Zorgverleners voelen zich steeds vaker gedwongen anders te handelen dan zij voor de patiënt het best achten: vier op de vijf  zorgverleners geven aan onder druk van zorgverzekeraars, familie of de patiënt zelf wel eens meer of juist minder te behandelen dan zij als professional optimaal beschouwen. Dit blijkt uit een uitgebreid onderzoek dat de Stichting Beroepseer in opdracht van VvAA uitvoerde naar defensieve zorgverlening (defensive medicine) in Nederland.

Van alle zorgverleners zegt 80 procent wel eens anders te handelen dan zij optimaal achten. Van de huisartsen geeft  97 procent aan dat voor hen geldt dat zij onder druk van patiënten, familie en ‘derden’ (zorgverzekeraars, IGZ) andere zorg verlenen dan zij als professional voor de patiënt het best achten. 70% van de zorgverleners geeft aan dat zij wel eens anders handelen als gevolg van druk van patiënten en familie. 63% zegt dat te doen onder druk van derden. Het gaat dan onder andere om extra laboratoriumonderzoek, doorverwijzen naar de tweede lijn en aanvullende diagnostiek. Volgens VvAA is verder onderzoek nodig om de omvang van het over- en onderbehandelen te bepalen.

De spagaat
Herman van Hemsbergen, voorzitter van de hoofddirectie van VvAA licht de Nederlandse situatie toe: “Zorgverleners komen door het huidige zorgbeleid  – waarin er als gevolg van regulering, wetgeving, de rol van zorgverzekeraars en de Inspectie sprake is van steeds meer druk –  in een spagaat. Enerzijds moeten zij uiteraard alles doen wat in het belang van de patiënt is. Die steeds meer van de zorgverlener eist en vraagt. Anderzijds wordt de druk om doelmatig en efficiënt te werken vanuit bijvoorbeeld zorgverzekeraars of de Inspectie steeds groter. Bovendien kunnen de vragen en eisen van deze actoren ook nog eens met elkaar in tegenspraak zijn.”

VvAA: ‘defensive medicine’ brengt risico’s voor kwaliteit en betaalbaarheid zorg met zich mee

Met dit onderzoek wil  VvAA  de discussie over deze spagaat faciliteren. “De kwalitatief hoogstaande Nederlandse gezondheidszorg is gebaat bij autonoom handelende, zelfbewuste dokters. We moeten ervoor waken dat door allerlei, door het systeem ingegeven factoren en actoren, deze positie in het gedrang komt.”

Klik op de afbeelding om het rapport te downloaden.

Meer over dit onderzoek leest u op de website van VvAA.