Miniatuur & medisch
De Delftsblauwe huisjes die KLM op intercontinentale vluchten aan business class-passagiers geeft, zijn replica’s van bestaande monumenten waar vaak boeiende anekdotes over bestaan. Mark Zegeling schreef er een boek over: Sterke verhalen voor bij de borrel. Voor Arts en Auto licht hij er vijf uit met een medische link.
Tekst: Mark Zegeling | Beeld KLM-huisjes: Bodine Koopmans
Het is 20 maart 1717, als rond vijf uur ’s ochtends een eenvoudige trekschuit over het Rapenburg de stad Leiden binnenvaart. Aan boord bevindt zich de Russische tsaar Peter de Grote die voor de tweede maal ons land bezoekt. Door de verhalen van zijn Hollandse lijfarts Nicolaas Bidloo is hij nieuwsgierig naar de bewoner van Rapenburg 31, Herman Boerhaave. De hoogleraar geneeskunde wordt wel het orakel van Leiden genoemd en staat internationaal bekend als de ‘praeceptor Europae’, de leermeester van Europa.
Peter de Grote wil zijn land moderniseren, ook op medisch vlak. De uit Leiden afkomstige Bidloo heeft net in Moskou het eerste ziekenhuis geopend en de tsaar is ontstuitbaar in zijn verlangen naar meer kennis. In Amsterdam heeft hij van Frederik Ruysch een kostbare verzameling anatomische preparaten gekocht, Daniel Fahrenheit verkoopt hem twee kwikthermometers, en nu wil de tsaar van Boerhaave meer weten over diens medische inzichten.
De vorst wordt uitgenodigd bij een anatomische les. ‘Daar lag een lijk met de spieren ontbloot, om ze met terpentijnwater te doen doortrekken’. Bij het zien van dit ‘afzigtig’ tafereel kan het gezelschap van de tsaar zijn afschuw niet onderdrukken. Peter de Grote ergert zich aan hun weinig koelbloedige houding, en als straf beveelt hij dat de aanwezigen ‘een spier van het lijk met de tanden los rukken’. Herman Boerhaave is ontzet door de brute opdracht.
Deze tot de verbeelding sprekende gebeurtenis is een van de honderden anekdotes die ik heb verzameld voor Sterke verhalen voor bij de borrel, het boek over de bewoners van de monumenten waarvan Delftsblauwe KLM-huisjes zijn gemaakt. Sinds 1952 deelt de luchtvaartmaatschappij in de business class deze huisjes uit – jaarlijks zo’n 850.000 – die door passagiers uit de hele wereld gretig worden gespaard. De collectie bestaat nu uit 95 replica’s, en wordt nog telkens uitgebreid met een nieuw miniatuur.
Lees verder (pdf).