Het roer om
Wie mij heeft gevolgd of kent, weet dat het onderwerp mij al lange tijd aan het hart gaat. De laatste tijd zelfs in toenemende mate. De situatie in de gezondheidszorg waarbij regeldruk en controledrang zorgprofessionals uitputten en de relatie met de patiënt steeds vaker en heviger onder druk komt te staan, dwingt me ertoe stelling te nemen. Als voorzitter van Vereniging VvAA, als voormalig arts en als mens. Want er is een vraag die zich tegenwoordig steeds dwingender aan me opdringt: wat mag barmhartigheid eigenlijk kosten?
We moeten terug naar de menselijke maat
Barmhartigheid, mededogen, empathie, compassie. Sleutelbegrippen in ons werk en onze werkrelaties. Maar ze zijn niet terug te vinden in DBC’s of DOT’s en ze zijn niet om te rekenen in tijd of euro’s. De patiënt voelt zich niet meer gekend en de professional bezwijkt bijna onder de druk. Een buitenproportionele druk, opgelegd door het systeem dat in crisis lijkt. Een crisis die nog eens verergert omdat voor de behandeling ervan gekozen is voor het opleggen van steeds meer mechanistische regels. Waardoor het te weinig over de inhoud en te veel over de middelen gaat.
We moeten terug naar de menselijke maat. Naar de fysiotherapeut die niet vooral druk is met zijn administratie, de medisch specialist die tijd heeft om naar de patiënt te luisteren en de huisarts die gewoon een huisbezoek kan afleggen omdat hij dat nodig vindt. Zonder specifiek declarabele reden. Het bestuur van Vereniging VvAA gaat zich uitdrukkelijk bezighouden met het faciliteren van zorgprofessionals als het gaat om het terugbrengen van (com)passie in de zorg. Want het roer moet om en samen kunnen we daarvoor zorgen. Via Arts en Auto houden we u op de hoogte van onze initiatieven.
18 reacties
Beste Gerlach,
Uit mijn hart gegrepen. Misschien moet de VVAA, die niet als een burgemeester-in-oorlogstijd met handen en voeten is gebonden aan alle overlegorganen en beleidsgremia in ons land, dan de organisatie worden van waaruit eindelijk het verzet gaat komen tegen de paranoïde bedillerij van het ministerie van VWS, het Zorginstituut Nederland, de NZa en de zorgverzekeraars. We moeten niet langer meer ‘meestribbelen’, zoals Matthieu Weggeman dat zo mooi noemt, maar in opstand komen. Ik doe mee!
Emeritus hoogleraar-afdelingshoofd, psychiater en potentieel patiënt Michiel W. Hengeveld
Michiel W. Hengeveld
23 april 2014 / 17:22Beste Gerlach,
Jouw oproep is menigeen uit het hart gegrepen.
Wij zijn maatschappelijk doorgeslagen door systemen boven de menselijk maat te gaan stellen in een poging daarmee meer controle te krijgen, en raken nu alle controle kwijt en de essentie uit beeld.
Een hoopvolle invalshoek vind ik dat er uit organisatie-land wel degelijk een alternatief is, dat nog lang niet door iedereen die het niet ondergaat herkend wordt. Daarover schreef ik een essay in het Skipr nummer van April, aangeduid met “Theory U, leidinggeven na Lean”. Daarin waarom wij nu doorgeschoten zijn en hoe wij weer aan de basis kunnen beginnen. Je kunt het ook dowloaden via http://goo.gl/7qsMJJ.
Tot nadere ondersteuning bereid op deze cruciale missie!
Mauk van Heemstra
23 april 2014 / 17:54Beste Gerlach,
Er is een trend gaande in managementland, die treffend wordt beschreven in het boek “Reinventing Organizations” van Frederic Laloux. Eén van de voorbeeldbedrijven is Buurtzorg, ook vaak genoemd als het gaat om het terugbrengen van de menselijke maat in de zorg.
Top-down management, gebaseerd op controle en bureacratie, wordt daarbij ingeruild voor zelfmanagement van de (zorg)professionals, gefundeerd op vertrouwen.
Meer hierover op procesverbeteren.nl:
http://www.procesverbeteren.nl/change_management/Reinventing_Organizations.php
Jaap van Ede
23 april 2014 / 19:51De filosofie van het New Public Government waarbij ook alles in de publieke sector een bedrijf met klanten moest worden waar diensten producten moesten heten was al zeer aanvechtbaar. Dat het New Public Government bovendien die ‘bedrijven’ vorm gaf op in essentie Tayloristische wijze is ronduit verbijsterend.
