Time-out

Het is nu dik een jaar geleden dat ik de diagnose borstkanker kreeg, en geopereerd werd. De eerste controle met mammografie is achter de rug. Ik vond dat veel spannender dan ik bereid was toe te geven.

Het ziekenhuis waar ik onder behandeling ben, pleegt de mammografie en het gesprek met de chirurg of de verpleegkundig specialist direct achter elkaar te plannen. Dat is zo gedaan om de patiënt extra reizen naar het ziekenhuis te besparen. Aardig voor de patiënt, aardig voor het milieu, want al die tripjes van en naar het ziekenhuis zijn een fors percentage van de CO2-uitstoot van de zorg.

Toch was ik niet helemaal gelukkig met deze combinatie, en toen er iets verzet moest worden, heb ik het röntgenonderzoek en de afspraak uit elkaar laten halen. En moest dus twee keer naar het ziekenhuis in plaats van één.

Waarom? Want de gedachte van een combinatieafspraak is toch niet onlogisch.

Dat komt omdat ik nogal beducht was voor de uitslag van de mammografie. Een slechte uitslag, lees: aanwijzingen voor een lokale terugkeer van de tumor, krijg ik liever ruim voordat ik er met een arts over moet gaan praten. En ook liever in mijn eigen omgeving in plaats van in de spreekkamer. Het ziekenhuis biedt die mogelijkheid, want je kunt de uitslag van het onderzoek via het patiëntenportaal thuis lezen. Wel stilzwijgend: men wijst niet actief om deze mogelijkheid, maar neemt voetstoots aan dat de combinatieafspraak beter past.

Ik had kortom behoefte aan een time-out na de uitslag van de mammografie. Tijd om het bericht op me te laten inwerken, tijd om te overwegen wat ik wel en niet zou willen aan behandelingen, tijd om te spreken met naasten.

‘Ik had na de uitslag van de mammografie tijd nodig’

Een time-out nemen is niet zo gebruikelijk. Na een kankerdiagnose wordt iedereen bevangen door grote haast. Er moeten beslissingen genomen worden, de behandeling moet starten, afspraken moeten gemaakt worden. Het lijkt soms wel of de duivel ze op de hielen zit, zo’n vaart wordt er gemaakt. Ik denk dat dat de kwaliteit van de beslissingen niet ten goede komt.

Die haast is ook niet nodig. Je moet een behandeling voor kanker niet op de lange baan schuiven, maar er zijn maar een stuk of 4, 5 echte spoedsituaties in de oncologie. In alle andere gevallen heb je tijd om je te bezinnen.

In de palliatieve geneeskunde heeft men dat vrij goed begrepen. De haast is daar wat minder, want iedereen weet dat de kans op genezing verkeken is, en dan hoef je niet op een drafje met behandelen te beginnen. In het Elkerliek ziekenhuis loopt een programma met time-out, waar de patiënt met de huisarts spreekt voordat er beslissingen vallen.

Op de website: “Patiënten die een oncologische diagnose krijgen, geven in meerdere onderzoeken aan dat ze graag begeleid willen worden door hun huisarts. Belangrijk na de diagnose is een moment van bezinning over de keuze voor een behandeling. Juist voor patiënten in de palliatieve fase is het van belang om met een vertrouwde zorgverlener het gesprek te voeren over wat de voorgestelde behandeling(en) voor hem of haar voor gevolgen kan hebben. En ook: welke vragen moeten er aan de oncoloog gesteld worden om tot een weloverwogen, persoonlijke, keuze te komen? Een time-out-gesprek met de huisarts biedt deze mogelijkheid aan de patiënt, waardoor hij of zij beter is voorbereid op de gezamenlijke besluitvorming met de behandelend specialist in het ziekenhuis.

Ik vind dit heel goed. Het is een beetje jammer dat dit niet voor alle oncologische patiënten beschikbaar is. Want ook als genezing wel haalbaar is, of zelfs waarschijnlijk, is goede besluitvorming zeer waardevol. 

‘Goede besluitvorming is zeer waardevol, ook als genezing wel haalbaar is’

In de palliatieve setting begrijp ik de keus voor de huisarts om dit gesprek te voeren. Het is belangrijk dat je een vertrouwd iemand hebt.  De huisarts is degene die, naarmate het levenseinde nadert, een steeds belangrijker rol krijgt. Het is goed en passend om vanaf het moment dat duidelijk is dat de ziekte tot de dood gaat leiden, de huisarts als centrale zorgverlener te positioneren.

Voor mensen die wel genezing verwachten, kan de huisarts natuurlijk ook de juiste persoon zijn. Toch: veel mensen, zeker als je wat jonger bent, kennen hun huisarts nauwelijks. En met de huidige druk op de huisartsen, is het sowieso de vraag of er wel een vaste huisarts is. Maar ook deze mensen hebben baat bij een time-out-gesprek. Misschien met de oncologieverpleegkundige, om de volgende vragen voor te bereiden.

  1. Wat zijn de behandelopties?
  2. Wat zijn de mogelijke voordelen en risico’s van deze opties?
  3. Wat is de kans voor mij op deze voordelen/risico’s?
  4. Welke behandeloptie past het beste bij mijn voorkeuren en prioriteiten?

Voor mij was de time-out erg nuttig. Na een paar keer diep ademhalen durfde ik de uitslag te lezen. Alles was goed. Aan mijn intense opluchting voelde ik hoe bang ik was geweest. En ik was blij dat als eerste thuis met mijn geliefden te kunnen delen.

Delen