Overstag. Omdat ik me ernstig zorgen maak over de ggz

En dan wordt mij gevraagd of ik een blog zou willen schrijven voor Arts en Auto online.

‘Niet doen!’ zegt de stem in mij die het veel te druk heeft. ‘Ja maar misschien toch goed om wel te doen. Als roepende in de ogenschijnlijke dorre woestijn van de huidige ggz. Misschien hoort iemand het?’

Groot dilemma. De uitkomst kent u bij deze.

Hier zit ik dan, op dinsdag, mijn doordeweekse ‘vrije’ dag. De aanhalingstekens van ‘vrij’ verwijzen naar ‘niet op de praktijk zijn’. Verder is van vrij zijn weinig sprake. Als zelfstandig gevestigd GZ-psycholoog, mede-praktijkhouder van een kleine groepspraktijk in de gb ggz (generalistische basis ggz) is de grens tussen mijn werk en privéleven de afgelopen tien jaren ernstig vervaagd. Dusdanig dat het niet zou misstaan om hier professionele hulp voor in te roepen. Ware het niet dat mijn professionele soortgenoten eenzelfde lot beschoren is.

Waar heb ik het dan zo grenzeloos druk mee?

Waar heb ik het dan zo grenzeloos druk mee? Behandel ik de afgelopen tien jaren steeds meer cliënten? Zou logisch zijn, gezien de toegenomen zorgvraag. Maar het antwoord is: nee, integendeel. Ik behandel eerder steeds mínder mensen terwijl ik meer uren werk. Wanneer u dit leest als zorgverlener zult u de tendens zeker herkennen, mogelijk met eenzelfde moedeloosheid als ik die ervaar. Wanneer u dit leest als andersoortig pluimage: lees en huiver gerust.

Achter ons liggen vele heftige jaren van werken als gecontracteerd psycholoog. In april, de maand dat de zorgverzekeraars hun inkoopbeleid voor het nieuwe jaar publiceerden, begon de jaarlijkse buikpijn. Deze ging gepaard met de steevaste verbazing, verontwaardiging, onrust, ophef en acties in onze beroepsgroep en beroepsverenigingen. Aan het einde van de zomer tot het vallen van de bladeren bogen wij ons dan gestrest maar dapper, over de vele contracten die ons werden aangeboden door de vele verschillende zorgverzekeraars. Take it or leave it was de keus. Geen keuze dus.

De contract-eisen namen steeds meer onwerkbare vormen aan

De zorgverzekeraars schrijven ons voor hoe wij ons werk moeten doen, in bewoording van ‘u moet’ en ‘wij eisen’. We mochten maar 1 diagnose van een cliënt behandelen ook al was behandeling van een 2^e diagnose noodzakelijk. We moesten onbetaald doorbehandelen wanneer de limiet aan consulten die ze stelden, op was. We moesten ons houden aan de bedachte ‘productmix’ op straffe van terugvordering van betaling tot maar liefst 5 jaar. We kregen een ‘omzetplafond’ waardoor we vroegtijdig in een jaar de deuren moesten sluiten voor cliënten van de zorgverzekeraar wiens plafond op was.

Door de jaren heen namen de contract-eisen steeds meer onwerkbare vormen aan, moesten we bijvoorbeeld cliënten op de wachtlijst zorg gaan bieden met e-health. Ziet u het voor zich? Zorg verlenen, zonder een cliënt te kennen, zonder diagnostiek. Met behandelverantwoordelijkheid? Hoe dan?! En dit alles tegen een tarief dat slechts een percentage is van het kostprijstarief dat de NZa jaarlijks vaststelt. En toen we een jonge collega die nog niet onze senior-registraties had in ons team verwelkomden, zakten wij allemaal naar het laagste tarief.

Wij konden er niet meer van slapen. Dat zal u niet verbazen. We hebben het nog lang volgehouden, verzucht ik reflecterend op jaren van stress.

We hebben het nog lang volgehouden

Zo groeiden we toe naar contractvrij werken. Het kon niet anders; wij konden en wilden niet anders.

We voelen ons verdrietig over het verlies van laagdrempelige zorg voor iedereen die dat nodig heeft (cliënten met een naturapolis moeten nu bij ons een eigen bijdrage betalen. Niet iedereen kan dat). Over het niet hebben kunnen oplossen van het maatschappelijk probleem van marktwerking in de zorg. We voelden ons angstig, dat we verwijzers zouden opzadelen met consequenties van ons besluit of dat niemand zich meer zou aanmelden (integendeel, bleek).

We voelen ons boos en gefrustreerd.

Maar bovenal voelen we ons blij en opgelucht. We zijn weer baas in eigen bedrijf en buik, zonder buikpijn van inkoopbeleid, contracten en wantrouwende bejegening door de zorgverzekeraars. We varen kwalitatief en ethisch op ons eigen kompas en we hoeven cliënten niet meer weg te sturen omdat er een omzetplafond bereikt is.

Verdrietig dat we het maatschappelijk probleem van marktwerking in de zorg niet hebben kunnen oplossen

En hier zit ik dan op deze ‘vrije’ dinsdag, een blog te schrijven, werk ik meer uren (onbetaald) terwijl ik minder cliënten behandel. Hoe dat kan? Bevrijd van de contracten hebben we onverminderd te maken met zorgen over ons beroep, over de regelgeving in de zorg.

Zo is er bijvoorbeeld het NZa-beleid waarvan we veel moeten, het nieuwe bekostigingssysteem in de ggz, het ZorgPrestatieModel, met al zijn haken en ogen dat actieve aandacht vraagt, de bedreiging van de vrije artsenkeuze, inclusief de angst of we het contractvrij gaan redden in de toekomst, de WGBO, de AVG, de WKKGZ, de Wmg, de Wtza, de veranderingen in de ggz-beroepenstructuur, verplicht maandelijks melden van wachttijden, de mails van LVVP, NIP, VvAA, de KvK. Om maar eens wat te noemen.

Nog maar niet gesproken van de gewone praktijkzaken als de administratie, de vergaderingen, de intervisies, de huur, de schoonmaak, de kliko buitenzetten. Et cetera.

En de marktwerking raast maar door.

Er hangt ons boven het hoofd dat cliënten aan hun zorgverzekeraar toestemming moeten gaan vragen om naar een ongecontracteerd psycholoog te gaan. We moeten vertrouwelijke patiëntendata aanleveren aan de NZa. Restitutiepolissen verdwijnen en de eigen bijdrage van cliënten die kiezen voor een ongecontracteerd psycholoog gaat omhoog. We maken ons zorgen over de ggz, grote zorgen.

We maken ons zorgen over de ggz, grote zorgen

Hier zijn we druk mee, vele uren van de week. Omdat het moet. Omdat we willen doen wat we kunnen om ons vak te behouden. Ook op de ‘vrije’ dinsdag en niet zelden ook in het weekend. Jullie ook, zo zie ik aan mijn mails niet zelden verstuurd in een weekend of avond.

En zo ben ik vandaag blogger voor Arts en Auto.

Ben ik Youtuber geworden, sinds vorig jaar,  samen met mijn maat.

En zijn we sinds 1 week sponsoren van een rechtszaak.

Gelukkig houd ik nog tijd over voor mijn cliënten. We hebben zo’n mooi vak, eerstelijnspsycholoog, ons ambacht, in onze spreekkamers. Daar moest ik wel een boek over schrijven: ‘De therapeutische relatie in de ggz’. Voor ieder die de schoonheid van ons vak wil ervaren.