Het kan wel
Daar was hij weer, de “Het kan niet zo zijn…”-uitspraak. Oncoloog Hanneke van Laarhoven van het AMC zei dit afgelopen zondag in het NOS Journaal. De aanleiding was het gegeven dat ziekenhuizen steeds vaker patiënten voor dure geneesmiddelen doorsturen naar de academische centra. Het AMC begint nu zulke patiënten te weigeren, omdat het geen geld heeft voor hun behandeling. Ter illustratie werden we geïnformeerd over een nieuw geneesmiddel voor de behandeling van maagkanker dat patiënten gemiddeld zes maanden extra leven geeft.
“Het kan niet zo zijn dat je in de spreekkamer tegenover een patiënt zit en zegt: we hebben het middel en we kunnen het u niet geven vanwege de financiën”, zei Van Laarhoven. “Dat zou niet moeten mogen in een welvarend land als Nederland.” Aan de ene kant ben je dan geneigd te denken: dat gesprek zou de behandelaar ook niet hoeven voeren als we in Nederland duidelijke afspraken hadden over wat een extra gewonnen levensjaar mag kosten, zoals in Engeland. Maar aan de andere kant werpt dit verhaal ook de vraag op of wat Van Laarhoven zegt het enige is wat een behandelaar tegen een patiënt kan zeggen. De behandelaar zou ook kunnen zeggen: “We kunnen u niet meer genezen, we kunnen u hooguit nog enige verlenging bieden. Maar wilt u dat wel? Misschien is het goed als u, voordat u hierover een beslissing neemt, eerst nadenkt over de vraag wat u nog verlangt van het leven. En misschien kan ik u helpen met uw gedachtevorming hierover.”
We weten dat goed geïnformeerde patiënten vaak voor minder radicale behandelingen kiezen en meer nadruk leggen op de kwaliteit van leven. “Het kan niet zo zijn…” is een te gemakkelijke uitweg uit de discussie over de grenzen van het medisch handelen.
12 reacties
FvW haalt weer eens wat door elkaar. Hij ziet niet in dat een zorgverlener zijn geloofwaardigheid verliest als deze oneigenlijke motieven moet aanvoeren om de Overheid/Verzekeraar uit de wind te houden. Laat de Overheid en de Verzekeraar hun verantwoordelijkheid maar eens nemen!
Je hebt de politieke discussie over de betaalbaarheid van de zorg en je hebt de individuele discussie over zingeving en hoelang ga je door met een behandeling.
De politieke discussie over de toelating van geneesmiddelen en behandelingen in het basispakket is duidelijk: een verzekerde heeft contractueel recht op zorg zoals omschreven in zijn ziektekostenpolis. De zorg is daarbij functioneel omschreven zodat de verzekeraar kan bepalen hoe en wat en door wie.
De essentie is dat de verzekerde contractueel recht heeft op zorg. Voor de geneesmiddelen komt daar nog bij de positieve lijst; de verzekerde heeft recht op die middelen.
In zijn ziektekostenpolis staat niets over een budget of een op=op clausule of eerst komt eerst maalt contract voorwaarde.
Indien een Nederlandse zorgaanbieder niet kan leveren is de verzekeraar dan ook verplicht om elders de contractueel overeengekomen zorg te regelen en te vergoeden.
Het maakt nogal een verschil of je een NHS model hebt of een privaat zorgstelsel. FvW lijkt dat nog altijd niet te beseffen en lijkt steeds leentje buur te willen spelen bij de NHS om kosten te beheersen; neem dan het NHS model over als je evident niet uitkomt met het systeemmodel Zorgstelsel 2006.
Privaat recht is wat anders dan publiek recht.
De discussie over zingeving en hoe lang een behandeling moet worden doorgevoerd is tussen behandelaar en verzekerde/patiënt.
Daar mogen en moeten financiële aspecten geen rol spelen, tenzij de samenleving als geheel dit zo heeft vastgesteld en opgelegd; geen vergoeding voor behandeling X of voor geneesmiddel Y in het basispakket.
