Longontsteking

We weten dat een longontsteking vaker voorkomt bij slikstoornissen. Als logopedist ben ik me daar zeer bewust van en begeleid ik patiënten en hun omgeving bij veilig slikken. Logopedisten werken in meerdere settings zoals in een ziekenhuis, verpleeghuis, zorginstelling voor verstandelijk beperkten, in een revalidatiecentrum maar ook in de vrije vestiging. Veilig slikken is zeker belangrijk voor kwetsbare baby’s en ouderen. Maar op elke leeftijd kan bij een aandoening als een herseninfarct of na een operatie het eten en drinken moeizaam verlopen. Wanneer aanvankelijk sondevoeding nodig is, krijgen wij de taak die proberen af te bouwen.

Afhankelijk van het probleem gebruiken we verschillende sliktechnieken. Ook kunnen we adviseren de voeding aan te passen of helaas niets via de mond aan te bieden of te nemen. In 2015 schreef ik hier al over in het blog NPO (nil per os). In de eerste lijn bekijken we veelal samen met de arts, wijkzorg, diëtist, ergotherapeut en soms fysiotherapeut op welke manier de voeding het beste kan verlopen. Mijn taak is om de kauw- en slikfunctie te verbeteren. Vaak kunnen we veel betekenen. Eten en drinken zijn van levensbelang, maar ook spelen ze een grote rol in het sociale leven en zorgen ze voor levensgenot.

Bij verslikken is er bij mensen met een zwakke gesteldheid kans op een longontsteking. Omdat mensen langer thuis wonen, is het essentieel dat de patiënt en zijn omgeving weten wanneer men moet melden als het niet goed gaat.

“Vanuit mijn beroep voel ik me dan tekortschieten”

Wanneer ik als logopedist betrokken ben bij een ernstig zieke patiënt met slikproblemen komt het helaas voor dat de patiënt overlijdt aan een longontsteking. Ik merk dat ik dan altijd vraag of het door verslikken kwam. Vanuit mijn beroep voel ik me dan tekortschieten. Zijn soms de adviezen niet duidelijk geweest of niet goed opgevolgd? Er kunnen natuurlijk meerdere oorzaken zijn. Dat weet ik ook en in het verleden werd soms ook de term gebruikt; een longontsteking is een ‘old man’s friend’. De verantwoordelijkheid voel je echter wel.

Ik kan me zo voorstellen dat een fysiotherapeut als eerste vraagt of een patiënt overleden is door een val. Of zich verantwoordelijk voelt wanneer iemand een heup breekt terwijl gewerkt is aan valpreventie en veilig vallen. We kunnen echter zowel vallen als verslikken in sommige situaties niet voorkomen. Goede informatie en oefeningen blijven wel belangrijk.

Naast al bestaande richtlijnen op het gebied van verslikken hoorde ik via Dr. Hanneke Kalf over de eerste multidisciplinaire richtlijn in Nederland over slikproblemen bij cliënten in de langdurige zorg waarbij er specifiek aandacht is voor knelpunten die de begeleiders, verzorgenden en verpleegkundigen in de dagelijkse zorg ervaren.

We zullen zeker niet alle problemen kunnen oplossen, maar door kennisoverdracht wel meer stoornissen voorkomen. En, ook niet onbelangrijk, het eten en drinken aangenamer laten zijn.