Taylorisme maakte immers aan het begin van de industrialisatie de klassieke vaklieden tot lopende band werkers met geestdodende deeltaakjes en liet ze sturen en controleren aan de hand van ‘objectieve’ cijfers door een snel aanwassende en beter betaalde managementlaag. De demotivatie van de werkers door onvrede over inhoud en sociaal-maatschappelijke declassering resulteerde in productiviteitsdaling.
Niettemin leeft het als een zombie voort die her en der weer opduikt om vervolgens in zijn hok te worden teruggeduwd (zie b.v. de productielijnen van auto’s als een van de recentere voorbeelden). En dat de zombie steeds gereanimeerd wordt zal wel te maken hebben met de status en het geld die het de op het eigenlijke werk parasiterende lagen oplevert.
Dus inderdaad Gerlach en Michiel: opstand is nodig, want dit bouwwerk van achterhaalde ideeën deugt structureel niet voor dat waarvoor het bedoeld is, zoals al vaak is gebleken.
Professionele sectoren van de samenleving verenigt U!
Aad Cense
25 april 2014 / 03:53Helemaal mee eens ! Family Centered Intensive Care en Compassion for Care , professionals en ervaringsdeskundigen werken samen om de menselijke maat terug te brengen in een wereld van High tech en hartelijkheid.
lorette gijsbers
25 april 2014 / 19:21De VOC-mentaliteit heeft ons ingehaald of niet losgelaten: elke handgreep moet goud opleveren – werk is voor de slaaf.
M.E. Jansen
25 april 2014 / 22:39Beste Gerlach,
Dank je voor je beschouwing.
Je hebt de woorden helder gekozen.
Ja, het roer moet om.
En dat zal moeten op meerdere fronten.
Alleen al zorgprofessionals, verzekeraars en patienten.
En laten we dat vooral praktisch doen.
Er zijn de nodige initiatieven.
Family Centered Intensive Care is gestart.
KWF maakt sinds enkele jaren in PACO’s (Patient Advies Commissies) en PTO (Programma Translationeel Onderzoek) vorderingen.
Hopelijk gaat toegenomen (com)passie van zorgprofessionals genoeg uitstralen om tot werkelijke samenwerking in de gezondheidszorg te komen.
Ik wens ons allen succes!
Derk-Jan Birnie
26 april 2014 / 17:00Beste Gerlach,
Zeer goed, passend en, ja, hartverwarmend dat je de verontrusting en het onbehagen van vele bevlogen behandelaren zo treffend onder woorden brengt. Die verontrusting heeft mij ertoe gebracht van baan te veranderen en een werkomgeving te kiezen waar het nog gaat om barmhartigheid en inclusie i.p.v. exclusie. God zij dank bestaan ze nog! Ben in voor elk initiatief dat aan dat roer rukjes in de goede richting geeft.
Tijl Huygen
26 april 2014 / 17:35Dé absolute waarheid en noodzaak voor de beleving van het geven én het ontvangen van zorg.
Komen tot een gelijkwaardigheid in zorg, puur menselijk.
SKIC ondersteunt dit uitgangspunt.
https://www.amc.nl/web/file?uuid=8d6ea056-e426-431b-a064-af6faae45469&owner=87db1f35-ea00-46ab-848a-606885f3350d
Karian van Roest
26 april 2014 / 21:58Beste Gerlach,
een mooie oproep en een duidelijke beschrijving van de huidige situatie die niet langer werkbaar is voor velen. En die ook voor patiënten verre van ideaal is.
Graag doe ik een aanvulling op: “We moeten terug naar de menselijke maat.” Laten we niet terug gaan, maar juist vooruit!
Naar een situatie waarin de mens centraal staat, zowel de arts als de patiënt (en niet de overheid en de verzekeraar, zoals nu het geval is).
Ik zal hier zeker mijn bijdrage aan leveren, en hoe meer mensen dit doen, hoe sneller we ons doel bereiken!
Wil Konings
28 april 2014 / 13:10Ik ben superblij met deze oproep Gerlach! Ik was wijkverpleegkundige in een tijd dat we allemaal nog HBO opgeleid waren en op basis van vertrouwen en professionaliteit ons werk deden. Zoals Buurtzorg gelukkig weer in ere heeft hersteld. Nu geef ik als haptonoom les aan verpleegkundigen. Ik luister met verbijstering naar hun praktijkverhalen. Alles wat kan helpen om de menselijke maat en de waardering voor de integriteit en deskundigheid van de mensen op de werkvloer meer ruimte te geven, juich ik van harte toe. Werkelijk contact, onverdeelde aandacht en compassie. Ze zijn niet in geld uit te drukken. Maar zonder dat is de gezondheidszorg een te dunne en te krappe jas, zowel voor patiënten als zorgverleners.