De gesprekken die FvW wenst te laten voeren zetten de argeloze verzekerden op het verkeerde been en laat de behandelaar een gesprek voeren om onethische redenen; de politiek wil niet de beslissing nemen zoals men dat in Engeland doet en schuift het af op de verzekeraars en die schuiven het af op de zorgverleners.
Het voeren van zingevings en behandelopties zonder de financiële overwegingen opgelegd door verzekeraars en Overheid erbij te betrekken komt toch over als volksverlakkerij. Het vertrouwen in de behandelaar wordt zo enorm ondermijnd.
En de verzekerde? Die kan zijn recht halen. Dat zegt de Minister ook; de gang naar de Rechter staat altijd open.
Of je als verzekerde het einde van de gang haalt is dan wel de vraag, maar dat zegt de Minister er niet bij.
Het kan niet zo zijn is dan ook legitieme klacht van de betrokken specialist. Die kiest niet voor de makkelijke weg, die is al eerder ingeslagen door het Openbaar Bestuur van dit land, samen met de verzekeraars. Er staat momenteel dan ook een file.
Maar of je op een weg het roer om kan gooien?
ANH Jansen
24 maart 2015 / 15:51U kaart met uw blog een belangrijk onderwerp aan. Uiteraard heeft u gelijk dat met patiënten altijd moet worden besproken wat de mogelijkheden zijn; soms gaat het dan om de keuze tussen behandelen met ernstige bijwerkingen en een langere levensduur, of een palliatieve behandeling. In deze blog lijkt u echter te suggereren dat het AMC te allen tijde patiënten zou willen behandelen met het doel het leven te verlengen.
Dit klopt niet met de praktijk. In eerdere interviews heeft RvB-voorzitter Marcel Levi aangegeven dat het doorzetten van een behandeling niet altijd in het belang van de patiënt is. Een voorbeeld uit het Financieele Dagblad van 22 februari 2015 (http://fd.nl/profiel/1093626/ga-op-zoek-naar-de-vraag-achter-de-vraag ) waarin Marcel Levi zegt: ‘Ik heb iemand meegemaakt die nog één keer met zijn vrouw op reis wilde. Ik gaf hem van te voren een bloedtransfusie en voor onderweg antibiotica tegen de koorts. Dan heb je als arts een belangrijke rol zonder dat je iemand beter maakt.’
AMC Amsterdam
24 maart 2015 / 16:03Allemaal met je Ipad naar het spreekuur van de specialist…
G K Mitrasing
24 maart 2015 / 16:09FvW ziet over het hoofd dat niet ieder levensverlengend medicijn verder leven ondraaglijk maakt en dat bovendien de arts of de politicus dit niet kan bepalen maar slechts de betrokken patient.
De kwestie van financiering van een laatste jaar is natuurlijk wel iets heel dan de vraag hoe iemand zijn laatste jaar wil doorbrengen en wat hij/zij over heeft voor een korte tijd extra. Nogal een verschil of het gaat om een ouder iemand die vindt wel klaar te zijn met het leven of een jonge moeder die haar – soms nog maar net geboren – kind moet achterlaten. Iedere situatie is anders.
Of de door de NHS recent gemaakte keuzen ethisch en menselijk nog aanvaardbaar is? Het lijkt me als arts een buitengewoon moeilijke boodschap, waar bovendien niet iedere arts achter zal kunnen staan. Van gelijke toegang is in ieder geval geen sprake meer want voor wie particulier is verzekerd gelden andere normen.
Monique van der Kist
24 maart 2015 / 16:21Bedankt AMC voor deze reactie. Even voor de goede orde: ik heb niet de bedoeling te suggereren dat het AMC pleit voor altijd doorbehandelen. Mij ging het er alleen om duidelijk te maken dat “Het kan niet zo zijn dat…” voorbij gaat aan een belangrijk deel van de discussie, namelijk aan de vraag wanneer het gesprek met de patiënt over de grenzen van het medisch handelen aan de orde is.
Frank van Wijck
24 maart 2015 / 16:22@Jansen: De discussie over de betaalbaarheid van de zorg is niet alleen een politieke, dat zou té gemakkelijk zijn. Ook de medische stand heeft hier een rol in.
