Absolute waarheid

Marc Josten is journalist en eindredacteur van Argos TV (Human/VPRO). Eerder was hij onder meer redacteur bij Vrij Nederland en hoofdredacteur bij het televisieprogramma Netwerk. Josten houdt zich al jarenlang bezig met de processen die de publieke opinie beïnvloeden. Hierover verscheen in februari zijn boek Weerwoord. De publieke opinie.

 

We zitten in hetzelfde schuitje, vrees ik.
U, de medisch professional.
Ik, de journalist.

U wordt dezer dagen de les gelezen door internetconsumenten die meer van diagnostiek en medicatie menen te weten dan u. Geheel conform het adagium dat wetenschap ook maar een mening is.

U leest tegenwoordig dat magistraten voor nep-rechters worden uitgemaakt, Kamerleden voor nep-parlementariërs en verslaggevers voor het eerst sinds een duistere periode in de contemporaine geschiedenis voor leugenjournalisten.

Kennis lijkt gedemocratiseerd en die gedemocratiseerde kennis – of wat daarvoor doorgaat – moet van de daken geschreeuwd.

U, medisch professional, moet nog steeds de tijd- en levensverspillende strijd voeren tegen internetdeskundigen die de prik ter voorkoming van baarmoederhalskanker willen tegenhouden. Rechters worden aangevallen als ze naar eer en geweten de wet inzake haatzaaien toepassen. Kamerleden worden in diskrediet gebracht als ze complimenten uitdelen aan gemeenten die conform afspraak asielzoekers opvangen. En Nederlandse journalisten die pogen de handel en wandel van extremistische partijen te onderzoeken, mogen op diffamerende teksten rekenen.

Nu is het in geen van al deze professies de goede gewoonte om van de daken te schreeuwen dat er een ábsolute waarheid bestaat – en dat maakt de verdediging tegen de Facebook- en Twitterstormen soms lastig.

De Amerikaanse denker en publicist Walter Lippmann schreef in 1922 al ‘dat de werkelijkheid voor mensen te veelomvattend en te complex is om te doorgronden. Daarom construeren ze een pseudowerkelijkheid die subjectief, bevooroordeeld en versimpeld is. Het verklaart waarom mensen in dezelfde wereld leven, maar zich in verschillende werelden wanen.’

Voor het eerst in mijn leven ben ik wel degelijk bereid om de barricaden op te gaan

Tegelijkertijd mag Lippmanns relativering niet tot normloosheid leiden: omdat de absolute waarheid niet bestaat, is nog niet iedere leugen geoorloofd. En die leugen mag zeker niet regeren, net zomin in het Witte Huis als in de operatiekamer. Als ik mag kiezen, dan laat ik mij toch liever behandelen door een goed opgeleid chirurg dan door een betweter op Twitter.

U moet van mij weten dat ik nooit een actievoerder ben geweest. Als journalist heb ik mij altijd verwant gevoeld met de chirurg die zijn patiënten, eenmaal onder het groene laken, of het nu de dominee of de brandkastkraker betreft, gelijk behandelt. Van die school ben ik nog steeds.

Toch is er iets in mij veranderd. Voor het eerst in mijn leven ben ik wel degelijk bereid om de barricaden op te gaan. Niet voor Greenpeace, niet tegen een azc en ook niet voor het basisinkomen, maar voor iets abstracters, iets generiekers: ik wil strijden voor mijn methode.

Ik wil vechten voor de positie van professionals die de rechtsstaat, de democratie en het nationale welzijn dragen: voor wetenschappers, medici, rechters, parlementariërs en journalisten. Ik hoop dat mijn actievoerderschap niet te langdurig noodzakelijk zal zijn. Liever sterf ik oud en der dagen moe in uw vertrouwde handen, dan jong en veelbelovend in de loopgraven. Maar het is nu wel aan u en mij om het niet zo ver te laten komen.

Mag ik u om steun vragen in mijn strijd – en naar ik hoop: onze strijd?

 

Delen