Schrappen & verbeteren
Dat voor zorgprofessionals de regel- en administratieve druk torenhoog is, is algemeen erkend. Na hard werken zijn de betrokken partijen toe aan het concreet schrappen van overbodige regels en het voorstellen van verbeteringen.
Tekst: Dolf Weverink | Beeld: Tamar Smit
Na maandenlange samenwerking tussen Het Roer Moet Om (HRMO), VvAA en andere bij de gezondheidszorg betrokken partijen, kunnen er nu concrete stappen worden genomen om overbodige regels te schrappen en administratieve lastendruk te verminderen. Op de eerste Schrapconferentie (Ont)Regel de Zorg eind november, met als motto ‘Schrap én verbeter’, zaten alle partijen hiervoor bij elkaar. De aanwezigheid van de minister van Medische Zorg, Bruno Bruins, onderstreepte de breed gevoelde urgentie. Hij schaarde zich volledig achter de beweging (Ont)Regel de Zorg. “Zorg leveren én ontvangen zonder kopzorgen over onnodige regeltjes, is goed voor zorgverleners én patiënten. Samen de papierberg te lijf”, aldus de minister. Niet alleen het ministerie, ook de zorgverzekeraars en instanties zoals de Inspectie verklaren zich solidair met het initiatief om te onderzoeken hoe groot die administratieve lastendruk nu eigenlijk is en belangrijker: hoe daar verandering in te brengen. Dat betekent een stevig draagvlak en een goede basis voor een gezamenlijke aanpak.
Ter voorbereiding op de Schrapconferentie inventariseerde de Denktank (Ont)regel de zorg onder meer hoeveel tijd verschillende zorgverleners kwijt zijn aan administratie. De ondervraagde zorgprofessionals gaven aan hier gemiddeld 40 procent van hun tijd aan te besteden, omgerekend is dat twee dagen per week. Tijd die deels ook besteed kan worden aan patiënten. Er zijn wel verschillen per beroepsgroep; wijkverpleegkundigen besteden 48,5 procent aan administratie, maag-darm-leverartsen 43,2 procent, psychiaters 39,4 procent, apothekers 39,2 procent, ziekenhuisverpleegkundigen 39,1 procent en fysiotherapeuten 25,5 procent.
De denktank maakte, op basis van alle input die zorgverleners aanleverden, ook een overzicht van administratieve taken en regels die veel tijd kosten of veel frustratie opleveren (of allebei) om zo een aanzet te geven voor de werkconferentie om maatregelen te nemen en onnodige regels te schrappen. Het gaat om een scala aan regels en administratieve handelingen, door verschillende partijen opgelegd: de beroepsorganisatie, zorgverzekeraars, het ministerie of de Inspectie bijvoorbeeld.
Een paar concrete voorbeelden: psychiaters zouden wel af willen van het uren registreren en het herhaald opvragen van een actueel medicatieoverzicht. Apothekers vinden de verwerking van een opiaatrecept erg omslachtig en fysiotherapeuten zijn te veel tijd kwijt met het invullen van hun dagjournaal en het schrijven van evaluatiebrieven over chronische patiënten. Op de Schrapconferentie passeerden deze en vele andere regels de revue.
Schrapgereedschap
Om het nut van een administratieve handeling of een beleidsmaatregel te beoordelen, ontwikkelde de denktank in samenwerking met De Argumentenfabriek ‘schrapgereedschap’. Voor zorgprofessionals is dat een ‘Argumentenkaart’ en voor beleidsmakers de ‘Trechter van Verdunning’. Bij de beslissing om een administratieve handeling wel of niet uit te voeren helpt de Argumentenkaart. De kaart nodigt de zorgprofessional uit te reageren op vijftien stellingen over kwaliteit, tijd, aansprakelijkheid en werkplezier. Aan de linkerkant van het schema verzamelt de gebruiker argumenten vóór en aan de rechterkant argumenten tégen het uitvoeren van de administratieve handeling. Dit geefteen beeld van het nut of de zinloosheid van een handeling.
De ‘Trechter van Verdunning’ is ontwikkeld voor beleidsmakers en bestaat uit drie filters. Noodzaak is het eerste filter. Is deze beleidsmaatregel noodzakelijk om goede zorg mogelijk te maken? Gaat er iets mis wanneer we deze beleidsmaatregel niet invoeren? Pas bij twee keer volmondig ‘JA’, kan de beleidsmaatregel door.
Werkzaamheid is het tweede filter. Wat is het beoogde effect van deze beleidsmaatregel? Is dat effect aantoonbaar? Om dit filter te passeren zijn een concreet antwoord en een overtuigend ‘JA’ nodig.
Doelmatigheid is het derde filter. Beleidsmaatregelen die het derde filter halen, zijn blijkbaar noodzakelijk én ze werken. In dit filter draait het om de kosten van de maatregel. Die mogen niet groter zijn dan de baten. Om dit filter te passeren moet het antwoord op de vraag ‘Wegen de kosten op tegen de baten?’ een overtuigend ‘JA’ zijn.
Meer inzicht
In het proces om de regeldruk in de zorg te verminderen is met de Schrapconferentie een nieuw stadium bereikt. Er is bij alle betrokken partijen draagvlak om met elkaar veranderingen door te voeren en door de onderzoeken is er meer inzicht in wat geschrapt of verbeterd kan worden, waarbij de genoemde instrumenten kunnen worden ingezet.
Dit artikel ging net voor de Schrapconferentie naar de drukker. Wilt u weten wat er die dag is bereikt, wilt u de toespraak van de minister zien of wilt u weten hoe u zelf aan de slag kunt met het schrappen van regels, kijkt u dan op vvaa.nl/ontregeldezorg. In het januarinummer leest u meer over de resultaten van de eerste Schrapconferentie.
Minder administratie en meer vertrouwen
In het kader van (Ont)Regel de Zorg en aanvullend op het onderzoek van de denktank, hielden de Federatie Medisch Specialisten en VvAA samen een onderzoek onder 20.000 medisch specialisten. Zij vroegen hen hoeveel tijd zij aan administratieve taken besteden. Ruim 3.000 van hen (medisch specialisten en aiossen) vulden de enquête in. De resultaten sluiten aan bij de bevindingen van de denktank en bieden volop aanknopingspunten voor verbetering. Dit zijn de hoofdpunten die voorzitter Marcel Daniëls presenteerde op de Schrapconferentie:
- Medisch specialisten besteden gemiddeld 15 uur per week aan administratieve handelingen.
- Voor aiossen is dat 19 uur per week.
- Medisch specialisten en aiossen zeggen gemiddeld 40 procent van hun werktijd kwijt te zijn aanadministratieve handelingen.
- Specialisten en aiossen beschouwen 36 procent van alle administratieve handelingen als zinnig.
- Ze vinden dat 61 procent van alle administratieve handelingen te veel tijd kost.
- Van de specialisten en aiossen vindt 94 procent dat administratie het werkplezier vermindert.
- Slechts 23 procent heeft het gevoel er zelf iets aan te kunnen doen.
- Van de specialisten en aiossen vindt 75 procent dat de ICT-systemen niet voldoende ondersteuning bieden bij hun administratieve taken.
- Van de specialisten en aiossen rapporteert 70 procent dat zij data dubbel moeten invoeren.
- Oplossingen volgens de specialisten en aiossen uit het onderzoek: betere ondersteuning, betere ICT, meer vertrouwen in plaats van controle, minder keurmerken en kwaliteitsregistraties.