@Glenn: Wat bedoel je met je opmerking over de iPad in de spreekkamer? Je bedoeling met deze reactie is me onduidelijk.
Frank van Wijck
24 maart 2015 / 19:04FvW,
artsen en andere zorgprofessional zijn opgeleid om mensen te behandelen. Binnen de wetenschappelijke mogelijkheden, ethische grenzen, en persoonlijke wensen/ verlangens van de patient en diens omgeving.
Budget en financiering zit niet in de opleiding. De keuze voor een ‘goedkoop’ traject is de bom onder de zorgrelatie. Als je dat niet snapt, moet je ergens anders over gaan schrijven.
Alberts
24 maart 2015 / 19:46@Alberts: Als de discussie alleen maar met “goedkoop” te maken had, was die niet zo moeilijk. Je doet de discussie geen recht met deze opmerking. Het loont de moeite om eens terug te lezen wat de KNMG al sinds 2008 over dit onderwerp heeft gezegd.
Frank van Wijck
24 maart 2015 / 20:36De betaalbaarheid van de zorg is een politieke, natuurlijk! De samenleving als geheel bepaalt wat zij wil betalen voor de zorg voor diezelfde samenleving en maakt de keuze uit het beschikbare budget; het totaal aan opgebrachte belasting/premie gelden en verplicht afgedragen contante betalingen. Waar geeft de samenleving de opgebrachte gelden aan uit? HSL? JSF? Bureaucratie? CBS e.a. ZBO’s? Zeesluis te IJmuiden? Subsidies voor van alles en nog wat, uniek in de wereld? Of de zorg? Uitgedrukt in euro’s en niet dogmatisch als % van het BNP?
Eerst de politiek. Dan de spreekkamer en de Medische stand.
Laten we maar eens een Referendum houden over de Zorg. D66 was toch opgericht om dat mogelijk te maken? Een van de vele kroonjuwelen van D66? Waar zijn die kroonjuwelen gebleven?
Klip en klaar dat de politiek in Nederland haar verantwoordelijkheid sinds 2006 uit de weg is gegaan; de verzekeraars moeten de boeman spelen zoals A Rouvoet het zegt.
KP Companje laat in zijn meesterwerk zien hoe dat zo gekomen is.
De keuze voor het systeemmodel Zorgstelsel 2006 is niet uit de lucht komen vallen en vloeit voort uit samenleving zelf; de scheiding tussen Openbaar Bestuur en de burgerij en binnen de burgerij die tussen rijk en arm, gezond en ziek en oud en jong.
En niet te vergeten; Openbaar Bestuur en burgerij! Zijn de burgers er voor de ambtenaren en politici of zijn de ambtenaren en politici er voor de burgers? Hoeveel mag een Overheid afromen van de burgers? Hoeveel mag het macrobeslag van de Overheid bedragen om optimaal te functioneren?
Nederland is van oudsher geen sociaal land. De Nederlanders zijn niet solidair. Het is ieder voor zich en God voor ons allen. Lees KP Companje of nog beter; kijk om je heen. D66 heeft inmiddels de VVD rechts ingehaald. De kroonjuwelen zijn ingeruild voor het toekomstig pluche.
En de iPad meenemen in de spreekkamer? Daarmee kan de patiënt ter plekke de diagnose inklokken, de richtlijnen en standaarden zien en de state of the art therapieën op PubMed zien om zo het verhaal van de specialist aan de overzijde van het bureau te kunnen controleren op juistheid; krijgt hij wel de juiste therapie en de juiste behandeling in vorm van chirurgie, bestraling en medicatie? Of zit de specialist hem maar wat voor te liegen in opdracht van de verzekeraar en de directie van het ziekenhuis?
Met de iPad kan de patiënt ook de contracten en de modules van verzekeraars met huisartsen, apotheken, ziekenhuizen en specialisten inzien om te controleren of er geen perverse malus en/of bonus clausules in zitten die haaks staan op het contract tussen verzekerde/patiënt en verzekeraar.
