Onnodige babyecho’s

Met veel interesse las ik begin dit jaar het artikel van gynaecoloog Joris van der Post in NRC Handelsblad, waarin hij aangeeft dat het vanuit gynaecologisch oogpunt onnodig is dat zwangere vrouwen wel vijf babyecho’s vergoed krijgen. Van der Post zegt: ‘Maak geen onnodige echo’s van de baby. Vroeger mocht je blij zijn als je er één kreeg, nu krijgen veel vrouwen er wel vijf. Als ouders zomaar een echo willen, dan gaan ze maar naar een commercieel bureau’.

In 2005 werd besloten dat de verloskundigen meer zwangerschapsecho’s moesten maken. Als eerste was daar het SEO (Structureel Echo-scopisch Onderzoek, bij 20 weken zwangerschap) en later kwamen daar nog minimaal drie echo-onderzoeken bij, ook de zogenaamde indicatie-echo (ter geruststelling van de ouders). Alle echo’s worden vergoed door de ziektekostenverzekering. Een beleid dat bijzonder slecht is voor de gezondheidszorg.

De kosten van de gezondheidszorg, een steeds belangrijker thema, lopen aanzienlijk op als aan iedere zwangere minimaal vier tot soms wel zeven echo-onderzoeken* worden aangeboden. Als we ervan uitgaan dat er in Nederland in 2010 184.000 baby’s zijn geboren (het aantal zwangeren ligt nog hoger!) dan liggen de kosten voor echo-onderzoeken jaarlijks tussen de 50 en 100 miljoen euro. Volledig vergoed door de verzekeraar. Voor de duidelijkheid: het gaat hier dus om gezonde zwangerschappen zonder complicaties. En hierbij heb ik het dan nog alleen over de echo’s die worden gedaan door verloskundigen; de gynaecologen maken soms een veelvoud hiervan.

Naast de gigantische kosten ontstaat er een enorme overdiagnostiek. Vaak wordt er in eerste instantie iets kleins op de echo gezien, maar na veel aanvullende diagnostiek blijkt dit in de meeste gevallen niets ernstigs te zijn. Veel onrust en spanning en dat allemaal voor niets.

En staat daar een significante gezondheidswinst tegenover? Dat is nog helemaal niet bewezen! Nergens in de literatuur is een kosten-batenanalyse te vinden. Uiteraard zijn er enkele gevallen waarin, door de vele echo’s, iets eerder een aandoening is opgespoord (waar overigens meestal niets aan kan worden gedaan), maar weegt dat enkele geval van vroegdiagnostiek op tegen de enorme kosten, de onrust en spanning en de overdiagnostiek?

Ik pleit voor vergoeding door de verzekeraar als onomstotelijk vast komt te staan dat de kosten-batenanalyse klopt. Ik roep daarom de verzekeraars op om de zwangeren én degenen die premie betalen, dat zijn wij allemaal, die kosten-batenanalyse helder uit de doeken te doen!

 *Termijnecho, combinatietest met nekplooimeting, SEO, placentalokalisatie, liggingsecho en indicatie-echo (deze kan meerdere malen gedeclareerd worden).