Gerard Roelofs (1937-2020)
Op 18 september overleed op 82-jarige leeftijd psychiater en seksuoloog Gerard Roelofs. Controversieel, maar genuanceerd en empathisch, volgens zijn dierbaren en oud-collega’s. Hij zette zich al vroeg in voor het ontwikkelen van hulp aan daders van seksueel misbruik.
Gerard Roelofs groeide op in Zuid-Limburg. Na zijn studie medicijnen en specialisatie psychiatrie ging hij in Amsterdam verder in de seksuologie. In 1974 verhuisde hij naar Maastricht en daar werkte hij jaren bij het Riagg, onder meer als hoofd van het team partnerrelatietherapie, seksuologische hulpverlening en gezinstherapie. Ook was hij supervisor van de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie. In die tijd publiceerde de psychiater-seksuoloog over seksualiteit binnen het gezin. Ook werkte hij mee aan het Handboek Seksuele Hulpverlening.
Roelofs stond bekend als pionier voor een betere seksuologische klinische zorg, waarbij hij intensief samenwerkte met de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming. Hij speelde een voortrekkersrol in het ontwikkelen van modernere visies op kinderseksualiteit en parafilia, hetgeen door een deel van zijn beroepsgenoten als controversieel werd gezien. De seksuoloog zag van de norm afwijkende seksuele voorkeuren niet als pathologische ‘perversies’, maar als ongewone, onveranderbare seksuele voorkeuren.
Binnen de toenmalige psychiatrie had Roelofs een duidelijk afwijkende mening. In een interview in Nieuwe Revu (2007) zei hij: “Ik denk dat er een dag komt dat iemand pedofiel mag zijn en alleen nog wordt beoordeeld op de vraag of hij kinderen of jeugdigen schade toebrengt.” In lijn daarmee heeft hij zich hard gemaakt voor het ontwikkelen en opzetten van daderhulpverlening aan personen die seksueel misbruik pleegden. Pas jaren later is deze hulp in een juridisch kader ondergebracht.
‘Oog voor het gevaar van een ondoordacht oordeel’
Roelofs had oog voor het gevaar van een ondoordacht oordeel en stond voor een ruimhartige, genuanceerde benadering van seksueel gedrag. Hij was zich daarbij bewust van de invloed van cultuur, maatschappij én tijdgeest. Hij was een kunstenaar in de manier waarop hij vanuit een controversieel perspectief gevoelige onderwerpen benaderde. Deskundig en standvastig kon hij op een charmante wijze uitnodigen en nuanceren, waarmee hij ruimte creëerde voor verbinding. Collegae hebben veel van Gerard geleerd door zijn empathische benadering van mensen die lijdensdruk ondervonden van hun parafilie. Hij pleitte altijd voor een openhartig klimaat om grensoverschrijdingen bespreekbaar te maken om te voorkomen dat pedoseksuelen ‘onder de radar’ zouden verdwijnen. Zijn openhartig optreden hierover in de media deed regelmatig veel stof opwaaien.
Roelofs was zeer trouw aan de Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie (NVVS), waarvan hij tussen 1995 en 2001 vicevoorzitter was. Velen koesteren warme herinneringen aan zijn bijdragen, heidagen in huize Roelofs en rondleidingen in Maastricht.
Gerard Roelofs was trots op zijn gezin dat volop genoot van het bourgondische en culturele leven in het zuiden. Na lang aarzelen verhuisde hij onlangs met zijn vrouw naar Den Haag om dichter bij de kinderen te zijn. Maar daar heeft hij door ernstige ziekte helaas niet lang meer van kunnen genieten.
Bovenstaande tekst is de bewerkte versie van het IM dat verscheen bij de NVVS