Wat je leert in crisistijd

En niet tijdens college

‘Elk nadeel heb z’n voordeel’. Of het gepast is om deze cruijffiaanse wijsheid toe te passen op de huidige pandemie? Misschien niet. Maar feit is dat er (para)medisch studenten zijn voor wie de periode zonder studie, als gevolg van de corona-uitbraak, juist superleerzaam was.

Tekst: Martijn Reinink Beeld: privé

50

Inmiddels is hij aan zijn laatste studiejaar begonnen, maar tijdens het begin van de corona-uitbraak deed farmaciestudent Lennart Mak (23) een bestuurs-jaar bij de Utrechtse studentenvereniging ‘Unitas Pharmaceuticorum’. 

“We stonden op het punt met de studievereniging naar Kopenhagen te gaan. Maar vanwege de dreiging van corona durfden de bedrijven die we zouden bezoeken, het niet aan om gasten te ontvangen. Die buitenlandreis moesten we dus cancelen. Niet lang daarna brak het virus in Nederland uit en mochten we als bestuur niet meer samenkomen op de universiteit waar we een eigen verenigingskamer hebben. Toen zijn we direct gaan kijken: wat kunnen we digitaal voortzetten? Wat kunnen we extra doen? Wat willen onze leden? En wat past bij onze identiteit? Het heeft ertoe geleid dat we zowel sociale als educatieve activiteiten online zijn gaan doen. Zoals een online escape room en spelletjesavond, maar ook een online symposium. En we hebben geprobeerd een steentje bij te dragen in deze crisis.

‘We zijn direct gaan kijken: wat kunnen we digitaal voortzetten?’

Eerst werden we door professor Egberts, erelid en hoogleraar in de klinische farmacie, gevraagd of we hem konden helpen aan studenten die testen wilden afnemen in de corona-drive-thru bij het UMCU. Dat hebben we uitgezet onder onze leden en de aanmeldingen stroomden binnen. Studenten wilden dolgraag helpen. Dus toen wij vervolgens hoorden dat veel apotheken – onder meer door het hamstergedrag – de drukte niet aankonden, bedachten we dat wij als studievereniging wellicht een brug konden slaan. In no-time hadden we een corona-ondersteuningsplatform op poten gezet. Apotheken konden zich daarop aanmelden als ze extra handjes nodig hadden en farmaciestudenten konden rechtstreeks contact opnemen als ze wilden bijspringen. Zo zijn er tientallen studenten aan de slag gegaan, door het hele land. Leerzaam voor hen, maar óók voor ons als bestuur om dit allemaal volledig digitaal te realiseren.”

Naast zijn studie geneeskunde is derdejaarsstudent Bas Kirchhof (22) huisartsenchauffeur. Sowieso al een leerzame bijbaan, maar in tijden van corona helemaal. 

“Vorig jaar december heb ik de training afgerond, waarna ik ben begonnen als huisartsenchauffeur. In een ‘first responder’-auto – met ambulancestriping en zwaailicht – vervoer ik huisartsen bij (spoed)visites. Daarbij ben ik wel iets meer dan een taxichauffeur. Ik ga mee naar binnen en verricht licht-verpleegkundige handelingen. Denk aan het meten van vitale waarden, het assisteren bij hechten en het geven van zuurstof.

Normaal doe ik dit een dag in het weekend en één avond doordeweeks, maar toen corona uitbrak en de opleiding werd stilgelegd, ben ik fulltime gaan werken. Dat heb ik vier weken gedaan. Daarna ben ik teruggegaan naar drie tot vier dagen per week, om het enigszins te kunnen combineren met de online colleges.

Het was een bijzondere tijd. We bezochten alleen nog maar patiënten met coronaverdachte klachten. En dan leer je dingen die je in de opleiding niet tegenkomt. Zoals hoe je in een crisis omgaat met tekorten. Om beschermende kleding uit te sparen, hebben we een speciaal aan- en uitkleedprotocol bedacht. Verder heb ik ervaren hoe belangrijk het is om heel goed uit te vragen wat iemands klachten zijn. Zo kwamen we bij een patiënt met verdenking van een ribfractuur onbeschermd binnen. Bleek diegene óók koorts te hebben en benauwd te zijn. Toen heb ik twee weken lang mijn symptomen moeten bijhouden, maar ik ben niet ziek geworden.

‘Naast de heftigheid van het ziektebeeld heeft ook de ‘nevenschade’ veel indruk op me gemaakt’

Naast de heftigheid van het ziektebeeld heeft ook de ‘nevenschade’ veel indruk op me gemaakt. Het verdriet van iemand met hartklopping die zijn (klein)-kinderen niet kon zien. Iemand met psychische problematiek die een suïcidepoging deed, omdat ze bang was anderen te besmetten. En iemand die een infarct had doorgemaakt, maar uit angst voor corona niet durfde te bellen.”

Vier dagen was ze bezig met haar stage in het LUMC toen tweedejaars masterstudent klinische technologie Rosemarijn van Paassen (24) per direct moest stoppen vanwege corona.

“Het eerste wat ik dacht was: wat ga ik in godsnaam doen de komende tijd? Misschien een baantje in de zorg zoeken. Kijken of ik ergens kan helpen. Maar de volgende dag kwam er een mailtje van de opleidingsdirecteur. Wie er in een projectgroep wilde om een snel te produceren beademingsapparaat te ontwikkelen. Voor als er in Nederland een tekort zou ontstaan aan reguliere apparatuur.

Binnen vijf minuten heb ik me aangemeld. We zijn begonnen met zo’n dertig masterstudenten klinische technologie, maar al snel werden er ook studenten van andere richtingen bijgehaald om te helpen met bijvoorbeeld software en elektrotechniek. We werkten in verschillende teams. Ik zat in het realisatieteam en hield me bezig met de implementatie in ziekenhuizen. Concreet: het schrijven van de gebruikershandleiding.

‘Communicatie is ‘key; zonder structuur en overleg kom je nergens’

Die handleiding ligt gelukkig opgeborgen in een lade. Na zes weken lang elke dag keihard werken, zette de daling op de ic’s in en werd duidelijk dat ons noodbeademingsapparaat, de AIRone, voorlopig niet nodig zou zijn. Hopelijk blijft dat zo en kunnen de apparaten uiteindelijk in andere landen, bijvoorbeeld in Afrika, van waarde zijn.

Voor mij was het superleerzaam om met zo’n groot team zo’n groot project te doen. Onze stages duren tien weken en in zo’n periode kom je bijna nooit van nul tot een eindproduct. Nu wel: binnen een maand hadden we een werkend prototype. Iets wat in een normale wereld nooit zo snel zou gaan. De belangrijkste les? Dat was voor mij wel dat communicatie ‘key’ is. In het begin was het af en toe chaos. Iedereen was enthousiast, maar zonder structuur en overleg kom je nergens.”  

Delen