Zorgverleners Partij

Twee jaar geleden publiceerden Maartje Conijn, Henri Boersma en Willem van Rhenen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde een gedegen onderzoek naar burn-out bij Nederlandse geneeskundestudenten: 11,6 procent van de bachelorstudenten en 17,8 procent van de co-assistenten voldoet aan de criteria die hiervoor gelden. Op 28 april 2016 berichtte de Universiteit Twente over een onderzoek van Erik Drenth : ongeveer één op de acht medisch specialisten in Nederland heeft last van burn-outklachten en een verhoogd risico op een burn-out. Bij artsen in opleiding tot specialist ligt dit percentage zelfs nog hoger.

Dezelfde onderzoeker constateerde ook dat de normen en waarden in Nederlandse ziekenhuizen niet bevorderlijk zijn voor het vroeg herkennen en behandelen van aan burn-out gerelateerde klachten.

Wat betreft burn-out onder huisartsen levert een onderzoek uit 2012 ons informatie: 15 procent van de respondenten kampte wel eens met burn-out, 70 procent kampt wel eens met burn-outverschijnselen en 80 procent ziet burn-outverschijnselen bij collega’s.

“De gevolgen van burn-out bij dokters zijn groot,” schrijft Joeri Tijdink in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 4 maart jongstleden: “Niet alleen heeft de aandoening een negatief effect op de kwaliteit van patiëntenzorg en het optreden van medische fouten, maar ook staat de veiligheid van dokters zelf op het spel.”

Zijn artikel is een bespreking van een publicatie uit The Lancet eerder dit jaar over de aanpak van deze problematiek. De conclusie luidt: “Deze studie laat zien dat – ook al zijn de effecten niet bijster groot – zowel een individuele als een organisatie-specifieke aanpak effectief is in de preventie en vermindering van burn-out.”

Een elastiekje kan lang worden opgerekt voordat het knapt!

Cijfers tonen aan dat het om forse problematiek gaat en met woorden wordt deze nader in kaart gebracht. Maar niets maakt zo veel indruk dan wanneer mensen uit jouw eigen kenniskring die vol bezieling in de zorg werkten omtuimelen en niet zelden met stille trom de aftocht blazen. En neem van mij aan: een elastiekje kan lang worden opgerekt voordat het knapt! Ook heb ik kennissen die als patiënt de dupe zijn geworden van collegae met burn-out gerelateerde klachten en dat is evenmin leuk.

Nee, er bestaat geen Zorgverleners Partij en ik betwijfel überhaupt of de politiek iets aan deze problematiek kan doen. Tussen politiek en de praktijk van alledag bevindt zich immers een mijnenveld van – vaak elkaar beconcurrerende en soms zelfs elkaar tegenwerkende – belangen, waardoor je nooit weet hoe maatregelen op het hoogste échelon op de werkvloer zullen uitwerken.

Een fraai voorbeeld staat in hetzelfde nummer van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Minister Schippers wil zorg van de dure tweede lijn verplaatsen naar de goedkopere eerste lijn. Adviesbureau SiRM, dat zichzelf afficheert als een ‘ambitieuze “boutique” consultancy’ en pretendeert ‘strategisch advies’ te geven ‘aan spelers in markten waar de overheid (nog) een sturende rol heeft’, hield haar een vette kluif voor: een besparingspotentieel van 1,5 miljard euro. Maar de Algemene Rekenkamer “concludeerde onlangs echter dat substitutieafspraken slechts een relatief bescheiden bijdrage hebben geleverd aan het temperen van de groei in zorgkosten zoals afgesproken in de zorgakkoorden.” En nu gaat het louter nog om de centen: wat impliceert de overheveling voor de werkdruk van huisartsen?

Ik vrees dat veel standpunten over de zorg  zullen leiden tot een verzwaring van het werk van zorgverleners

De zorg in Nederland behoort tot de belangrijkste verkiezingsthema’s. Op de site van Atlas van zorg en hulp staan van de acht grootste politieke partijen hun standpunten over de zorg in Nederland. Ik heb echter hierin het woord ‘zorgverlener’ nergens kunnen terugvinden. Wie komt er voor hen op? Ik vrees dat veel standpunten over de zorg – ongeacht de partij – zullen leiden tot een verzwaring van het werk van zorgverleners. Voeg daarbij de hierboven vermelde conclusie van Erik Drenth dat de normen en waarden in Nederlandse ziekenhuizen niet bevorderlijk zijn voor het vroeg herkennen en behandelen van aan burn-out gerelateerde klachten, en dan vrees ik het ergste.