Open en eerlijk

“We kunnen niet weten wat we niet weten”, zegt hoofdinspecteur curatieve zorg, geneesmiddelen en medische technologie Hans Schoo van de Inspectie voor de Gezondheidszorg in een interview met Zorgvisie. Hij refereert hiermee aan het gegeven dat de ziekenhuizen in 2014 circa twintig calamiteiten niet meldden, maar dat het werkelijk aantal niet-gemelde calamiteiten mogelijk hoger ligt.

Hoe negatief het voor een ziekenhuis kan uitpakken als het een calamiteit niet meldt, merkten we recent nog aan de berichtgeving rond het AMC in Amsterdam. Niet melden is altijd dom. Niet alleen omdat het een verplichting is om te melden, en omdat de Inspectie dus een boete oplegt als ze er achter komt. Het is ook en vooral dom omdat niet-melden het risico inhoudt dat geen structurele verbeterlessen worden getrokken – en gedeeld – over wat is voorgevallen. Niet zelden blijkt daar dan een ander probleem achter te liggen, namelijk het gegeven dat sprake is van een cultuur waarin melden niet veilig wordt geacht omdat de melder vreest daarmee zijn eigen positie in de waagschaal te stellen. Waartoe dit kan leiden ondervond het UMC Utrecht. Het feit dat de melders in dat geval hun anonimiteit niet wilden prijsgeven, zorgde ervoor dat de Inspectie lange tijd onvoldoende concrete informatie tot zijn beschikking had als aanknopingspunt voor een onderzoek. Totdat Zembla zoals bestuursvoorzitter Margriet Schneider van UMCU het formuleert het ziekenhuis met de neus op de feiten drukte.

Als je het zover laat komen, heb je niet meer alleen intern de nodige verbeterstappen te zetten, maar is er ook extern werk aan de winkel, om de opgelopen reputatieschade weer goed te maken. Schoo heeft dus gelijk als hij zegt: “Beste zorgverleners, laten we open en eerlijk zijn over fouten.”