‘Suriname is een geweldige ervaring’

De Haarlemse Ayla Emmink (26) is sinds oktober vorig jaar anios in Suriname. Ze oriënteert zich daar op een verdere specialisatie, mogelijk tot tropenarts. Naast genieten van de omgeving, is het ook hard werken. “Je moet hier direct aan de bak.”

Tekst en beeld: Wout de Bruijne

Toen ik hier kwam, voelde ik me al snel thuis. Er werken veel Nederlandse zorgprofessionals voor langere of kortere tijd in Suriname. Je wordt makkelijk opgenomen in de groep van arts-assistenten en co-assistenten die in de verschillende ziekenhuizen in Paramaribo werken. Binnen een week kende ik al veel mensen. Het is een klein wereldje en de hoofdstad is ook niet veel groter dan een flink dorp.

Ook met de lokale bevolking heb je gauw contact. De mensen zijn vriendelijk en je bent altijd welkom, ook zonder afspraak. Een volle agenda gaat zelden vóór het bezoek, de gasten zelf zijn de prioriteit. Maar doorgaans blijf je wel een bakra, een blanke, en gaan de contacten niet dieper dan een leuk gesprek. Misschien komt dat doordat jij als Nederlander toch maar kort in Suriname blijft. En dat is natuurlijk in de meeste gevallen ook zo, al blijf ik wat langer dan gemiddeld. Ik wil minimaal een jaar blijven.

Het is een klein wereldje en de hoofdstad is ook niet veel groter dan een flink dorp

Omdat ik na mijn afstuderen vorig jaar nog steeds twijfelde tussen specialiseren in tropengeneeskunde of spoedeisende hulp, wilde ik mij in het buitenland verder oriënteren en ervaring opdoen. Als je op internet kijkt, zie je dat de grotere ziekenhuizen in Suriname voortdurend vacatures hebben. In het Diakonessenhuis in Paramaribo kon ik als arts-assistent terecht op de afdeling kindergeneeskunde en in het Streekziekenhuis in Nieuw Nickerie in het noordwesten van het land werk ik vanaf mei op de spoedeisende hulp.

Ik ben heel blij dat ik deze stap gezet heb, het is fantastisch om mee te maken. Als ik een weekend vrij ben, maak ik uitstapjes buiten Paramaribo en zie ik wat van het land. Verder is het hard werken geblazen, onder meer door een tekort aan personeel en middelen. Ik kan het niet vergelijken met een Nederlands ziekenhuis omdat ik daar nooit heb gewerkt, maar ik denk dat je hier verantwoordelijkheden krijgt die je bij ons minder snel zult krijgen. Ik werd vanaf de eerste dag voor de leeuwen gegooid. Ik kreeg te zien waar alles stond, kreeg mijn takenlijst te horen en kon aan de bak. En daar sta je dan met een kindje in je armen gedrukt. Je bent opeens verantwoordelijk voor iemands grootste schat. Dat moment zal ik nooit vergeten.

Maar je groeit er wel razendsnel in. Als mens vond ik mezelf al wel zelfstandig, maar ik ben hier ook in professioneel opzicht gegroeid. Overigens kun je als het nodig is goed terecht bij de specialisten, ze zijn heel betrokken en toegankelijk.

Het komt voor dat iemand uit het regenwoud door niemand wordt verstaan

Die hulp heb je natuurlijk wel nodig als je geconfronteerd wordt met aandoeningen die in Nederland vrijwel niet voorkomen. Want naast de luchtweginfecties en darmproblemen die we in Nederland ook veel hebben, zijn er in Suriname natuurlijk ook de nodige insecten- en slangenbeten. Gevallen van malaria en zika heb ik nog niet gezien, maar wel een aantal patiënten met sikkelcelanemie. Aangezien die aandoening vrijwel uitsluitend bij het negroïde ras voorkomt, kom je dat in Nederland niet zo snel tegen. Wat je hier ook vaker binnen krijgt, zijn patiëntjes die een gevaarlijke vloeistof hebben gedronken. Niet alle flessen met bijvoorbeeld schoonmaakmiddel hebben een kinderveilige draaidop en restjes vloeistof of alcohol worden nogal eens in een limonadeflesje bewaard. Door diezelfde onveiligheid in huis zie je ook vaak brandwonden.

De communicatie met patiënten uit de binnenlanden kan soms lastig zijn. Er worden in dit land zó veel verschillende talen gesproken. Gelukkig bevindt zich onder de verpleegkundigen meestal wel iemand die een van de meest gangbare talen spreekt. Maar het komt ook voor dat iemand uit het regenwoud door niemand wordt verstaan.

In het binnenland gaan veel mensen bij ziekte of letsel eerst langs de lokale medicijnman. De winti-religie, met zijn traditionele spirituele regels is daar nog heel sterk aanwezig. Mogelijk komen patiënten daardoor later in het ziekenhuis. Er is onder de inlanders veel kennis van de medicinale werking van planten en dat kan absoluut goed werken. Maar sommige medicijnen hebben kwalijke bijwerkingen. Ik ben eens bespuugd door een hallucinerende jongen die zelfs zijn eigen taal niet meer sprak. Hij heeft de verpleging en mij de hele nacht beziggehouden. Het was een schokkende ervaring. Gelukkig kan ik mijn indrukken vrij goed verwerken en neem ik het werk niet al te veel mee ‘naar huis’. En als dat wel zo is, dan wil ik dat ook gewoon toelaten.

‘Wordt het toch geen carriére in de tropen, dan ligt dat in ieder geval niet aan dit heerlijke land’

Wel frustreert het mij, en ook mijn collega’s, als een behandelbaar kind niet kan worden geholpen wegens gebrek aan ‘superspecialisten’. Je moet de ouders melden dat je hun kind niet kunt helpen, terwijl je weet dat het een geldkwestie is. Dat vind ik moeilijk te verkroppen. Misschien moet je professioneel gezien wel meer afstand bewaren. Maar ik zou het raar vinden als de dingen me niet meer zouden raken. Je bent arts, maar je bent ook mens. Emoties maken mij duidelijk wie ik ben en waarom ik doe wat ik doe.

Of ik tot dat inzicht ben gekomen door mijn verblijf in Suriname, weet ik niet. Dat zou in Nederland vast net zo zijn gegaan. Tot 100 procent duidelijk inzicht over mijn verdere specialisatie ben ik nog niet gekomen, maar het zal wel een carrière in de tropen worden. Als dat niet zo is, ligt dat in ieder geval niet aan dit heerlijke land. Dit is een geweldige ervaring.

Delen