Leon Niessen (1926 – 2018)

Op 92-jarige leeftijd overleed Leon Niessen. In 1957 was hij de eerste anesthesist in het Sint Joseph-ziekenhuis in Eindhoven, het huidige Máxima Medisch Centrum Veldhoven. Hij was een pionier in de anesthesie en een zeer gerespecteerd vakspecialist.

Tekst: Wout de Bruijne

 

Tot Leon Niessen eind jaren vijftig als eerste anesthesist in het Sint Joseph aantrad, werden, zoals hij zelf eens schreef, “de patiënten in het hospitaal in Eindhoven met een open etherkap onder narcose gebracht door Eerw. Zr. en tevens hoofd OK Michelle en drie lekenzusters. Verder was er een chirurg, die vaak spinaal lokale verdoving gaf.”

Als kind had Leon al geweten dat hij niets anders dan arts wilde worden. Maar door de Tweede Wereldoorlog was de middelbare school de helft van de tijd gesloten en begon hij zijn studie Medicijnen in Utrecht met een forse achterstand. Door extra hard te studeren behaalde Leon Niessen zonder vertraging toch zijn artsendiploma.

Hij ging naar Leiden voor een in die jaren nieuwe specialisatie: anesthesie. Niet iedereen was overtuigd van de noodzaak van dat specialisme. Het grootste ziekenfonds in Zuidoost Nederland vond de komst van een anesthesist in Eindhoven ‘volkomen overbodig’ en landelijk werden alleen narcoses bij ‘grote’ operaties door de ziekenfondsen betaald. Niessen schreef daarover: “Volgens mijn contract met het ziekenhuis was ik echter verantwoordelijk voor alle narcoses en anesthesiologische nazorg. Zodoende deed ik 30 procent van mijn werk ongehonoreerd, waaronder alle curettages, veelal ’s nachts.”

Vanwege een tekort aan vakcollega’s werkte Niessen tot 1963 ook als ‘reizende’ anesthesist  met draagbaar narcoseapparaat

Vanwege het tekort aan vakcollega’s werkte Niessen tot 1963 eveneens als ‘reizende’ anesthesist met draagbaar narcoseapparaat – de ziekenhuizen leverden de gasflessen – in Venray en Nijmegen. Vaak werkte hij ook ’s nachts en in de weekenden en zagen zijn kinderen hem weinig. “Hoewel hij zijn werk graag deed, was het natuurlijk vermoeiend”, zegt Marjolein, oudste van vier dochters. “Gezien de expertise van mijn vader, werd hij altijd gevraagd bij de moeilijkste operaties.” Pas in 1973 kwam er een tweede anesthesist in het Sint Joseph.

Niessen was de drijvende kracht achter een centralisatie van de operatiekamers, waarbij op één etage alle benodigde afdelingen werden ondergebracht. Volgens oud-stafleden kan hij zelfs worden beschouwd als de grondlegger van de huidige afdeling anesthesiologie in het Máxima Medisch Centrum.

De anesthesist was geliefd om zijn aandacht voor patiënten in het algemeen en voor zieke kinderen in het bijzonder. “Voor ons, zijn eigen kinderen, was minder tijd en dat was weleens vervelend”, zegt Marjolein. “Maar het gebrek aan aandacht dat wij vroeger kregen, heeft hij later ruimschoots goedgemaakt. Toen onze moeder twaalf jaar geleden overleed, nam
hij haar rol in het gezin volledig over. Eigenlijk hebben wij hem sindsdien vooral beter leren kennen als de geweldige man die hij zijn hele leven al was.”

correspondentie: ljjm@ziggo.nl

Delen