Mindset
Voor het nemen van een besluit is het nodig met elkaar van gedachten te wisselen en elkaar te informeren over zaken die van belang zijn. Vaak merk je echter dat er in een denkwijze een vooringenomenheid zit en de mindset al vaststaat.
Onlangs volgde ik het rondetafelgesprek over het thema vrije artsenkeuze. Verschillende sprekers beargumenteerden hun standpunten over het hinderpaalcriterium. Dit is een artikel binnen de Zorgverzekeringswet dat stelt dat een vergoeding voor ongecontracteerde zorg niet zo laag mag zijn dat dit een drempel opwerpt voor de patiënt. Zo’n 75 procent van het ‘marktconform’ tarief wordt nu als billijk gezien.
Voor 2023 willen zorgverzekeraars dit percentage verlagen. En de roep om opheffen van het criterium klinkt al langer. Met grote gevolgen: het is de verantwoordelijkheid van de patiënt om te achterhalen hoeveel hij zelf moet betalen voor geleverde zorg.
‘Het recht op vrije artsenkeuze staat op het spel’
Het recht op vrije artsenkeuze staat op het spel. Dit onderwerp speelt nu duidelijk binnen de wijkverpleging en de GGZ. Ik hoorde onder meer de mening vanuit het patiëntenbelang, van de beroepsvereniging, de zorgverzekeraar en de Zorgautoriteit. Enkele politici stelden vragen. De coalitiepartijen waren verhinderd of zagen de urgentie niet om deel te nemen. Of misschien hadden ze hun mindset al klaar.
Het valt me op dat rondom dit onderwerp sprake is van een stellige overtuiging van bepaalde zaken. Zoals: ongecontracteerde zorg is duur, er is veel fraude, kwaliteit is niet gegarandeerd, selectieve contractering is de oplossing voor de zorg, de patiënt wil zelf kiezen/de patiënt wil die keuze niet, overconsumptie van zorg, machtspositie zorgverzekeraar, zorgcowboys… De mindset lijkt al ‘af’ zonder dat zaken echt onderbouwd zijn of vanuit verschillende kanten bekeken.
Bij mij speelt natuurlijk ook een vooringenomenheid. Als zorgaanbieder binnen de eerste lijn weet ik hoe de zorginkoop verloopt. Wanneer er geopperd wordt dat het onmogelijk is met 30.000 aanbieders gesprekken te voeren, denk ik: laat de beroepsverenigingen dan meepraten over de tarieven.
‘De roep om duidelijkheid over de polissen lijkt niet gehoord’
En als er gesteld wordt dat iedereen zich zomaar kan vestigen als zorgaanbieder, denk ik: verbeter de controle. Want ook zonder contract heb je aan vele eisen te voldoen. Zelf voel ik duidelijk dat er nu geen countervailing power is bij de zorginkoop. Die signalen zijn echter al zo vaak afgegeven en er is niets mee gedaan. Als er geen zekerheid is over vergoeding voor de zorg wanneer je niet tekent, waar sta je dan nog?
De roep om duidelijkheid over de polissen lijkt niet gehoord. Het is niet transparant wie wel of niet gecontracteerd is en waarom. En de namen van de daadwerkelijke aanbieders bij wie je niet hoeft bij te betalen, zijn pas laat zichtbaar. Wat zou je dan nu iets gaan veranderen aan het hinderpaalcriterium als dat al niet op orde is?
‘Zelfbeschikking is te waardevol om overheen te walsen’
Natuurlijk wil ik dat fraude opgespeurd wordt en inschrijving in registers voor kwaliteit gecontroleerd. En het vragen van disproportionele tarieven moet aan banden om de zorg betaalbaar te houden. Neem echter meer zaken mee in de beslissing over deze kwestie. Zelfbeschikking is te waardevol om overheen te walsen.