Dokter aan boord – Memorial

Na een oproep eerder dit jaar om over uw ervaringen als ‘Dokter aan boord’ te vertellen, stroomde de redactiemailbox van Arts en Auto vol. Van een extra tussenlanding tot een paracetamolletje, u maakt het allemaal mee. Dit is de bijdrage van verzekeringsarts Bart Burggraaff. Klik hier voor andere vliegverhalen.

 

Afgelopen zomer heb ik tijdens een vlucht van Dubai naar Kaapstad Zuid-Afrika in het vliegtuig een reanimatie verricht. Jammer genoeg met niet het gewenste resultaat. Op weg van Dubai naar Cape Town als begeleidend arts van het project Global Exploration Sint-Maartenscollege Maastricht naar Zuid-Afrika.

We zaten als groep niet bij elkaar. Enkele leerlingen zaten alleen. De docenten en ik namen hun plaatsen in, zodat de leerlingen wel als groep bij elkaar konden zitten. Ik sliep enkele uurtjes tussen twee jonge vrouwen die al slapend zich naar mij toe bewogen zodat ik wakker werd van de pijn aan mijn armen.

Vlak daarna om 09 uur NL tijd wenkte Margot mij. Een man schuin tegenover haar zat ineengedoken en reageerde niet toen iemand hem aanstootte. Ik was spoedig bij de man. Hij bleek inderdaad niet aanspreekbaar en reageerde niet op pijnprikkels. Hij was volledig slap en had geen voelbare pols. Door zijn slapheid was hij moeilijk te vervoeren. Met de purser (Karim) heb ik het slachtoffer in de ruimte waar de stewardessen het eten voor de passagiers klaarmaken op de grond gelegd. Toen kon ik pas goed de circulatie onderzoeken.

Toen ik wederom geen pols voelde ben ik meteen gaan reanimeren. Adriane (een stewardess uit Roemenië) was inmiddels begonnen hem via het ademhalingsmasker te beademen. De man kwam oorspronkelijk uit Schotland, verhuisde daarna naar de USA en woonde nu samen met zijn vrouw in Cape Town. Karim legde de bloeddrukmeter aan: 155/116. Eerlijk gezegd was ik blij dat de patiënt überhaupt een tensie had. Na een derde serie van 30 hartmassages, werd de AED aangesloten. Tot twee keer toe werd een schok toegediend. Het ECG van de AED gaf slappe polarisaties te zien. Polarisaties die steeds kleiner werden. Ik denk na zo’n 10 sessies van hartmassages instrueerde de AED voor het eerst geen schokken meer, maar “if necessary use CPR”. Deze instructie werd keer op keer herhaald.

Ondertussen ging ik door met reanimeren. Ik werd door Karim hierin ondersteund en na een 30 minuten reanimeren vroeg ik de Duitse Brigitte Pegado om ons af te lossen. Toen was nog steeds met de stethoscoop geen hartslag te horen. Ook geen radialispols. Enkel nauwelijks palpabele, zeer zachte carotispulsaties. Inmiddels had Karim telefonisch contact met de piloot. Wel of niet een tussenlanding in Johannesburg? Ik heb hem gevraagd of ik met de SEH-arts in Johannesburg contact kon krijgen. Dat ging niet op deze manier.

Ik werd meegenomen naar de cockpit en kreeg een headset op. Zo kon ik overleggen met de SEH-arts. Na mijn medische overdracht stelde hij dat het hoogstwaarschijnlijk een ‘massive heartattack’ was met ventrikelfibrilleren vanwege de carotispols. Wellicht al dood. Verdergaan met CPR was volgens hem niet nodig en intracardiale injecties waren ook niet aangewezen. Een volledig medisch koffer met ampullen was overigens wel aanwezig.

De echtgenote van de patiënt zat op twee meter afstand en kwam af en toe enkele hartverwarmende woordjes richten tot haar man. Dat deed me beslissen om voor haar de CPR door te zetten, zij het met na 100 minuten CPR minder diepe hartmassages, omdat zijn buik steeds dikker werd.

Zijn medische voorgeschiedenis: geboren in 1936. Bekend met DM en angina pectoris. In april 2014 had hij nog bij de implantatie van de pacemaker een acute hartstilstand gehad.

Inmiddels was ook mevrouw ervan doordrongen dat ze haar man niet meer terugkreeg, al liet ze de hoop niet varen. Na 2 uur en 17 minuten reanimeren heb ik de CPR gestopt. De steward die Adriane verving, ging bijna over zijn nek van de geur die hij inademde. En uit de neus kwam een groene vloeistof, waarschijnlijk maaginhoud. Ook in de mond stond halverwege deze lichtgroene vloeistofspiegel. Karim wilde CPR door laten gaan tot na de landing. Toen ik hem liet zien dat iedere volgende hartmassage leidde tot uitspugen van de maaginhoud en daardoor ook tot aspiratie, was hij overtuigd. Dus 2 uur 17 CPR!

De landing was al ingezet en 15 minuten later arriveerden wij te Kaapstad. Mevrouw heb ik enkele keren verteld dat haar man was overgegaan. Het troosten maakte haar rustiger. Aan Adriane, Marcello en Brigitte had mevrouw enkele engelen. Toen iedereen het vliegtuig was uitgestapt,  kwam de ambulance en politie. Enkele keren vertelde ik de toedracht. Ik gaf hen mijn kaartjes met telefoonnummer en adres. Ik verwachtte nog vragen over de doodsverklaring (natuurlijke dood), maar zoals ik later bij de memorial vernam van mevrouw, was hetgeen ik verteld had duidelijk genoeg geweest.

Woensdag 16 juli heb ik de dochter van mevrouw gesproken en nadien mevrouw zelf. De crematie vond op vrijdag 18 juli (Nelson Mandela Day) plaats. De memorial (herdenkingsdienst op maandag) heb ik bijgewoond. Toen de voorganger vroeg of nog iemand iets wilde vertellen over de overledene, ben ik naar voren gegaan en heb de kinderen en de familie verteld over zijn laatste uren in het vliegtuig. Dat werd zeer op prijs gesteld. Het was goed voor mevrouw om mij nog eens te zien en ook goed voor mij om het gebeurde een plek te geven.

Delen