World Doctors Orchestra
In juni van dit jaar komt het World Doctors Orchestra (WDO) naar Nederland voor een tweetal benefietconcerten, één in Enschede en één in Amsterdam. Het WDO is een uniek orkest dat bestaat uit artsen uit landen over de hele wereld. Op het programma staat onder meer de weinig gespeelde zesde symfonie van Gustav Mahler. “Mahler is fantastisch.”
Tekst: Adri van Beelen | Beeld: World Doctors Orchestra
Heldhaftig stuwen de celli en contrabassen het marsachtige intro voort en al gauw laten hobo’s tussen de strijkers door hun klaaglijke Mahler-klank horen. Alles in die eerste maten van de zesde symfonie ademt Mahler. De zelden uitgevoerde zesde symfonie staat in juni van dit jaar op de lessenaars van de dokters in het World Doctors Orchestra (WDO). Daar zullen de artsen een hele kluif aan hebben want de gezamenlijke repetitietijd is kort en de partijen zijn pittig. Behalve de Mahler-symfonie wordt ook het vioolconcert van de Nederlandse componist/pianist/psychiater Hans Henkemans (1913-1995) gespeeld, met als solist Jeroen Dupont.
Anderhalf miljoen
Het WDO is in 2008 opgericht door de Duitse arts/musicus Stefan Willich (zie kader). Zijn uitgangspunt daarbij: het plezier van fijne muziek met wereldwijde medische verantwoordelijkheid combineren. Drie tot vier keer per jaar verruilen zo’n 100 artsen hun witte jassen voor avondkleding en geven ze met het WDO een benefietconcert voor medische hulpprojecten. In totaal is er sinds de oprichting al meer dan anderhalf miljoen euro bij elkaar gespeeld. De artsen/musici komen uit Europa, Amerika, Australie, Zuid-Afrika en vooral ook uit Aziatische landen. Tijdens een concert doen er ongeveer 110 musici mee. Het WDO kan echter putten uit een reservoir van zo’n 1.500 muzikale medici, van wie ongeveer een derde regelmatig meespeelt.
Het WDO speelt Symfonie nr. 6 (Tragische) van Gustav Mahler, en het vioolconcert van Hans Henkemans. Dirigent is Stefan Willich, solist Jeroen Dupont.
Wanneer: donderdag 2 juni 2022 in Muziekcentrum Enschede en vrijdag 3 juni 2022 in het Concertgebouw Amsterdam. Voor tickets zie world-doctors-orchestra.org en de websites van de concertzalen.
Ook Nederlandse artsen doen mee, zoals kinder- en jeugdpsychiater Olga Heijtmajer. Zij is sinds 2016 actief bij het WDO en organiseert dit jaar de Nederlandse editie. “We spelen op 2 juni in het Muziekcentrum Enschede en op 3 juni in het Concertgebouw in Amsterdam, een van de mooiste concertzalen ter wereld. Daar spelen is natuurlijk de droom van iedere musicus. En bijzonder mooi dat het geld naar een goed doel in de psychiatrie gaat, de medische tak die zo verwaarloosd wordt.”
Een andere Nederlandse musicus is Mary-Joanne Verhoef (30). Zij is met veel plezier werkzaam als specialist ouderengeneeskunde in opleiding. Er is veel overlap met muziek, legt ze uit. “Het is een goede uitlaatklep voor het werk. En in het werk gebruik ik muziek als hulpmiddel. Mensen met
dementie kunnen enorm opleven als zij bekende muziek horen. Heel bijzonder om te zien.” Vorig jaar in Londen speelde Verhoef voor de eerste keer mee. “Een geweldige ervaring”, noemt ze het. Wordt er tijdens die ontmoetingen ook veel het doktersvak gesproken? “Nee, niet zo”, moet ze bekennen. “Het is dan vooral de muziek waar we het over hebben.”
Voor cardioloog Lodewijk Wagenaar (50) zal, hoewel hij in veel orkesten heeft gespeeld, meedoen met het WDO een nieuwe ervaring zijn. “Normaal gesproken speel ik altviool, maar deze keer speel ik bij de slagwerkgroep celesta.” Qua muzikaliteit kruipt het bloed waar het niet gaan kan, want Wagenaar is in de verte familie van de bekende Nederlandse componist Johan Wagenaar.
‘Ten tijde van de concerten zijn we één grote familie’
De opbrengst van de uitvoeringen gaat altijd naar een goed medisch doel. Dit jaar is dat Stichting Papageno voor kinderen met autisme, een initiatief van Aaltje van Zweden (echtgenote van dirigent Jaap van Zweden). Olga Heijtmajer heeft drie jaar geleden al contact gelegd met de stichting en ontmoette er veel enthousiasme. “De stichting heeft net een tweede Papageno-huis geopend in Friesland en wil dat alle provincies een Papageno-huis krijgen”, zegt Heijtmajer. “We hopen op een grote opbrengst, want er moet natuurlijk een deel af voor zaalhuur, technici en aanverwante zaken. Dat zijn altijd hoge kosten en die moeten gecompenseerd worden met de opbrengst van de kaartverkoop en donaties. Toch is de entreeprijs nog erg schappelijk.”
Arts en dirigent Stefan Willich
De Duitse Stefan Willich (1959) is de oprichter en dirigent van het World Doctors Orchestra. Hij studeerde viool, kamermuziek en directie, en nam deel aan prestigieuze dirigeerworkshops bij Sergiu Celibidache en Leon Fleisher. Zijn professionele pad leidde hem echter eerst naar de geneeskunde. Hij werd internist en epidemioloog met een focus op hart- en vaatziekten, preventie, en muziek en geneeskunde. Willich treedt regelmatig op als dirigent, voornamelijk in Duitsland en de VS, waar hij vaste gastdirigent is van het CityMusic Cleveland Orchestra. In 2008 richtte hij het WDO op dat wereldwijd veel benefietconcerten heeft gegeven. Enkele hoogtepunten met het WDO waren uitvoeringen van Beethovens Symfonie nr. 9 in Berlijn in 2010 en Mahlers Symfonie nr. 2 (Resurrection) in Washington in 2011 ter herdenking van 11 september 2001 (9/11).
De artsen houden er zelf niets aan over. Sterker nog, om te mogen meedoen met het orkest moeten zij 400 euro betalen, en daarnaast nog hun eigen reis- enverblijfskosten. Maar dat hebben ze ervoor over, want er is volgens hen niets mooier dan samen musiceren. Heijtmajer: “Ten tijde van de concerten zijn we altijd één grote familie. Je trekt dan drie, vier dagen heel intensief met elkaar op, zowel tijdens de gezamenlijke repetities als bij de concerten zelf. Je zit dan met elkaar in een muziekbubbel. Dat samen toewerken naar een uitvoering geeft een band en een kick.”
De partijen worden altijd maanden van tevoren opgestuurd zodat alle musici die thuis kunnen instuderen. Pas enkele dagen voor het concert komen zij bij elkaar om samen te oefenen. Deze keer gebeurt dat in de NedPhO-Koepel in Amsterdam, thuisbasis van het Nederlands Philharmonisch Orkest.
De Nederlandse artsen, die ambiëren een Dutch Doctors Orchestra op te richten met dezelfde opzet als het WDO, zijn blij met Mahler op het programma. “Mahler is natuurlijk fantastisch”, zegt Heijtmajer. “En de muziek van Henkemans is ook heel bijzonder. Hij is een onterecht vergeten componist en dat maakt dit concert nog specialer. Zijn vioolconcert is voor het laatst in 2007 gespeeld. Ja, het zal echt een uniek en onvergetelijk concert worden.”