Schrijven met onze tranen

De aangrijpende beelden en woorden van Patrick Pelloux na de aanslag op Charlie Hebdo met twaalf doden en elf gewonden zijn de wereld rondgegaan en zullen menigeen in het hart hebben geraakt. Ondanks de dood van de belangrijkste redactieleden verschijnt er woensdag toch weer een nieuwe editie van het weekblad. “We zullen het schrijven met onze tranen”, verklaarde Pelloux die zijn tranen nauwelijks kon bedwingen.

De 51-jarige Patrick Pelloux is als vooraanstaand arts verbonden aan de ‘Service d’Aide Médicale Urgente’ (SAMU), die in Frankrijk het ambulancevervoer en de eerste opvang van medische spoedgevallen regelt. Omdat hij in verband met dit werk een bespreking met de brandweer had, zou hij afgelopen woensdag wat later op de redactievergadering komen. Hierdoor ontkwam de arts, die ook redacteur van Charlie Hebdo is, zelf aan de rampzalige aanslag. Hij was één van de eersten die werd geconfronteerd met het bloedbad.

Pelloux kreeg in 2003 in Frankrijk nationale bekendheid toen hij direct al waarschuwde voor de medische gevolgen van de hittegolf die Europa in augustus van dat jaar teisterde. Het ging om één van de heetste zomers ooit, waarbij alleen al in Frankrijk meer dan veertienduizend mensen door de hitte overleden. Pelloux hekelde het feit dat men nauwelijks was voorbereid op deze ramp, waarvan met name ouderen het slachtoffer waren. Hij bepleitte toen op kortst mogelijke termijn een aantal noodmaatregelen.

Van zijn betrokkenheid tot en verantwoordelijkheid voor de zorg in de Franse samenleving, geeft hij ook blijk in zijn publicaties. Voor Charlie Hebdo schrijft Pelloux al vele jaren een kroniek, waarin hij niet alleen middels anekdoten verhaalt over zijn werkzaamheden, maar waarin hij vooral laat zien op welke wijze politieke besluiten kunnen doorwerken op de werkvloer.

Zijn bijdragen voor Charlie Hebdo zijn in 2007 gebundeld in Histoire d’urgences. Het weekblad stond toen onder hoofdredacteurschap van Philippe Val, die ook als zanger en cabaretier bekend werd. Val was toen jarenlang beducht voor de impact van de islamitische revolutie en onder zijn gezag werden de Deense spotprenten van Mohammed opnieuw afgedrukt. In 2012 volgde een tweede deel van Histoire d’urgences.

Patrick Pelloux had een hecht contact met de vermoorde redactieleden, vooral met de geliquideerde Stéphane Charbonnier (1967) – bekend als ‘Charb’ – die sinds 2009 hoofdredacteur van Charlie Hebdo was en de bundels van Pelloux illustreerde. De arts-publicist was ook goed bevriend met Jean Cabut (1938) oftewel ‘Cabu’, wiens zoon – de zanger Mano Solo – in 2010 op 46-jarige leeftijd overleed (het kort tevoren verschenen Rentrez au Port is één van de meest indrukwekkende zwanenzangen in de wereld van het chanson).

Nederland kent maar weinig artsen van het kaliber van Patrick Pelloux, die hun bezieling en betrokkenheid tot de volksgezondheid op meerdere fronten tegelijk tot uiting laten komen. De nauwelijks te bevatten aanslag op Charlie Hebdo moet voor deze arts-publicist een immense persoonlijke tragedie zijn die menigeen nauwelijks of niet te boven kan komen. Des te bewonderenswaardiger is het dat Patrick Pelloux het voortouw heeft genomen om het werk van zijn vrienden voort te zetten. Woensdag verschijnt Charlie Hebdo mede dankzij zijn inzet in een oplage van minstens een miljoen exemplaren.