De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) pleitte twee weken geleden voor het afschaffen van de vrije artsenkeuze. In een rechtstreeks gesprek met PvdA-voorman Diederik Samsom vond de woordvoerder van de NZa, Natasja van Wijnbeek, het blijkbaar nodig om te jokken om het advies bij de volksvertegenwoordiger niet verkeerd te laten landen. Samsom vroeg Wijnbeek of hij, als het advies zou worden gevolgd, wel gewoon zijn eigen huisarts zou kunnen kiezen. Wijnbeek bevestigde dat, en verdraaide daarmee de waarheid.

De minister schijnt haast te maken met het door de Kamer loodsen van het voorstel. Mogelijk vindt de behandeling al begin juni plaats. En hoewel het gaat om fundamentele rechten, lijken onze volksvertegenwoordigers geen verzet aan te tekenen. En dat is alarmerend. Niet alleen zouden zij kritisch moeten staan tegenover alle adviezen van de kant van NZa – de (onderbouwde) inhoudelijke kritiek op het functioneren van deze toezichthouder is de laatste jaren niet van de lucht, zelfs van de kant van de zorgverzekeraars – maar bovendien zouden zij de rechten van de burgers om hun eigen zorgverlener te kiezen uit alle macht moeten verdedigen. Zeker als de argumenten om tot beperking van die rechten over te gaan niet deugen.

Waarom beschermen de volksvertegenwoordigers de patiënten niet? Mogelijk omdat ze op het verkeerde been worden gezet door de goed geoliede lobbymachine van de zorgverzekeraars, die op alle mogelijke manieren en mét hulp van de NZa de afschaffing van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet – waarmee nu nog de vrije artsenkeuze voor alle Nederlanders wordt geborgd – neerzet als dé nieuwe mogelijkheid om de zorgkosten te beperken. Je kunt het van private ondernemingen als zorgverzekeraars verwachten dat zij zaken eenzijdig belichten, maar het is zonder meer zorgwekkend dat de NZa, die als onafhankelijke marktmeester het belang van de patiënten en consumenten zou moeten nastreven, alleen maar handelt in het belang van de zorgverzekeraars. Want een evenwichtige belangenafweging maakt de NZa beslist niet.

Want stelt u zich voor dat een familielid met een naturapolis (zoals bij de overgrote meerderheid van de verzekerden) in december in het ziekenhuis ligt. Hij is terminaal. De zorgverzekeraar besluit om het ziekenhuis per 1 januari niet meer te contracteren. De NZa vindt het dan in het belang van de consument – volgens Wijnbeek levert het namelijk per premiebetaler maar liefst 100 euro per jaar op – dat uw familielid op die dag naar een ziekenhuis moet dat wel gecontracteerd wordt door de zorgverzekeraar. Want anders mag u de kosten helemaal zelf betalen.

De NZa bepaalt dus dat het goed is voor alle Nederlanders dat wij ons recht om onze eigen keuzes te maken opgeven voor 100 euro per jaar. Denkt u even mee: de overheid – want de NZa is een overheidsorgaan – bepaalt in haar wijsheid dat een fundamenteel recht (wat de keuze voor een arts is) 100 euro per jaar waard is.

Wat is de volgende stap van onze overheid? Dat wordt geadviseerd om de democratie maar af te schaffen? Dat scheelt vast ook een hoop kosten. Wellicht besparen we dan nog eens een extra bedrag van 300 euro per jaar. Het is te hopen dat onze volksvertegenwoordigers op tijd wakker worden en begrijpen dat de overheid hier een grens overschrijdt. Fundamentele rechten kunnen namelijk niet zomaar in geld worden uitgedrukt. En alleen al het feit dat de toezichthouder moet jokken om een volksvertegenwoordiger te overtuigen, zou voldoende moeten zijn om het advies van de NZa niet serieus te nemen.