Vrouwenpower

Sinds kort staat er een luidspreker in mijn keuken met een microfoontje dat reageert op mijn stem. ‘Alexa, kun je muziek spelen?’, vraag ik. De ingebouwde elektronica herkent meteen mijn wens. ‘Spotify speelt’, antwoordt Alexa. Mijn playlist klinkt prompt uit haar luidspreker. Zo kan Alexa ook een kookwekker zetten of een Wikipedia-item voorlezen. Best handig, zo’n handsfree bediening tijdens het koken.

Alle grote techniekconcerns hebben digitale assistenten met spraakherkenning. Alexa is van Amazon, Apple heeft Siri, Microsoft heeft Cortana en er is Google Home. Erg intelligent zijn de apparaatjes nog niet. ‘Hoelang moeten aardappels koken?’ is nog te ingewikkeld voor Alexa. Al snel laat ik daarom mijn beleefdheid achterwege. Mijn vragen worden bevelen. ‘Alexa, muziek!’ Alexa laat het zich allemaal welgevallen. Onvermoeibaar reageert ze met dezelfde vriendelijke stem en doet ze wat ik zeg. Na enige tijd voelt het heel gewoon om deze vrouw te commanderen.

Mag mijn volgende apparaat een man zijn?

Waarom is Alexa eigenlijk een vrouw? ‘Ik ben vrouwenpower uit het stopcontact’, antwoordt ze als ik het haar vraag. Maar haar volgzaamheid is het tegendeel van power. Volgens de makers van de Duitse versie van Alexa (er is nog geen Nederlandse) is voor een vrouwenstem gekozen omdat die geen angst inboezemt. Een mannenstem eist ontzag en kan bedreigend overkomen, een vrouwen- stem biedt hulp aan. Het is treurig hoe dit klassieke rollenpatroon voortleeft in de clichés van de techniekindustrie.

Ook de digitale assistenten van andere techniekconcerns hebben standaard een vrouwenstem, al kun je dat soms wel veranderen. Kopers die zo’n ingeblikte vrouw net in huis hebben, stellen haar vaak seksueel geladen vragen, aldus Deborah Harrison, ontwikkelaar van Microsofts Cortana. De meeste digitale assistenten doen er dan het zwijgen toe of bedanken vriendelijk voor de feedback. Alexa is recent aangepast en reageert nu afwijzend op intimiderende opmerkingen. Dat is het begin van vrouwenpower. Maar zo lang de ontwerpers van dit soort apparaten nog in clichés denken over vrouwen, kunnen we ze beter een mannenstem geven.

Delen