Else Boerema
28 april 2014 / 13:46Beste Gerlach,
Mag ik je als medepsychotherapeut danken voor de steun?
Die mis ik bij onze beroepsverenigingen: we hebben echt een breed platform nodig: voor alle zorgverleners
D koopman
28 april 2014 / 19:14Dank voor dit pleidooi, dat de gevoelens van de professionals verwoordt. We hebben iemand nodig met statuur die het onzalige beleid van Schippers, NZA, zorgverzekeraars in een andere richting leidt. Ik sluit me bij Michiel Hengeveld aan. Geen burgemeesters in oorlogstijd, maar assertief verzet vanuit beroepsverenigingen en patiëntenorganisaties (waar blijven die?)!
Ger Zwartjes
28 april 2014 / 19:31Ook ik ben blij met de inspanningen die VvAA gaat doen om veranderingen teweeg te brengen in de buitenproportionele druk die de zorgaanbieder nu voelt. In verschillende sociale media zie ik de ervaringen van velen ( ook via reacties op mijn blog ‘regeldruk en kosten’) en ook mevr. Schippers en mevr. Delnoy van het Zorginstituut schreven hier ook al over. Ik ben persoonlijk erg benieuwd hoe de rol van beroepsverenigingen hierin zal zijn. Wanneer geven zij aan : tot hier en niet verder. Richtlijnen en protocollen komen veelal via hen. Dat is ook goed. Zorgverzekeraars haken hier graag op in. Wanneer er dan echter geen tijd en geld is om dit ten uitvoer te brengen is een pas op de plaats m.i. terecht. Bekijk wat daadwerkelijk bijdraagt aan kwaliteit voor de patiënt en regel de mogelijkheid tot uitvoer daarvan met zijn allen goed. Vergeet dan inderdaad de aandacht voor (com)passie, empathie en menselijke maat hierbij niet.
Dienie Koolen
29 april 2014 / 12:55http://www.nza.nl/104107/105773/953131/Monitor_Zorginkoop_en_beleidsbrief.pdf
50 pg beleid en inzicht van verzekeraars en toezichthouder.
Kansloze missie van de VvAA en dhr G Cerfontaine weet dat zelf ook.
Dit is blaffen naar de maan en ook dat weet G Cerfontaine.
De opstelling van de VVAA voorzitter heeft een hoog Yes, Minister gehalte.
Enige middel is gang naar de EU Rechter te Luxemburg. Dat heeft de Landsadvocaat eind vorig jaar tussen de regels door geadviseerd in zijn rapport tav nieuwe toetreders tot de verzekeraarsmarkt. (die er niet is) . Gaat de VVAA dit doen? Als belangenbehartiger?
Wat zegt D66 ervan?
D66 is voorstander van het huidige systeemmodel en wil dit middels schrappen van art 13 versterken.
Is er een kamerlid van D66 te spreken?
Weten we direct wie in huize Cerfontaine de broek aan heeft.
ANH Jansen
29 april 2014 / 15:20Ja! Er is dus nog hoop, en gezamenlijkheid…
J. Terwiel
29 april 2014 / 21:24Mooie oproep. Barmhartigheid en compassie. Dat is niet te betalen en dat hoeft ook niet voor de gemiddelde dokter. Dat straal je uit, dat zit gevlochten in wat je doet, dat hoeft niet gezegd te worden: geen woorden maar daden. Dat is meer dan technisch goed handelen. Nu moet de overheid het anders aanpakken, nu, dat is dus de politiek en die lost alles op (let hoe vaak zij het woord ‘oplossen’ gebruiken, terwijl er niets wezenlijks verandert). Veel gezucht over medisch handelen van mijn patienten houdt in dat men ’technisch’ behandeld wordt: de dokter die naar zijn f;latscreen staart ipv naar de patient. De medische stand heeft flink wat boter op het hoofd: de meeste manlijke specialisten werken 4 dagen per week, in die 4 dagen wordt een tandje bijgezet zodat er geen omzetverlies is.
De opmerkingen over het management zijnzo structureel dat het een illusie is dat zoiets kan worden veranderd, zelfs niet binnen 1 sector. ‘Homo hominis lupus est’ geldt nog steeds.
Ruud Noordman
28 mei 2014 / 17:09Oei.
Ik verwacht dat sommige artsenauto-bloggers hopen dat ZN op hele korte termijn nieuwe woordvoerders nodig zal hebben.
Overigens volledig eens met deze oproep.
E.Kriek
28 mei 2014 / 19:54