De contracten tussen verzekerden en verzekeraar gaan voor alles!
Dat impliceert een open einde regeling en daar gaat de EU ook van uit; verzekeraars moeten daarom een fikse reserve achter de hand houden om aan die contracten te kunnen voldoen.
De EU kent het Nederlandse woord MacroBeheersingsInstrument nog niet.
Dat bedoelt Glenn met de iPad in de spreekkamer.
anh jansen
25 maart 2015 / 00:05De kostprijs van een behandeling mag voor een, zichzelf respecterend, medicus nimmer onderdeel van diens advies uitmaken. Een medicus dient louter te adviseren op medische gronden.
Geld kan en mag m.i. nimmer een belemmering zijn tot het al of niet verrichten van een medische behandeling. Sedert het ECB-besluit tot het creëren van extra euro’s mag geld al helemaal geen enkele invloed hebben. Geld is immers op afroep maakbaar?
G. Booij
25 maart 2015 / 15:31Dit wordt bedoeld met een iPad meenemen in de spreekkamer van de Medisch Specialist;
http://nos.nl/artikel/2035941-onacceptabel-dat-patienten-niet-de-beste-behandeling-krijgen.html
Geld speelt geen rol. Het zorgstelsel is een privaat zorgstelsel. De private contracten geven de verzekerden een contractueel recht op zorg zoals opgenomen in het basispakket; positieve lijst geneesmiddelen en behandelingen die funktioneel zijn omschreven. De behandeling moet tijdig door de verzekeraar beschikbaar worden gesteld. Dat is privaat recht. De Overheid kan in principe budgetteren wat ze wil, maar ook de EU stelt dat verzekeraars in Nederland onderhevig zijn aan een open einde regeling; ze werken voor eigen rekening en risico en moeten daarom zeer ruime reserves aanhouden om aan hun verplichtingen jegens de verzekerden te kunnen voldoen. Zorgverzekeraars zijn daarin niet verschillend met brandverzekeraars. Er is geen limiet aan de vergoeding voor het aantal en de grootte van de branden. Zo in de brandverzekering, zo ook in de zorgverzekering.
In een publiek stelsel ligt het wat anders; daar is het de gemeenschap in zijn algemeen die rechten en plichten en budgetten oplegt aan zichzelf; de gemeenschap!
Daar kan je wel een budget opleggen, daar kan je wel een op=op regeling invoeren. Allemaal 100% transparant en democratisch; de beslissingen worden dan immers in de Tweede en Eerste kamer genomen en niet in de achterkamertjes en zeker niet middels wurgcontracten tussen zorgaanbieders en verzekeraars.
Een budgetplafond in een privaat stelsel is strijdig met het principe van marktwerking; de verzekerde moet dan zijn recht afdwingen bij de rechter en de rechter zal moeten oordelen dat de verzekeraar moet leveren! Laat de verzekeraar daarom maar direct een flinke boete betalen opdat de verzekerde zijn zorg elders kan inkopen. Contract is immers contract, waarbij het contract tussen verzekerde en verzekeraar boven het contract tussen verzekeraar en zorgaanbieder gaat.
Een zeer goede Rechtsbijstandverzekering en een iPad zijn in het NL Zorgstelsel essentieel. Gat in de markt voor een ondernemende verzekeraar?
ANH Jansen
16 mei 2015 / 11:39Bedenk ook dat de NOS nu kijkt naar de oncolytische zorg, maar het budgettair probleem en het verzwijgen van optimale zorg en het onthouden van optimale zorg speelt ook op andere terreinen.
Wat is de State of the Art therapie bij Birdshot? Wat krijgt de NL patiënt? En waarom niet de State of the Art therapie?
Idem Reuma, idem Crohn, idem eigenlijk alles.
Nog even en we gaan weer aderlaten als startpunt voor de step up care in Nederland. En dan om budgettaire redenen, niet vanwege onwetenheid bij de medici.
iPad mee en je rechtsbijstandverzekering upgraden.
ANH Jansen
16 mei 2015 / 11:43