Zorgelijk

Er is iets goed mis als veertig procent van de patiënten die de afgelopen twee jaar zorg nodig heeft gehad, zegt daarbij (vormen van) onnodige zorg te hebben ervaren. Patiëntenfederatie Nederland concludeert dit uit onderzoek onder haar Zorgpanel, waaraan bijna 11.000 patiënten deelnamen.

De Patiëntenfederatie is daarbij eerlijk genoeg om te stellen dat het Zorgpanel niet volledig representatief is voor de Nederlandse bevolking (iets vaker hoog opgeleid, jongeren ondervertegenwoordigd, relatief veel mensen met een chronische aandoening), maar aan de ernst van de uitkomst doet dit niets af. Dat een patiënt een onnodige afspraak bij een zorgverlener heeft of een onnodig onderzoek moet ondergaan (bij beide speelt de discussie over digitalisering een rol), is vervelend. Maar dat de patiënt een onnodige therapie of operatie ondergaat of onnodige of te veel medicatie krijgt, is ernstiger omdat het onnodig schade kan toebrengen aan de gezondheid van de patiënt.

Patiënten geven aan het gevoel te hebben dat er niet naar ze wordt geluisterd

Het onderzoek beschrijft dat er wel patiënten zijn die het gesprek met de zorgverlener proberen aan te gaan over wat zij als overbodige zorg zien. Dat is een positieve ontwikkeling. Het getuigt van toenemende mondigheid. Maar het is helaas het enige lichtpuntje, want dezelfde patiënten die dit doen geven ook aan het gevoel te hebben dat er niet naar ze wordt geluisterd. Dan komt van shared decision making dus nog steeds weinig terecht, hoezeer de zorg zelf er ook de mond vol van heeft.

De zorg mag op grond van deze uitkomsten heel kritisch – en ook met enige schaamte – in de spiegel kijken. Spiegeltje spiegeltje aan de wand, wie doet er iets niet goed in de zorg in dit land?