Leren kijken
Naaktmodellen natekenen en schilderijen analyseren. Niet als hobby maar om er een betere dokter van te worden. Geneeskundestudenten Angie Truijens en Brechje Brouwer van het Radboudumc volgden een nieuw keuzevak, waarbij je leert kijken als kunstenaar.
Tekst: Martijn Reinink | Beeld: Shutterstock
Beiden hebben niet veel met kunst als ze in april beginnen aan de pilot ‘De kunst van kijken en zien voor de medische professie’. Toch maken derdejaars Angie Truijens (21) en vijfdejaars Brechje Brouwer (23) zaterdagen vrij voor de acht masterclasses. Studiepunten staan er niet tegenover. “Ik was nieuwsgierig hoe je door kunst een betere arts kunt worden”, zegt Angie. Brechje heeft hetzelfde motief. “Tijdens de opleiding zijn we bezig met medisch inhoudelijke zaken en omgaan met patiënten. Deze compleet andere benadering leek me interessant.”
Haar verwachting komt uit. “Bij de eerste masterclass gingen we met kunstenaars Hans Aarsman en Roy Villevoye foto’s en schilderijen bekijken”, vertelt Brechje. “Vervolgens vroegen ze ons wat we hadden gezien. Terwijl we met z’n allen naar hetzelfde schilderij hadden gekeken, noemde iedereen iets anders. De meesten zoomden in op details. Slechts twee van de twintig deelnemers herinnerden zich de lijst om het schilderij.” De link naar de medische professie? “Je moet als arts niet alleen focussen op de klacht en de behandeling – daartoe zijn we snel geneigd – maar je moet ook naar het geheel kijken. Meerdere keren per dag insuline spuiten, kan ervoor zorgen dat een patiënt zijn diabetes onder controle heeft, maar wat betekent dit voor zijn werk en het gezinsleven?”
Meer aan de hand
Tijdens een college van een kunsthistoricus leren de studenten dat er achter een schilderij meer schuilgaat dan je in eerste instantie ziet. “Zo is dat bij een patiënt vaak ook”, zegt Brechje. “Als je goed en langer kijkt, zie je dat er meer of iets anders aan de hand is. Ik heb geleerd dat je ergens naar kunt kijken zonder het daadwerkelijk te zien.”
Waar ze met veel plezier aan terugdenken, is de masterclass waarbij ze naaktmodellen moesten natekenen. “Dat vond ik de leukste”, zegt Angie. “Sommigen hebben echt heel mooie tekeningen gemaakt. Zelf ben ik niet zo’n tekenaar.” Brechje is ook niet echt trots op haar resultaat. “Ik ben geen tekentalent”, lacht ze. “Maar je leert door deze opdracht wel goed kijken.” Angie vervolgt: “Je weet hoe een lichaam eruitziet. Dat denk je tenminste. Maar als je iemand natekent, blijkt je beeld toch niet helemaal te kloppen. Elk lichaam is anders.”
‘Ik ben geen tekentalent, maar je leert door deze opdracht wel goed kijken’
Ook leerzaam noemt Angie het beschrijven van een schilderij terwijl je ernaar kijkt. “Alsof je met iemand aan de telefoon zit en moet uitleggen wat je ziet. Kleuren, opbouw, wat er gebeurt.” De relatie met het medisch vakgebied? “Je moet heel nauwkeurig zijn in je beschrijving. Als je niet precies vertelt wat een behandeling inhoudt, maakt een patiënt zich er mogelijk een andere voorstelling van.”
Ze zijn kunst ook meer gaan waarderen. “Op vakantie ga ik nu wél naar een museum”, zegt Angie. Brechje: “Als ik een schilderij zie, beoordeel ik het niet meer meteen als mooi of niet mooi. Ik kijk er langer en anders naar. Ik wil weten wat erachter zit. Die zienswijze gebruik ik nu ook als ik tegenover een patiënt zit.”