Sciencefiction is (bijna) werkelijkheid
In 2013 bracht autojournalist Bart van den Acker een bezoek aan Volvo’s testfaciliteit Stora Holm in Zweden. Hij maakte er kennis met veiligheidstechnieken die toen nog toekomstmuziek leken. Welke technieken zijn er anno 2020 gerealiseerd?
Tekst: Bart van den Acker Beeld: Volvo
Al in 2008 lanceerde Volvo haar veiligheidsvisie op de toekomst. De kern van dit ambitieuze doel waar het Zweedse automerk zichzelf aan committeerde: dat er vanaf 2020 geen doden of zwaargewonden meer zouden vallen bij een ongeluk in een nieuwe Volvo. Deze visie is later iets bijgesteld, omdat ook Volvo zich realiseerde dat het natuurlijk onmogelijk is alles uit te sluiten. Je zult bijvoorbeeld maar de pech hebben dat er een boom of bouwkraan op je auto valt. Los van die aangepaste visie is het interessant eens terug te blikken om vast te stellen wat er de afgelopen jaren op het gebied vanveilig rijden zoal is geïnitieerd en gerealiseerd. Allereerst bij Volvo – omdat veiligheid zo’n beetje in het dna van dit merk zit – maar ook bij andere merken.
Aardedonkere tunnel
Zeven jaar geleden bracht ik een uitermate interessant bezoek aan het ten noorden van Göteborg gelegen Stora Holm, een voor de buitenwacht hermetisch afgesloten testfaciliteit van Volvo. Daar maakte ik kennis met een aantal nieuwe veiligheidstechnieken die op dat moment sciencefiction leken.
Zo kreeg ik op een gegeven moment de opdracht een aardedonkere tunnel (tijdens de Koude Oorlog de plek waar de Zweden hun straaljagers hadden geparkeerd) in te rijden; hier zou ik in het schijnsel van mijn koplampen een man ontwaren waar ik récht op af moest rijden. In 2013 was voetgangerdetectie weliswaar al een optie op de allernieuwste Volvo’s, maar het systeem functioneerde toen alleen nog bij daglicht. Auto-
mobilisten hebben niet lang op een verdere verfijning van camera en radar hoeven te wachten, want nu, zeven jaar later, stopt niet alleen een Volvo voor een plotseling opduikende voetganger of fietser in het donker; ook tal van andere merken bieden deze techniek.
Iets soortgelijks geldt voor het systeem dat grote dieren op de weg detecteert en de auto daarvoor automatisch laat afremmen. Vooral voor Scandinavische automobilisten geen overbodige luxe, want jaarlijks vinden daar duizenden aanrijdingen plaats met elanden. In 2013 was dit detectiesysteem nog allerminst productieklaar, maar inmiddels is het geen toekomstmuziek meer en zit Large Animal Detection op alle Volvo’s. Andere merken remmen weliswaar ook automatisch voor obstakels, maar het lastige van een eland – of een paard – is dat ze zo hoog op de poten staan en een camera er normaal algauw ‘onderdoor kijkt’.
Pilot Assist
Filerijden is, zeker als het wat langer duurt of vrijwel dagelijks op hetzelfde traject voorkomt, heel vervelend. Het is begrijpelijk dat de concentratie dan zakt. Veel merken kennen al de combinatie adaptieve cruisecontrol (automatisch een snelheidsafhankelijke afstand aanhouden) en rijbaanassistentie. Lexus was het eerste merk dat in zijn auto’s herkenning van belijning op de weg introduceerde. Tesla roemt voortdurend zijn ‘auto pilot’, maar dat is niet essentieel anders dan wat andere merken bieden.
In Volvo’s zit sinds een aantal jaren Pilot Assist, dat nog een stap verdergaat. Een Volvo houdt niet alleen afstand, maar volgt de voorligger ook in flauwe bochten, bijvoorbeeld in de file op de snelweg. Als de voorligger een afslag neemt, dan ‘herkent’ het systeem dat en richt het zich op de volgende voorligger. In 2013 kreeg ik in Zweden al een voorproefje hiervan, en check: het is nu al een aantal jaar realiteit.
‘Als de voorligger een afslag neemt, dan ‘herkent’ het systeem dat en richt het zich op de volgende voorligger’
Over concentratie gesproken: in veel gevallen waarbij een auto van de weg raakt, is een vermoeide of afgeleide bestuurder de oorzaak. Dat laatste probleem is alleen maar groter geworden, niet alleen door toenemend gebruik van de smartphone in de auto, maar ook door navigatiesystemen.
