Systeemwereld versus leefwereld

Oldebroek was gisteren plaats van handeling van een netwerkbijeenkomst voor de maatschappelijke zorg van de regio Noord Veluwe. Centraal stonden de begrippen talentontwikkeling en ervaringsdeskundigheid. Een jonge man met zoals hij het zelf omschreef ‘een lange carrière in de GGZ vertelde hoe hij aan de slag was gegaan als persoonlijk begeleider en ervaringsdeskundige. Hij had het plan opgevat via een eigen bedrijfje een pool van ervaringsdeskundigen te creëren en rechtstreeks te koppelen aan hulpvragers. Dit stuitte op wantrouwen van de ervaringsdeskundigen die hij benaderde. Toen hij vervolgens via het ondernemerscafé zijn idee nogmaals onder de aandacht probeerde te brengen, kreeg hij de reactie: “Zo, dus jij wilt intermediair zijn voor mensen die formeel voor gek zijn verklaard”. Pijnlijk.

Psychiater Bram Bakker mocht vervolgens vertellen hoe hij tegen ervaringsdeskundigen aankeek. Die hebben nog lang niet de plaats gekregen die ze verdienen, stelde hij. Mensen met een psychisch probleem hebben een kwaal waar ze zich een beetje voor schamen en die de mensen om hen heen niet begrijpen. Dus, stelde hij, zijn mensen nodig die de barricaden op gaan om het verhaal van die mensen met psychische problemen te vertellen. En niemand die dat beter kan dan een ervaringsdeskundige.

In een van de aansluitende workshops ging de discussie over de ervaringsdeskundige door. Daar stelde iemand dat de ervaringsdeskundige te vaak wordt ingezet vanuit de instelling, en dat in diens werk dan al snel de visie van die instelling de boventoon voert. “De ervaringsdeskundige moet juist werken vanuit het dagelijks leven”, zei hij, “hij moet zich niet laten incorporeren.” Maar hij erkende dat de ervaringsdeskundige zelf een onderdeel van het probleem kan zijn, door dit juist wel te laten gebeuren.