Nationaal façadegedrag

 “Wat komt na boter, kaas en …” Doodse stilte. “Wat volgt op aap, noot, …” Wederom doodse stilte. Ook op alle volgende vragen uit de dementietest door de geriatrisch huisarts bleef een correct antwoord uit. Dat verbaasde ons niets. Wij hadden allang gezien dat mijn 87-jarige moeder steeds vaker de plank missloeg. Zelf gaf ze ook ronduit toe dat haar geheugen achteruitging. ‘Grote gaten’, noemde ze het. Met verwijten als ‘jij vertelt ook nooit wat’ moet mijn vader het nu regelmatig stellen. Met ontwijkende antwoorden op onze vragen, zien wij haar façadegedrag.

Allemaal niet prettig. Maar het allerergste aan deze situatie is, dat de geriater na alle mislukte antwoorden vaststelde: u heeft géén dementie. Twee vrienden, in geheel andere delen van Nederland, hadden elk dezelfde ervaring bij een van hun ouders. Alle verschijnselen van een vorm van dementie waren voor de hele omgeving duidelijk, maar de diagnose ‘dementie’ werd niet gesteld. Zelfs de door mij zeer gerespecteerde professor Joris Slaets (UMCG) heeft op televisie al aangedragen dat het beter is om beginnende dementie niet als dementie te diagnosticeren. Onder het mom van: wat schiet de oudere ermee op? Wat is hier in hemelsnaam aan de hand?

Als iemand ander gedrag gaat vertonen en we geven dat geen naam, dan zweeft iedereen. Dat werd ons wel heel duidelijk. Vóór de ontkennende diagnose kon mijn vader het gedrag van mijn moeder goed pareren, want een ver-moeden van een vorm van dementie was zichtbaar en helder. Na de ontkennende diagnose zag je hem ermee worstelen. Hij wist niet meer of hij nu wel of niet boos mocht worden na een vierde herhaling van dezelfde opmerking. Zijn gezicht verstarde bij het zoveelste verwijt dat hij ook nooit wat vertelde. Want moest hij dit verwijt nu wel of niet serieus nemen? De dokter had namelijk gezegd dat… en wat de dokter zegt, klopt.

Het is onwenselijk als dit een trend wordt. Alle inspanningen van Alzheimer Nederland om het taboe rond dementie te doorbreken, worden door professionals op deze wijze weer afgebroken. Als vrijwilliger voor Alzheimer Nederland raakt mij dit zelfs persoonlijk.

En dan nog dit. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat door vroegtijdige diagnose en vervolgens begeleiding door professionals, de opname in een verzorgings- of verpleeghuis gemiddeld met negen maanden wordt uitgesteld. Voor velen is het een grote wens zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen. En dan hebben we het nog niet over het financiële voordeel hiervan voor onze nu zo gewenste participatiemaatschappij. Geriatrisch professionals die beginnende dementie niet willen benoemen, bewijzen ouderen en hun omgeving een slechte dienst met dit ‘façadegedrag’.