Politiek actief
politiek / Wat drijft studenten de politiek in te gaan?
Steeds meer studenten hebben politieke ambities. Wat drijft hen om naast hun opleiding de politiek in te gaan? Hoe bevalt het én wat levert het op? “Ik zit nu ’s avonds raadsstukken te lezen in plaats van te Netflixen.”
Omdat haar moeder in de gemeenteraad zat en een tijdje wethouder was, wierp student tandheelkunde Kim Göransson (27) haar van alles en nog wat voor de voeten. ‘Dit kan beter in Zandvoort. Dat is belangrijk voor de jeugd. Waarom pakken jullie dit niet op?’ Waarop haar moeder zei: ‘Misschien moet je zelf de politiek ingaan’.
“Daar had ze wel een punt”, lacht Kim, inmiddels net afgestudeerd. “In eerste instantie ben ik lid geworden van de VVD, maar ik kon me toch niet helemaal vinden in de plannen van die partij. Er werd weinig voor jongeren gedaan, en dat gold eigenlijk voor alle partijen.”
In dorpsgenoot Jerry Kramer vond Kim iemand die er net zo over dacht. Met z’n tweeën begonnen ze een eigen partij: Jong Zandvoort. “Dat was een sprong in het diepe. Spannend, maar leuk. We wilden iets veranderen in de oude politiek; een nieuw, fris geluid laten horen.”
Een eigen partij oprichten naast een studie tandheelkunde klinkt als een pittige uitdaging. “Dat was het zeker. Ik kwam af en toe wel in de knel met de studie. Er komt zoveel bij kijken. Van statuten tot een website maken. Van mensen zoeken die zich bij de partij willen aansluiten tot campagne voeren.” Dat laatste was niet echt Kims ding. “Ik hou wel van een praatje maken, maar mezelf promoten past niet zo bij me. Maar het hoort erbij, je moet laten zien dat je er bent en waar je voor staat.”
Daar is Jong Zandvoort wel in geslaagd: tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van een jaar geleden werd de nieuwe partij direct de grootste. Sindsdien zit Kim in de gemeenteraad, net als haar moeder trouwens, die de Ouderen Partij Zandvoort vertegenwoordigt in de raad.
Grijze haren
Zandvoort was tijdens de verkiezingen in 2022 niet de enige gemeente waarin een jongerenpartij de winnaar werd. Ook in Best, Maashorst, Vaals én studentenstad Delft werd een jongerenpartij de grootste. In studentensteden als Groningen, Utrecht en Maastricht maken jongerenpartijen al langer deel uit
van de gemeenteraad. Hoewel gemeenteraden nog steeds veel grijze haren tellen, is de gemiddelde leeftijd na de laatste verkiezingen gedaald. In de gemeente Nijmegen bijvoorbeeld ging de gemiddelde leeftijd van 43,2 naar 40,6 en in de gemeente Groningen zelfs van 47 naar 36.
Ook op het niveau van de landelijke politiek lijkt een verjonging gaande. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 was 6,8 procent van de kandidaten 30 jaar of jonger; bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 viel 10,6 procent van de kandidaten in die leeftijdscategorie. Hoe komt het dat steeds meer jongeren de politiek in willen? Politicoloog Roderik Rekker kwam in gesprek met EenVandaag tot de volgende verklaring: “De politiek is de afgelopen jaren een stuk spannender geworden. Op verschillende thema’s voeren we een scherp debat met veel polarisatie, waar ook jongeren een mening over hebben, zoals racisme en het klimaat. Dit kan jongeren naar de stembus trekken of zelfs enthousiast maken om de politiek in te gaan.”
Dat zou weleens kunnen kloppen, want bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 bracht 80 procent van de jongeren een stem uit; nooit eerder was de opkomst zo hoog.
Debatteren
Sepehr Mohammadian (23), vierdejaars geneeskunde, debatteert graag. Op de middelbare school in Zoetermeer zat hij in het debatteam en deed hij mee aan debatwedstrijden. Zo leerde hij diverse gemeenteraadsleden kennen. De fractievoorzitter van de partij Zoetermeer Vooruit vroeg hem of hij wilde meedenken over de jongerenproblemen in de stad. “Dat vond ik leuk. Wat me aansprak in die partij was dat er mensen met verschillende achtergronden in zaten, en dat ze per onderwerp keken wat het beste was voor de inwoners en geen rekening hoefden te houden met een landelijke agenda.”