In 2013 kreeg ik in Stora Holm een voorproefje van een Volvo die in de nabije toekomst keurig op de weg zou blijven wanneer ik – zogenaamd afgeleid – onder een geringe hoek afreed op een vangrail of berm. Anno 2020 blijkt er helaas nog steeds geen systeem beschikbaar – noch bij Volvo, noch bij andere merken – dat een auto op de weg kan houden wanneer er op een wegdek geen sprake is van witte lijnen als wegmarkering. Overigens houden veel merken al wel de bewegingen en het gedrag van een bestuurder in de gaten, en geven indien nodig een waarschuwing.
Een ontwikkeling die hopelijk merkoverstijgend gaat worden, is de communicatie tussen auto’s onderling én tussen auto’s en hun omgeving. We noemen dat respectievelijk ‘Car-to-Car’ en ‘Car-to-X’. Car-to-car verkeerde tijdens mijn bezoek aan Zweden nog in een experimentele fase, maar zit met ingang van modeljaar 2020 standaard in elke nieuwe Volvo. Bij nog geen enkel ander merk ben ik dit tegengekomen. Het werkt als volgt: via de ‘cloud’ wordt van auto naar auto – voor zover ze beschikken over dit systeem – een waarschuwing doorgegeven voor bijvoorbeeld een glad wegdek, pechgeval of een andere gevaarlijke situatie. Het systeem wordt onder meer geactiveerd zodra een bestuurder zijn alarmknipperlichten inschakelt. De ervaring en kennis die Volvo momenteel met dit systeem opdoet, stelt het merk via een databank ter beschikking aan collega-automerken.
‘Car-to-X’ gaat nog een volle stap verder. Hierbij kan een auto straks gegevens uitwisselen met bijvoorbeeld verkeerslichten en matrixborden. Niet alleen Volvo houdt zich hiermee bezig, ook Mercedes-Benz. Het Duitse merk werkt hiervoor samen met de TU Eindhoven. Dit hele systeem kan overigens pas echt werken als 5G-internet gemeengoed is.
Volautomatisch parkeren
Echt revolutionair vond ik anno 2013 de Volvo die zichzelf volledig autonoom in een vrij parkeervak in een parkeergarage wist te plaatsen. Dat is nog steeds geen realiteit, maar een auto die zelf op zoek gaat naar een vrije parkeerplek, daar parkeert, zichzelf uitschakelt en de portieren vergrendelt (en bij terugkeer van de automobilist zelf weer naar de uitgang van de parkeergarage komt rijden), komt wel steeds dichterbij. Afgezien van een zeer sterke internetverbinding (5G) is het noodzakelijk de betreffende parkeergarage(s) heel nauwkeurig in kaart te brengen. Andere merken zitten op dit gebied niet stil: Mercdes-Benz is al bezig met een praktijkproef ‘automatic valet parking’ op het vliegveld van Stuttgart.
‘Verbetering van veiligheid is een mindset’
Een techniek waar destijds nog geen sprake van was en die bij Volvo nog in de ontwikkelingsfase zit, is de centrale airbag tussen de voorstoelen. Verschillende automerken (waaronder Hyundai en Toyota) hebben aangekondigd hiermee op afzienbare termijn op de markt te komen. Bij een zijdelingse aanrijding voorkomt zo’n airbag dat bestuurder en passagier tegen elkaar klappen en zo elkaar verwonden.
“Verbetering van veiligheid is een mindset”, aldus Lotta Jakobsson, Volvo’s Senior Technical Specialist Injury Prevention. “Er is nog best een en ander in voorbereiding aan nieuwe technieken, maar we verschuiven onze aandacht nu meer naar de bewustwording bij bestuurders. Veilig en verantwoord autorijden is ook een kwestie van instelling en van bewust risico’s vermijden.”
Verbetering van actieve (het voorkomen van ongevallen) en passieve veiligheid (de beperking van de gevolgen) zijn inderdaad een continu proces. Het kan altijd nóg beter. Bedenk in dit verband ook dat de mogelijke komst van autonome
auto’s nog eens een extra uitdaging vormt. In 2013 werd dit ook al aan de orde gesteld. Als een autonome auto een ongeval veroorzaakt, wie is er dan juridisch en verzekeringstechnisch verantwoordelijk? De bestuurder – die iets heel anders aan het doen is –, de autofabrikant, of de maker van de sensor die toevallig even niet werkte?
Volvo claimde toen dat het merk die verantwoordelijkheid onmogelijk op zich kon nemen. Ongetwijfeld denken andere merken er ook zo over. Dat vraagstuk is dus nog lang niet opgelost.