mijn neef was aan het verrekenbeding de bepaling toegevoegd dat er finaal verrekend diende te worden, ‘alsof er een algehele gemeenschap van goederen’ had bestaan. Door deze bepaling wordt ook het bij het huwelijk aangebrachte vermogen en hetgeen verkregen is uit schenking of erfenis betrokken in de verrekening. Nu wilde het geval dat zijn vrouw in het jaar voorafgaand aan de scheiding een aanzienlijke erfenis had gekregen. Mijn neef zag dit als een teken dat er toch nog gerechtigheid bestaat: zij een andere man, hij een deel van haar erfenis.

Uiteraard had deze voor haar toch wel onfortuinlijke uitkomst voorkomen kunnen worden. Enerzijds door tijdens het huwelijk periodiek te toetsen of de inhoud van de huwelijkse voorwaarden nog paste bij wat ze beiden gewenst vonden. Anderzijds was de uitkomst anders geweest als zijn echtgenote de erfenis had verkregen onder uitsluitingsclausule. Want u weet: erft u onder uitsluitingsclausule, dan blijft dit vermogen buiten de verdeling van de huwelijksgemeenschap, of – zoals in dit geval – buiten de verrekening uit hoofde van de afwikkeling van de huwelijkse voorwaarden.