Favoriete pil – Sprakeloos
favoriete pil / ‘Ik besef nu nog beter wat het betekent als een gezinslid ernstig ziek wordt’
Nadine Rasenberg (Schiedam, 1988) is huisarts in Ede/Wageningen. Haar favoriete pil: de autobiografische roman Sprakeloos van de Vlaamse schrijver Tom Lanoye.
“Sprakeloos is de aangrijpende autobiografische roman over de aftakeling van de moeder van de Vlaamse schrijver Tom Lanoye”, zegt huisarts Nadine Rasenberg uit Lunteren. “Als lezer kun je je op veilige afstand helemaal onderdompelen in het rouwproces dat Lanoye doormaakt als zijn moeder na een reeks beroertes haar spraakvermogen verliest en uiteindelijk overlijdt. Dat doet hij niet met een gepolijste stijl, hij neemt je mee in een stroom van schijnbaar ongefilterde woorden.”
Lanoye kon het pas opbrengen om het boek te schrijven nadat ook zijn vader, die een slagerij had in Sint-Niklaas, was gestorven. Ook zijn vader leed hevig onder de ziekte van zijn vrouw, die een flamboyante, extraverte persoonlijkheid was. Ze veranderde door de afasie onherkenbaar van karakter en ook haar grote taalvaardigheid verdween langzaam maar zeker. “Eerst kon ze niet op woorden komen en uiteindelijk kon ze helemaal niet meer communiceren en maakte ze alleen nog geluiden”, vertelt Rasenberg. “Dat taalverlies vond Lanoye extra pijnlijk, omdat hij door haar schrijver was geworden. Hij bewonderde de manier waarop zij taal inzette in het dagelijks leven en als amateur-actrice. Het boek is ook een ode aan de taal.”
Sommige passages vond Rasenberg schrijnend om te lezen, bijvoorbeeld over de mantelzorg van Lanoye voor zijn moeder. “Hij beschrijft heel plastisch wat het met hem doet als hij zijn moeder moet verschonen.”
‘Ik besef nu nog beter wat het betekent als een gezinslid ernstig ziek wordt’
Het boek heeft bijgedragen aan haar empathisch vermogen als huisarts, zegt Rasenberg. “Ik besef daardoor nog beter wat het voor gezinnen betekent als een gezinslid ernstig ziek wordt, waardoor een gezin totaal uit evenwicht kan raken.” In de huisartspraktijk voert zij geregeld gesprekken met patiënten en familieleden die te maken krijgen met aftakelingsprocessen in de hersenen. “Patiënten vertellen bijvoorbeeld dat ze hun hobby niet meer kunnen uitoefenen of dat ze niet meer bestand zijn tegen de extra prikkels als de kleinkinderen op bezoek komen”, vertelt Rasenberg. “Dat zijn verdrietige verhalen.”
Zij krijgt soms ook oudere echtparen in de spreekkamer, die niet weten hoe het verder moet omdat hun relatie zwaar wordt belast door de ziekte van een van de twee. “Ze willen zo lang mogelijk bij elkaar blijven en willen elke strohalm aangrijpen om opname in een verpleeghuis te voorkomen. Van mij willen ze dan weten of er misschien toch een medicijn is dat de toestand nog wat kan verbeteren. Voor zulke gesprekken moet je als huisarts echt de tijd nemen.”