Toen hij in 2018 gevraagd werd zich kandidaat te stellen voor de partij, hoefde Sepehr niet lang na te denken. “Ik kan best wel een klager zijn, maar als je klaagt, moet je ook verantwoordelijkheid nemen om iets te veranderen.” Als nummer 4 op de kieslijst haalde hij de gemeenteraad niet, maar Sepehr werd wel commissielid. “In die rol adviseer je raadsleden.” Vier jaar later lukte het wel; sinds de verkiezingen van vorig jaar zit de student in de Zoetermeerse gemeenteraad.
“Gemiddeld kost het me 16 tot 20 uur in de week”, schat Sepehr. “In de weken voor een begrotingsdebat loopt dat op tot 30 uur. Al bepaal je voor een deel ook zelf hoeveel tijd je erin steekt. Ik ga ook naar bewonersbijeenkomsten, spreek met lokale organisaties. Dat vind ik belangrijk.” Nu heeft hij daar de tijd voor. Sepehr heeft een tussenjaar omdat hij nog niet aan zijn coschappen kan beginnen, maar als die straks van start gaan, zal moeten blijken of hij die kan combineren met een plekje in de raad. “Ik ga niet alleen vergaderingen bijwonen en stemmen. Als ik niet meer met inwoners en organisaties kan spreken, dan geef ik mijn zetel aan iemand anders.”
Voor Kim uit Zandvoort is het raadlidmaatschap nog tijdrovender dan ze had verwacht. “Het is heel veel leeswerk. Ik zit nu ’s avonds raadsstukken te lezen in plaats van te Netflixen. Al verwacht ik dat het uiteindelijk, als ik meer ervaren ben, minder tijd gaat kosten. Nu is alles nieuw en dan zijn we ook nog ineens de grootste partij. Wat moet ik allemaal doen? Hoe gaat alles in z’n werk? Daar moet je wel even inkomen. Nog steeds weet ik soms dingen niet, maar gelukkig zijn de mensen binnen de gemeente erg behulpzaam.”
Al met al vindt ze haar politieke werk ‘overwegend leuk’, al is het weleens frustrerend dat verandering moeizaam en langzaam gaat. “Ik begon met het idee: dit gaan doen, dat gaan we veranderen. Maar zo werkt het niet. Je moet een meerderheid hebben en achter de schermen moeten veel stappen worden doorlopen. Dat is weleens frustrerend. Maar ik leer tegelijkertijd ook hoe de politiek werkt en wat er allemaal van invloed is. En ik ontwikkel mijn communicatievaardigheden en leer netwerken. Daar heb ik als tandarts ook iets aan. In het contact met patiënten, maar ook met andere tandartsen en kaakchirurgen.”
Ook Sepehr beschouwt zijn politieke werk als leerzaam. “Het belangrijkste wat ik heb geleerd, is écht luisteren naar mensen. Bij politiek denk je misschien aan zenden, maar luisteren is in mijn beleving veel belangrijker. Wat is de échte vraag bij deze groep mensen of bij dit onderwerp? Ik denk dat deze maar ook andere vaardigheden zeker van pas komen als toekomstig dokter.”
Achter de schermen
Want dokter wil Sepehr worden, daar bestaat geen twijfel over. Ambities om ooit de schoenen van Ernst Kuipers te vullen, heeft hij niet. “Ik zie mezelf meer als een ombudsman, dan als een politicus. Ik bijt me graag in onderwerpen vast, zoals eenzaamheid in de wijk en jeugdzorgproblemen, dat vind ik toffer dan vergaderen. Verder ben ik niet zo van de spotlights, ik zet me liever achter de schermen in. De landelijke politiek trekt me dan ook niet, al zie ik mezelf later wel parttime in een commissie of als belangenvertegenwoordiger in de zorg aan de slag gaan.” Ook Kim heeft geen landelijke politieke ambities. “Wat er in Zandvoort gebeurt, gaat mij en mijn omgeving direct aan, daar zet ik me graag voor in.”
Provinciale verkiezingen
Op 15 maart 2023 vinden de Provinciale Verkiezingen plaats. Ook voor deze verkiezingen staan er jongeren op de kieslijsten, maar minder dan bij de gemeenteraadsverkiezingen. De gemiddelde leeftijd van statenleden ligt al jaren rond de 50.