Moderne mecenassen

Ze hebben ieder hun eigen drijfveer en ideële doel, maar allemaal ondersteunen ze jong talent. Met een CultuurFonds op Naam. 

Tekst: Martijn Reinink | Beeld: Shutterstock

 

De Joodse cellist en componist Paul Hermann werd in 1944 in Toulouse opgepakt bij een straatrazzia. Via het Parijse doorgangskamp Drancy ging hij op transport naar Auschwitz. Dat was het laatste teken van leven. Zijn dochter, oud-ggd-arts en oud-politica Corrie Hermann (85), speelde jarenlang met het idee om iets te doen ter nagedachtenis aan haar vader. Na haar geneeskundige carrière besloot ze in 1996 een CultuurFonds op Naam in te stellen voor jonge, veelbelovende cellisten, vernoemd naar haar vader en beheerd door het Prins Bernhard Cultuurfonds. “Mijn vader is vroeger zelf door een oudoom, een soort mecenas, geholpen”, vertelt Hermann. “Die gaf jonge musici kansen, door optredens te regelen en instrumenten te betalen.”

Het Paul Hermann Fonds doet nu hetzelfde. Jaarlijks verleent het fonds financiële steun aan een of twee uitvoerende cello-talenten voor het volgen van een (aanvullende) studie. “De beurzen variëren van 3.000 tot 8.000 euro”, zegt Hermann. “Dat is de wereld niet, maar voor deze jonge mensen het verschil tussen wel of niet een opleiding aan een topconservatorium in het buitenland volgen.” Jaarlijks krijgt het voormalig GroenLinks-Kamerlid bericht over ‘wie er in de prijzen zijn gevallen’. Dat ze zelf niet bij die selectie betrokken is, was voor haar een belangrijke reden om voor een CultuurFonds op Naam te kiezen. “Ik wil niet dat persoonlijke voorkeuren meespelen. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft een onafhankelijke, deskundige adviescommissie die de aanvragen beoordeelt. Daarnaast komt er veel bij kijken als je zelf een stichting wilt opzetten. Ik heb er nu geen omkijken naar en bovendien is zo’n fonds op naam ook fiscaal aantrekkelijk.”

Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft een ANBI-status en is dus vrijgesteld van schenk- en erfbelasting. Door te schenken via een schenkingsovereenkomst zijn giften daarnaast maximaal aftrekbaar.

Er zijn bij het Prins Bernhard Cultuurfonds ruim vierhonderd CultuurFondsen op Naam in beheer, die projecten en talenten op het gebied van cultuur, natuur of wetenschap financieel ondersteunen. Henk Goei The (72), reumatoloog in ruste, heeft samen met zijn echtgenoot, oud-rechter Gerard Haack, sinds twee jaar zo’n eigen fonds. “Wij hebben geen kinderen. Na ons overlijden blijft er vast iets over om na te laten aan een goed doel. Maar waarom doen we eigenlijk nu niet wat met dat geld, zeiden we tegen elkaar. Dan zien we er nog iets van terug.” Toen ze beiden zeventig werden, hebben ze de knoop doorgehakt. “We vieren onze verjaardagen nooit, maar die keer hebben we het groots gevierd en hebben we als cadeau geld gevraagd voor een eigen fonds.”

Via een bevriende notaris kwamen ze terecht bij het Prins Bernhard Cultuurfonds. “We dachten aanvankelijk aan een fonds voor muzikaal talent, maar daar bleken al veel fondsen voor te zijn. Ambachtelijk talent is minder bedeeld. Die lacune vullen wij nu.” Het Goei The en Haack Fonds heeft inmiddels drie studenten de kans geboden om in het buitenland te studeren. Goei The somt op: “De eerste student is voor een opleiding restauratie-architectuur naar New York geweest, de tweede richt zich op restauratie van meubels; zij zit nu in Engeland, en in februari gaat een derde student naar Melbourne voor een opleiding innovatief design.”

‘Het is altijd leuk om te horen wat het ze heeft opgeleverd’

Student nummer drie hebben Goei The en zijn partner ontmoet tijdens de Young Talent Awards, een van de bijeenkomsten waar het Prins Bernhard Cultuurfonds instellers van een Cultuur- Fonds op Naam voor uitnodigt. “We hebben uitvoerig met haar en haar vader gesproken. Wie is ze, wat gaat ze doen? Dat was erg leuk en interessant.” Gaat Goei The haar in Australië bezoeken? “Nee, het is niet de bedoeling dat je als tweede vader over de schouder meekijkt. De studenten brengen verslag uit over wat ze hebben geleerd. Dat is genoeg. Dat lezen we met plezier.”

Voor Corrie Hermann geldt hetzelfde. “Het is altijd leuk om te horen wat het ze heeft opgeleverd.” Zij heeft met sommigen van de door haar gesponsorde cellisten nog weleens contact. “Met een aantal wissel ik een kerstkaart uit. Is er een concert in de buurt waar een van de cellisten speelt, dan ga ik ernaartoe. Als ik dan iemand zie spelen of als ik lees dat iemand in een orkest is benoemd, dan denk ik: ja, daar doe ik het voor.”

Een CultuurFonds op Naam instellen, bij leven of bij testament, kan vanaf 50.000 euro. Veel van de particuliere weldoeners met een fonds op naam zijn gepensioneerd. Maar er zijn er ook die nog vol in het werkende leven staan. Zoals cardioloog Jan Piek (62) en zijn vrouw, Marianne den Hartog (59), stafarts borstkanker. Op Pieks zestigste verjaardag vroegen zij hun gasten om een bijdrage voor een op te richten fonds. “Marianne en ik hebben het goed en we willen iets terugdoen voor de maatschappij”, licht Piek toe. Uit ervaring weet hij hoe belangrijk het kan zijn voor jong talent om over de grens kennis op te doen. “Op mijn 22ste heb ik een jaar meegelopen in een universiteitsziekenhuis in Miami; daardoor ben ik cardioloog geworden. We hebben het ook gezien bij onze dochter Marceline. Zij heeft na de middelbare school met een Fulbright beurs een jaar in Virginia gestudeerd. Dat is heel belangrijk geweest voor haar ontwikkeling en het heeft haar keuze voor geneeskunde bepaald.”

Het Piek den Hartog Fonds deelt beurzen uit aan talenten op het gebied van wetenschap en cultuur. “Vanwege onze medische achtergrond hebben we een lichte voorkeur voor wetenschap”, geeft Den Hartog aan. “Tot nu toe gaat de ene beurs richting cultuur en de andere richting wetenschap, en dat is prima. Het gaat ons erom dat talenten de kans krijgen zich buiten hun vertrouwde omgeving te ontplooien.”