Even dat hamsterrad uit

Een zorgprofessional die zich voortbeweegt in een levensgroot hamsterrad, om er vervolgens weer uit te stappen. Dat beeld kan komende tijd realiteit zijn in verschillende ziekenhuizen en instellingen. Stichting Zorgmakers toert sinds vorige week met het rad door Nederland. Hiermee willen ze zorgprofessionals bewuster naar hun werk laten kijken, vertelt Sarah van der Lely, arts kindergeneeskunde.  

Heeft het nut steeds te blijven rennen in de zorg? Harder, sneller en efficiënter te werken om personeelstekorten te compenseren, een zorginfarct te voorkomen? Die vraag stelt Stichting Zorgmakers momenteel aan de orde. De stichting stimuleert sinds 2022 zorgprofessionals om bestaande en succesvolle oplossingen te delen en te kopiëren, zodat (het werken in) de zorg op een laagdrempelige manier kan worden verbeterd.

Om dat te kunnen doen, is het wel noodzakelijk het rennen soms te pauzeren, stellen de oprichters. En dus bezoeken ze ziekenhuizen en zorginstellingen met een levensgroot rad – waar je dus uit kunt stappen – als metafoor van hun boodschap. Amsterdam UMC (locatie AMC) deden ze als eerste aan op 12 april, niet voor niets ‘Wereld Hamster Dag’ (de dag dat dit diersoort ooit voor het eerst werd gepresenteerd).

Arts kindergeneeskunde Sarah van der Lely is een van de initiatiefnemers. Al tijdens haar coschappen viel het haar op hoeveel invloed organisatorische zaken hadden op de zorg die ze leverde. Als ze er vervolgens vragen over stelde, kreeg ze te horen ‘laat maar zitten, het gaat toch niet veranderen’. 

Nu, een aantal jaar (en twee documentaires over de zorg) verder, probeert ze in haar dagelijkse werk frustraties over inefficiënte organisatie en administratiedruk om te zetten in verbeterprojecten. Uiteindelijk hoopt ze hiermee het werkplezier voor zichzelf en haar collega’s te verbeteren.

“Elke zorgprofessional heeft goede ideeën. Ze moeten alleen worden aangewakkerd”

De inspiratie voor het hamsterrad kreeg Van der Lely van een kinderarts: “Niloufar Ashtiani zei: ‘Wil je iets verbeteren, maak dan niet alleen het rad efficiënter; zorg ook dat de hamster er af en toe uit kan’.”

Regelwerk

“Als je alsmaar blijft doorrennen, kun je de neiging hebben alle stomme taakjes door te schuiven in de rang, bijvoorbeeld naar de coassistent of de secretaresse”, zegt Van der Lely. “Maar, los van het feit dat je het probleem dan verschuift: daar redden we het niet mee in de zorg. We hebben alle expertises en handen hard nodig.”

Na die uitspraak van Ashtiani ging ze zelf bewuster naar haar werk kijken. “Wat vind ik nou echt leuk, waar word ik vrolijk van? Dat is zorgen voor de patiënt: een gesprekje voeren en de tijd kunnen nemen om te onderzoeken wat er aan de hand is. Maar in de praktijk ben ik meer met regelwerk bezig.”

Ze probeert nu regel- en administratieve zaken zo snel mogelijk te doen, zodat er meer tijd over blijft voor de patiënt. “Met onze stichting en initiatieven delen we problemen en bestaande oplossingen in de zorg op een creatieve en positieve manier die niet te veel tijd kost. Zo willen we ook dat het in de zorg zelf gaat.”

Badjas

Een van haar favoriete praktische oplossingen: de verpleegkundige die met demente mensen werkt en ’s nachts tijdens haar ronde een badjas aandoet. “Zo is het voor mensen die worstelen met een dag- en nachtritme meteen herkenbaar dat het nacht is.” Ook haalt ze de coassistent aan die zorgde dat de plastic borsteltjes op de operatiekamer grotendeels werden afgeschaft: alleen bij vuil onder de nagels bleken ze nuttig.

In iedereen zit een ‘zorgmaker’, merkte Van der Lely. “Juist de mensen die normaal niet klagen of niet veel bezig zijn met organisatie komen met goede ideeën na wat aansporing. Het zit erin, je moet het alleen even wakker maken.”

Moediger

Het is duidelijk dat oplossingen in de zorg niet alleen bij zorgverleners liggen, stelt ze. Natuurlijk ook bij de overheid, beleidsmakers, beroepsverenigingen, zorgverzekeraars en toezichthouders. “Maar als je als zorgverlener tegen iets aan loopt, geeft het veel energie als je er zélf iets aan kunt veranderen. Dat maakt dat je met meer plezier je werk doet. En langzaam word je dan steeds moediger. Dat merk ik zelf ook. Ik wil elke keer iets groters oplossen.”

Stichting Zorgmakers, die ook zorginstellingen aandoet met een 9 meter lange paarse krokodil, is opgericht door arts kindergeneeskunde Sarah van der Lely (staand op de foto), Veerle Smit, arts en oprichter van Compendium Geneeskunde, en Rob van der Kolk, bestuurder in Amsterdam UMC.

De volgende verblijfplaats van het hamsterrad is Hilversum, bij een verpleeghuis waar verpleegkundigen in opleiding werken. “Verpleegkundigen runnen de instelling in principe zelf. Dat is een mooi voorbeeld van hoe het anders kan.”