Toekomstvisie op aansprakelijkheid

Het zou zomaar kunnen dat patiënten in de toekomst niet meer alleen de arts en/of de instelling aansprakelijk stellen voor een fout, maar ook bestuursleden persoonlijk voor het systeem dat de ongunstige uitkomst van een behandeling verwijtbaar heeft toegelaten. Dat zei Herman van Hemsbergen, voorzitter van de hoofddirectie van VvAA Groep maandag tijdens het afscheidssymposium van KNMG directeur Paul Rijksen.  

Van Hemsbergen hield een betoog waarin hij de toehoorders aan de hand van vragen over mogelijke toekomstscenario’s stof tot nadenken wilde geven. “Worstelen we – ook zonder advocaten en rechters –  genoeg met de vraag hoe het zit met de relatie tussen medische fouten, vermijdbare overlijdensgevallen en de hoge drempel om als bestuurder aansprakelijk te zijn?”, vroeg hij bijvoorbeeld zijn publiek.  En aan de hand van voorbeelden uit de luchtvaart, waar bij een ongeluk de onderste steen boven komt, vroeg hij: “Hoe zit dat bij zorginstellingen? Is het logisch en houdbaar dat bestuurdersaansprakelijkheid de facto afwezig is? Gaat het wérkelijk alleen maar om individuele medische fouten, zoals we nu plegen te denken? Of ligt het ergens ook aan het systeem van en aan de cultuur in de instelling? Draagt de bestuurder daar verantwoordelijkheid voor en zou hij aansprakelijk gesteld kunnen gaan worden als het daar verwijtbaar mis gaat?”

Van Hemsbergen hield het niet bij vragen alleen. Hij schetste ook een aantal mogelijke antwoorden. “Ik kan mij niet voorstellen dat we dit duurzaam droog houden. En ik kan mij goed voorstellen dat uiteindelijk bestuurdersaansprakelijkheid (dus voor het systeem waarin professionals opereren) en medische aansprakelijkheid (jegens een individuele patiënt) directer in elkaars verlengde komen te liggen en steeds meer naar elkaar toe zullen bewegen. Dat een patiënt niet alleen de dokter en de zorginstelling aansprakelijk stelt, maar ook bestuursleden persoonlijk voor het systeem dat de ongunstige uitkomst van de behandeling verwijtbaar heeft toegelaten.”

De directeur van VvAA Groep vindt dat de tijd gekomen is om gezamenlijk na te gaan denken over de vraag wat te doen in het geval dat het niet de dokter is die aansprakelijk is voor een fout, maar de bestuurder. Omdat diens systeem verwijtbaar heeft gefaald.  Van Hemsbergen: “Zou de huidige eis van ernstige verwijtbaarheid of de juridische uitleg daarvan in de toekomst ten nadele van de bestuurder kunnen gaan schuiven? Volgens mij zijn dit vragen om nu over na te denken, voor een ander het voor ons doet, zoals bij de banken en verzekeraars.”

Delen