Schrappen maar

Tijdens de Schrapconferentie afgelopen 18 november gaan zorgprofessionals, bestuurders en toezichthouders samen aan de slag om de regeldruk in de zorg te verminderen. Het initiatief van huisartsencomité Het Roer Moet Om en VvAA levert tientallen concrete en radicale resultaten op. 

Tekst: Dolf Weverink | Beeld: Stephan Tellier

“Schrappen maar”, is de opdracht van de minister bij de opening van de Schrapconferentie. De vraag is natuurlijk: hoe dan? Want: waar te beginnen en wie gaan het doen? Daar is LHV-voorzitter Ella Kalsbeek helder over. Ze pleit ervoor de kwalitatieve bewaking in de zorg primair bij de professionals te leggen en niet uit handen te geven. Indicatoren die niet tot betere zorg leiden, moeten we gewoon loslaten, vindt ze. “Doe het zelf, zorg dat je in de lead blijft en, als het moet, met de vuist op tafel.”

Bruno Bruins – minister voor Medische Zorg en Sport: “Zorg leveren én ontvangen zonder kopzorgen over onnodige regeltjes. Dat is goed voor zorgverleners én patiënten. Samen de papierberg te lijf, merkbaar!”

Heldere taal, maar Ruben Wenselaar, bestuursvoorzitter van Menzis, hecht er voor de zuiverheid van de discussie aan een stap terug te maken. Hij toont zich vol begrip over alle schrapinitiatieven, maar brengt een aantal mechanismen onder de aandacht die de grondslag van de administratieve taken in de zorg vormen. “We accepteren weinig risico’s en leggen heel veel verantwoording af. Zo veel dat ik als verzekeraar wel zeg: meer weten we niet – als je me nog een vraag stelt, moet ik gaan liegen. Bovendien zitten we met heel veel partijen aan tafel, dat maakt het niet eenvoudig om te schrappen.”

Dat die druk aanzienlijk is, laten de resultaten van de Denktank (Ont)regel de zorg zien. Gemiddeld besteden apothekers, fysiotherapeuten, MDL-artsen, psychiaters, wijkverpleegkundigen en ziekenhuisverpleegkundigen 40 procent van hun tijd aan administratieve taken. Dat komt neer op twee dagen per week. Het initiatief (Ont)Regel de Zorg richt zich in eerste instantie op deze beroepsgroepen, omdat hier de grootste prioriteit ligt qua regeldruk en om het hele proces behapbaar te houden. De verwachting is dat de resultaten van de Schrapconferentie zich als een golf over de andere domeinen in de gezondheidszorg zullen verspreiden.

Stevige ingreep

Een van de deelnemers aan de Schrapconferentie is derdejaars aios gynaecologie Steven Giesbers van Radboudumc. Samen met collega-medisch specialisten en MDL-artsen zet hij het afschaffen van ziekenhuisbrede accreditaties op de eerste plaats van de top-3 te schrappen maatregelen.

Een stevige ingreep – hoe ziet hij dat voor zich, wie zet de eerste stap? Giesbers: “Ik denk dat ziekenhuisdirecteuren en zorgverzekeraars met elkaar om de tafel moeten met als vertrekpunt het belang van de individuele patiënt. Het ziekenhuisbrede belang van accreditaties zie ik wel. De veiligheid is beter geregeld, en ik twijfel er niet aan dat het aantal verwisselingen is afgenomen door de checklists. Maar daar betalen we met elkaar een hoge prijs voor: het zijn kostbare constructies én de patiënt ziet een dokter die minder tijd voor hem heeft omdat hij een checklist moet afwerken. We zijn er met de beste bedoelingen aan begonnen, maar zitten nu in de situatie dat we elkaar in de greep houden.”

