NPO
Voor degenen die werken met patiënten met slikproblemen is duidelijk dat NPO ‘nihil per os’ betekent, niets via de mond. Dus geen orale toediening van eten of drinken. Steeds vaker word ik als logopedist gevraagd voor advies of behandeling bij mensen met slikproblemen. Dit kan zijn door onvoldoende rijping bij jonge kinderen, maar ook bij ouderen met een chronische ziekte. Samen met de arts, wijkzorg, ergotherapeut, vaak diëtiste en soms fysiotherapeut bekijken we op welke manier de voeding het beste kan verlopen. Mijn taak is om de kauw- en slikfunctie te verbeteren. Vaak kunnen we veel betekenen. Eten en drinken zijn van levensbelang, maar ook spelen ze een grote rol in het sociale leven en zorgen ze voor levensgenot.
‘Love, death and spaghetti’
Mogelijk schieten we tekort in het aansporen van het melden van achteruitgang. Of worden de voedingsadviezen die we geven niet goed opgevolgd. Gezien de ernstige consequenties zullen wij daar samen als hulpverleners in de eerste en tweede lijn heel alert op moeten zijn. Wanneer adviseren we NPO? En hoe gaat dit geregeld worden? Wat is de wil van de patiënt en wat kan de omgeving aan?
Wat ik daarnaast meemaak is dat patiënten voelen dat het einde nadert en daarom de wil niet meer hebben om te eten. Mijn rol als hulpverlener wordt dan heel anders.
De quote bij dit stuk verwijst naar een blog van Theresa Brown die ik via een tweet van longarts de Hosson onder ogen kreeg. Hij stelt in zijn tweet: ‘Patiënten sterven niet omdat ze niet meer eten, ze eten niet meer omdat ze sterven.’ Voor de naasten van de patiënt is dit vaak moeilijk te accepteren. In de blog Love, death and spaghetti wordt op indrukwekkende wijze beschreven hoe men nog graag via voeding een naaste verzorgt. De relatie tussen voeding en liefde wordt mooi omschreven. De reacties bij het artikel zijn ook lezenswaardig.
Hoe men als hulpverlener of arts omgaat met eet- en drinkproblemen kan van onschatbare waarde zijn voor het verdere leven van de patiënt of voor het naderend afscheid.
5 reacties
Dank je wel, Dinie, voor het onder de aandacht brengen van dit aspect rondom voeding in de laatste levensfase. De gewenste zorg rondom een mens verandert in dat stadium van inhoud en vorm en het is belangrijk om daar weet van te hebben, zodat de naasten goede adviezen en ondersteuning kunnen krijgen.
Ineke Hendriks
1 mei 2015 / 17:11Beste collega,
Gisteren zag ik, op verzoek van de huisarts, een jonge vrouw van 33. Zij is geestelijk en lichamelijk ernstig beperkt, zit in een rolstoel en kan niet lopen. Spreken kan zij ook niet. Ze is klein, maar hoe klein precies weet ik niet. Haar gewicht is 22 ( !!! ) kilo. Ze kan nauwelijks slikken, ze wordt gevoed via het spuiten van vloeistof en voeding in de mond. Het eten is een groot drama, alles komt weer terug of wordt op een geforceerde manier doorgeslikt. Dit gaat soms gepaard met verslikken. Bij het “slikken “ligt haar tong onder in de mond en wordt aan de achterzijde geheven. Zodanig dat de toegang tot de slokdarm versperd wordt. Haar begeleider vindt deze wijze van voeden inmiddels onmenselijk, het is 4 maal per dag een groot drama.
Daarbij komt dat ze blijft afvallen. Zelf zou ik willen voorstellen een PEG-sonde te plaatsen. Er is hier geen sprake van een laatste levensfase , maar, als dit zo door gaat , wordt dit het wel.
De ouders zijn nu zo ver dat ze nu toestemming willen geven. Mijn vraag : Is dit de juiste beslissing, het juiste advies ?
Mariëtte Metz
6 mei 2015 / 11:51De vragen rondom het wel of niet aanbieden van voeding en de wijze waarop voeding wordt aangeboden zijn zowel ethische- als gezondheidsvragen. Vanuit logopedisch oogpunt kun je een advies geven maar zoals je al schetst zijn hier meerdere disciplines bij betrokken. De patiënt en/of diens omgeving zullen samen met de verzorgers en behandelaars bekijken wat het beste in hun situatie is. Via de LinkedIn groep van logopedisten krijg je misschien antwoorden van collega’s die met dezelfde problematiek te maken hebben en je kunnen ondersteunen. Je vraag schetst zeer duidelijk het belang van samenwerking binnen de zorg en de impact van voedingsproblemen. Wij kunnen als logopedisten slikstoornissen behandelen en ( PEG)- sonde voorkomen of afbouwen in veel gevallen. Aangeven wanneer orale voeding niet haalbaar is of zoals de verzorger stelt onmenselijk is, heeft een grote impact maar lijkt soms wel de realiteit te zijn. Welke keuzes er dan gemaakt worden zijn m.i. afhankelijk van medische en ethische zaken. Sterkte gewenst , samen met het team rondom de patiënt, met het begeleiden van de patiënt en de ouders hierbij.
Dienie Koolen
6 mei 2015 / 12:32Dit vind ik een interessant onderwerp.Ik weet dat mijn moeder ook steeds minder ging eten toen het einde naderde, ik vind het mooi dat dit van nature zo geregeld wordt. Komen de mensen met ms en of hersenprobleem en daardoor slikproblemen krijgen,ook bij een logopedist, of kunt U deze mensen niet helpen?
johanna
8 mei 2015 / 20:52Beste Johanna. Een logopedist helpt inderdaad ook mensen met neurologische problemen wanneer er slikproblemen optreden. Bij problemen met de communicatie wordt een logopedist geraadpleegd maar zeer zeker ook wanneer bv verslikken voorkomt of er te weinig kracht is om te kauwen en het slikken niet goed gaat. Bij MS , ALS of bij bv de Ziekte van Parkinson kan dit het geval zijn maar ook bij oncologische problemen ( oa van hoofd-halsgebied) of na een CVA.. Er kunnen (compensatie) technieken aangeleerd worden om beter en veiliger te slikken, om de mondspieren te beheersen of de hoofdhouding te veranderen zoals slikken met kin op de borst. Er wordt daarnaast meestal in samenwerking met andere zorgprofessionals gekeken of de voedingsconstitutie aangepast moet worden of dat er een andere wijze van aanbieden zoals een aangepaste beker gewenst is. Op de website logopedie.nl en dysfagie.info wordt uitgebreider geschetst wanneer een logopedist geraadpleegd kan worden.
Dienie Koolen
10 mei 2015 / 20:45