Pijnlijke keuzes

Wanneer je leest over de toekomst van de zorg wordt vaak geopperd dat er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden. Het zorgsysteem staat onder druk. Het duurde een tijd voordat dit werd ingezien, maar tegenwoordig hoor je het vanuit alle geledingen.

In het Zorginstituut Magazine schreven adviseurs van het Zorginstituut en de NZa in 2020 dat de organisatie van de zorgsector grondig moet worden herzien. De oplossing is passende zorg, schotten moeten worden verwijderd en er moet meer aandacht voor preventie komen. De driedeling in de ouderenzorg tussen de WMO, WLZ en de Zorgverzekeringswet wordt aangehaald als voorbeeld waarbij schotten in de weg staan.

Bij passende zorg wordt genoemd dat het vorm krijgt in het gesprek tussen zorgprofessional en patiënt. ‘Beiden dienen over de juiste informatie te beschikken om goede keuzes te maken’. Dat er meer uitkomstinformatie beschikbaar moet zijn, klinkt heel reëel. Wat ik echter mis, is uitdrukkelijke aandacht voor juiste informatie vanuit je zorgverzekeraar over met wie een contract is gesloten. De zorgverzekeraar komt in de punten betreffende passende zorg nagenoeg niet voor, maar is een zeer belangrijke factor in deze. En wat is een passende bekostiging? Een veelheid aan tarieven zweeft rond van redelijk tot ruim onvoldoende voor het behoud van goede zorg.

“De zorgverzekeraar komt in de punten betreffende passende zorg nagenoeg niet voor, maar is een zeer belangrijke factor”

Pijnlijke keuzes gaan over zorg vanuit ziekenhuis naar eerste lijn met transitiegelden, niet effectieve zorg uit het basispakket, et cetera. ‘Ieder moet zijn eigen rol ter discussie stellen in het belang van de patiënt’. Ook de voorzitter van een van de grootste zorgverzekeraars, Joep de Groot van CZ,  benoemde onlangs pijnlijke keuzes. Hij stelde dat de zorg weinig aandacht kreeg van de politici, omdat zij liever niet te hard roepen dat er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden. Dit terwijl uit kiezersonderzoeken blijkt dat zorg het belangrijkste thema is.

De Groot neemt zelf al wel een voorschot op beslissingen die gemaakt zouden moeten worden. Hij stelt dat spoedeisende hulp van een ziekenhuis wel open kan blijven, maar wat wil je dan niet doen? Willen we meer dure medicijnen of meer wijkverpleging? Basale ggz of zware ggz? De spelregels dienen te veranderen, want de markt is niet het ultieme verdelingsmechanisme gebleken. De kwetsbaarste mensen moeten het eerste worden geholpen. We hebben de zorg te complex gemaakt met vele spelers. Hij concludeert dat je dan minder keuzevrijheid moet accepteren.

Gelukkig ziet de heer De Groot ook in dat het niet verstandig is om met tien verschillende zorgverzekeraars tien verschillende afspraken te maken. Hetgeen velen met mij al jaren roepen. Veel geld en tijd gaat naar de zorginkoop met vele verschillende regels en tarieven en wat blijkt: de premies per zorgverzekeraar kruipen tegen elkaar aan en de zorg die geleverd moet worden mag geen verschil maken. Hij hekelt de budgetpolissen en het hoger vrijwillig eigen risico. Hij vindt dat de overheid deze producten moet afschaffen. En dat ook bij de zorgverzekeraars de markt moet worden herzien. Reclames van verzekeraars worden dan ook overbodig.

Pijnlijke keuzes dus, zeer zeker ook bij zorgverzekeraars. Eindelijk, zou ik bijna zeggen. Want als zorgprofessional en als patiënt loop ik hier al jaren tegenaan. Ook zij zullen hun rol ter discussie moeten stellen!