Tweede brief aan Mark

Een zin moet eindigen met een punt. Dat is met jouw loopbaan als huisarts niet gebeurd. Nog geen maand na de eerste geruchten was je weg. Je koos voor een sluiproute.  Ik kon er niet bij. Even was er een rimpeling in de vijver, een zuchtje wind die voor wat beroering zorgde. Toen was het over. Collegae die zich met veel tumult hadden verzet tegen jouw komst als vrijgevestigde huisarts hebben jouw naam direct gewist. Zelfs jouw associé heb ik nooit meer over jou horen praten. Maar ik ben jou niet vergeten. Telkens wanneer ik langs het pand rijd waar je werkte en woonde, ben je in mijn gedachten.

Toen ik als huisarts begon, wilde ik een herder voor mijn patiënten zijn. Jij gold als mijn toonbeeld van de ideale huisarts. Ik wilde zijn als jij, vertrouwen uitstralen, er écht zijn voor de lijdende medemens. Iedereen wil gehoord worden, mijn taak was om als klankbord te fungeren, en tijd mocht daarbij geen spelbreker zijn. Ieder mens is ook een universum. Pas achter het decor en de coulissen wordt de samenhang duidelijk tussen wat zich op de planken afspeelt. Het was mijn plicht als hulpverlener om daarop grip te krijgen.

Het kan niet anders of jij bent in de wieg gelegd om de wereld een stukje beter te maken

Jij was anders dan anderen: een grijze muis tussen ratten op bijeenkomsten en nascholingen, een onopvallende kapel tussen imposante kerken met hun alles overstemmende klokken. Dokters hebben drie gezichten: één voor hun patiënten, één voor hun collegae, en één voor binnen de muren van hun huis. Jij, Mark, was altijd jouzelf: ingetogen, integer en betrokken. Het kan niet anders of jij bent in de wieg gelegd om de wereld een stukje beter te maken.

Onlangs vond ik de notulen terug van de gesprekken in ons praatgroepje. De twee psychologen die ons begeleidden hanteerden uiteraard een ander benaming: ‘consultatie-bijeenkomsten’. Met zes huisartsen kwamen we bij elkaar om over het vak maar vooral onszelf te praten. De behoefte daaraan was groot. Onze begeleiders zagen het als een informeel opzetje richting ‘Balint-groep of scholing’, maar zoals wel vaker in het leven ging de spontaniteit verloren toen er – nota bene op mijn voorstel – een poging tot structurering werd gedaan. Geruisloos viel het groepje uit elkaar.

Ik herinner mij nog mijn verbijstering toen jij na een korte stilte iets over jezelf vertelde. Jouw woorden van toen lees ik nu – misschien voor de eerste maal – terug: “Mijn aanvankelijke houding was dat iedere patiënt alles op tafel moest kunnen leggen. Na vele jaren ervaring in de praktijk wil ik dat afremmen om drie redenen: 1/ ik krijg mijn werk niet af, 2/ het inventariseren leidt tot lawines van informatie, waar ik niets aan kan, en 3/ ik raak steeds meer geprikkeld over deze tendens, ook in mijn privéleven.”

‘De ironie van ons beroep is, dat je het pas goed doet wanneer je het niet té goed wilt doen’

Het staat mij nog goed bij dat ik mij zorgen over jou begon te maken. Mark, het ging écht niet goed met jou. Na één van onze bijeenkomsten heb ik daarover met een begeleider gesproken. Ik had met jou contact moeten opnemen maar heb dat niet gedaan. Toen wij weer bij elkaar kwamen, ontbrak jij. Wat er daarna met jou is gebeurd, is mij grotendeels ontschoten. Ja, je bent gescheiden van jouw – eveneens zeer beminnelijke – vrouw. Achter alle vraagtekens kwam er toen nog één bij. Was het voor of na de scheiding dat je als huisarts bent vertrokken?

In een brief aan jou schreef ik: “Zoals jij het vak hebt uitgeoefend, doet geen een van ons het na. De ironie van ons beroep is, dat je het pas goed doet wanneer je het niet té goed wilt doen.” Ik kan mij niet herinneren dat je hierop hebt gereageerd. Je bent een ander mens geworden, een ander leven begonnen. We zijn elkaar nog één keer tegengekomen. Je sprak mij aan, noemde jouw naam, maar ik herkende jou niet meer. Mark, na al die jaren schrijf ik jou nu voor de tweede maal, maar zonder de illusie dat je deze woorden ooit zult lezen. Een paar dagen geleden reed ik langs jouw voormalige praktijk-annex woonhuis. Het staat nu leeg. Een gat in de ruit is afgedicht met een plank.

*Om privacy-redenen is gekozen voor andere naam.