Bart-Jan Kullberg – internist-infectioloog Radboudumc: “Veel administratieve regels waarvan we denken dat ze opgelegd zijn door verzekeraars of de Inspectie, blijken bedacht in onze eigen organisatie”

“Dat gesloten systeem moeten we doorbreken. Ik stel voor dat wij als zorgprofessionals om te beginnen niet zomaar nieuwe checklists en maatregelen accepteren. Een mooi voorbeeld is de mail die ik gisteren kreeg waarin drie nieuwe time-outs voor ingrepen werden voorgesteld. Ik heb een reply-all gestuurd met twee bijlagen: de Argumentenkaart en de Trechter van Verdunning. Mijn voorstel: eerst de nieuwe voorstellen toetsen aan de Argumentenkaart en de trechter. En dan pas besluiten of we ze invoeren. ‘Ziekenhuisbreed’ is een benadering die we moeten loslaten.”

“We moeten differentiëren: het moet gaan om het antwoord op de vraag of de zorg voor de individuele patiënt er beter van wordt. Bovendien moeten we differentiëren naar zorgprofessionals. Een arts die twintig kleine ingrepen per dag uitvoert, heeft heel andere routines dan een collega die er slechts een per dag uitvoert, en dat moet je ook terugzien in de checklists. ICT is en blijft een bottleneck. Als een ICT’er een dag met mij en mijn collega’s zou meelopen, dan krijg je al heel andere en betere oplossingen. Overigens denk ik dat 50 procent minder administratietijd haalbaar is. Ik zie ernaar uit.”

Klik op de afbeelding om de pdf te openen

Veilige principes

Ook wijkverpleegkundige Vivi Jongma van HappyNurse schrapt mee. “Heel herkenbaar”, zegt ze over het voorstel om de ‘Veilige Principes’-lijst te vereenvoudigen. “De ideeën achter die lijst snappen we goed, maar het is onnodig ingewikkeld en vooral bewerkelijk. De ‘Veilige Principes in de medicatieketen’ zijn een goed voorbeeld. Als we een cliënt niet langer in staat achten verantwoordelijkheid te dragen voor de eigen medicatie, dan start een proces waarin iedere betrokkene op de hoogte moet worden gebracht.”

“Werk je met één systeem, dan zien de apotheker en de huisarts direct dat er sprake is van een nieuwe situatie. Geef je de Inspectie toegang, dan kunnen ook zij het hele proces volgen. Dat kan wanneer we met één landelijk systeem werken. Er is dan ook meteen een oplossing voor het toevoegen van alle bijsluiters in het patiëntendossier. Bij wijzigingen als deze, of veranderingen in de medicatie die in het actueel medicatieoverzicht moeten worden opgenomen.”

Peter de Groof – huisarts en initiatiefnemer van HRMO: “Aanpakken van de verstikkende regelgeving en controlesystemen in de zorg vraagt om gezamenlijke dapperheid: geef ruimte en vertrouwen aan zorgverleners op basis van hun professionaliteit en beroepswaarden”

“HappyNurse is een jong bedrijf. Wij zijn op dit moment bezig de Veilige Principes te vertalen in beleid en in praktische aanwijzingen voor medewerkers. De privacy-voorschriften van de AVG krijgen daar ook een plaats in. En dat doet iedere organisatie op haar eigen manier. Net als het opzetten van een auditsystematiek, waar veel tijd in gaat zitten. Net als de Wet op zorg en dwang, die nog niet door de Eerste Kamer is goedgekeurd, maar die we in onze praktijk al wel moeten naleven. Ieder voor zich is niet de beste oplossing.”

Stap naar voren

Peter de Groof, initiatiefnemer van Het Roer Moet Om, sluit de conferentie af met een ‘overdracht’ aan de beroepsgroepen: “Professional, stap naar voren en pak de ruimte; toezichthouders, verzekeraars en andere ‘derden’: stap naar achteren en geef ruimte.” Dit is meteen de rode draad in het schrap- en verbeterplan dat de beweging (Ont)Regel de Zorg presenteert aan het eind van de dag: