Medifirst

Khalid heeft in het AZC waar hij met zijn vrouw Parwen en hun pasgeboren zoontje Floris, alsmede met zijn puberbroer Navîn woont, een brief van de IND ontvangen: ‘Voor uw asielverzoek is het van belang dat u door MediFirst wordt gezien zodat zij een medisch advies kunnen uitbrengen. Er is daarom voor u een afspraak gepland bij MediFirst bij een verpleegkundige. (…)’

Doorgaans is het mijn taak om Khalid over dit soort uitnodigingen uitleg te geven. Maar nu moet ik tot mijn schaamte bekennen nog nooit van MediFirst gehoord te hebben. Khalid stuurt mij een uit het Arabisch vertaald appje dat ik grotendeels letterlijk citeer: ‘Ik weet niets van het MediFirst-interview. Maar ik vroeg het aan enkele mensen die MediFirst vorige week interviewde. Zij stellen de volgende vragen. Heb je een chronische ziekte? Ben je ziek of niet? Ben je eerder flauwgevallen of niet? Heb je al eerder zelfmoord geprobeerd of niet? Heb je een operatie aan jouw lichaam ondergaan of niet? Hoe voel je je nu?’

‘Een check die bedoeld is als ondersteuning van de asielzoeker is verworden tot een snelle, oriënterende checklist die nog maar weinig voorstelt’

MediFirst blijkt – niet in eerste maar wel in tweede instantie – graag bereid mij nader te informeren:

‘MediFirst is een handelsnaam van Argonaut Advies. Argonaut Advies is gespecialiseerd in het doen van Sociaal Medisch Advies voor gemeenten, zorgverzekeraars en een aantal landelijke overheden zoals de IND. (…) De dienstverlening van Argonaut is breed. De diensten worden uitgevoerd door met name artsen, verpleegkundigen, WMO-adviseurs en arbeidsdeskundigen.

Voor de dienstverlening voor de IND in de overeenkomst horen en beslissen, uitgevoerd onder de handelsnaam MediFirst, worden zowel artsen als verpleegkundigen ingezet. Wij doen een algemeen medisch onderzoek (voor een asielzoeker op vrijwillige basis) om te bepalen of er medische zaken zijn waarmee de IND in het gehoorproces rekening moet houden, of dat een asielzoeker om medische redenen (nog) niet gehoord kan worden.’

Later krijg ik nog een ‘Beschrijving van de Opdracht’ die begint met de achtergronden van de aanbesteding: ‘In 2007 heeft het kabinet maatregelen aangekondigd om de asielprocedure sneller en zorgvuldiger te maken. Een van deze maatregelen was het in zo een vroeg mogelijk stadium van de procedure onderkennen en meenemen van medische problematiek. (…)’

Op 19 april en 20 april 2023 publiceerden respectievelijk De Groene Amsterdammer en Trouw over MediFirst. Een citaat uit het eerste artikel: ‘Dit medisch advies is de afgelopen jaren volledig uitgekleed, ontdekte onderzoeksplatform Investico nadat het (…) met tientallen asieladvocaten, experts en betrokkenen sprak. Echte experts zien geen heil in de taak van de IND en dingen dus niet mee met de aanbesteding.’

Zou het geen idee zijn om dit ‘algemeen medisch onderzoek’ in eerste instantie te vervangen door een schriftelijke vragenlijst?

‘Een check die bedoeld is als ondersteuning van de asielzoeker is verworden tot een snelle, oriënterende checklist die nog maar weinig voorstelt. Verpleegkundigen krijgen geen opleiding in medische problematiek van asielzoekers en moeten in korte tijd belangrijke en vooral psychische problemen herkennen. De werkwijze zorgt voor korte adviezen die grossieren in algemeenheden en open deuren. (…) Argonaut valt onder Cohedron House BV. Dat bedrijf is op zijn beurt via een buitenlandse constructie onderdeel van een van de grootste private-equitybedrijven in de VS, Bain Capital, dat zo’n 160 miljard dollar aan vermogen beheert.’

Trouw voegde hieraan toe: ‘In 2022 voerde het bedrijf bijna 10.000 keuringen uit en ontving van de IND 1,3 miljoen euro. (…) Het advies om niet te horen, komt (…) bijna nooit voor.’ De publicatie in De Groene Amsterdammer leidde op 22 mei 2023 tot vragen aan de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.

Khalid, Parwen en Navîn worden voor het ‘algemeen medisch onderzoek’ door MediFirst met een taxi naar Utrecht gebracht (op en neer 164 kilometer). Het drietal wordt na elkaar gehoord in aanwezigheid van een tolk. De drie gesprekken duren samen nog geen half uur. Uit hetgeen Khalid mij hierover vertelt richten de vragen zich niet op trauma’s uit het verleden maar op de huidige lichamelijke en psychische situatie. Zou het geen idee zijn om dit ‘algemeen medisch onderzoek’ in eerste instantie te vervangen door een schriftelijke vragenlijst?

Uiteraard wil ik graag weten, wat zo concreet mogelijk de uitkomsten zijn van deze schakel in de asielprocedure. Helaas worden hierover geen gegevens verstrekt. Voor Khalid is er eigenlijk maar één reden om zich positief uit te laten over het peperdure ‘algemeen medisch onderzoek’ bij MediFirst: hierna wordt het tweede, belangrijke gesprek met de IND gepland, waarvoor bij het drietal de maximale wettelijke termijn inmiddels al ruim vier maanden is verstreken.

Om redenen van privacy zijn gefingeerde namen gebruikt.