Tekortkomingen marktwerking in de zorg

Sigrid Stroux, advocaat op het gebied van mededingingsrecht te Amsterdam. Heeft gewerkt aan verschillende zaken in de gezondheidszorg.

Het is nu alweer 16 jaar geleden dat Minister Hoogervorst het zorgstelsel in Nederland op de schop nam. De economische marktwerking deed zijn intrede in het Nederlandse zorgsysteem. Het ziekenfonds werd afgeschaft en alle Nederlandse burgers, ongeacht hun inkomen, moesten zich verplicht verzekeren bij een private zorgverzekeraar naar keuze.

Zoals u wellicht bekend is, zijn er momenteel 24 zorgverzekeraars in Nederland. De meeste verzekeraars vallen onder een overkoepelend concern. Er zijn 11 concerns. De grootste vier –Zilveren Kruis (Achmea), VGZ, CZ en Menzis – verzekeren samen bijna 86 procent van de markt. Ze vormen daarmee een zogenoemd oligopolie. Door de economische interactie in een dergelijke marktstructuur liggen de prijzen over het algemeen hoger dan op een concurrentiële markt. Zorgverzekeraars hebben bij voorbeeld de macht om bepaalde medicijnen voorkeur te geven boven andere.

Ook andere parameters spelen een rol. De COVID-19 crisis legt de tekortkomingen van toepassing van marktwerking op de zorg nogmaals pijnlijk bloot. De schaarse mondkapjes en andere persoonlijke beschermingsmiddelen worden noodzakelijkerwijs soms tegen woekerprijzen verhandeld.

De COVID-19 crisis legt de tekortkomingen van toepassing van marktwerking op de zorg nogmaals pijnlijk bloot

Verder is wederom duidelijk geworden dat er een gebrek is aan voldoende (dure) IC-bedden in Nederland. Ons land heeft relatief weinig IC-bedden per hoofd van de bevolking, namelijk 7 per 100.000 inwoners. In de ons omringende landen zijn het er beduidend meer: België heeft 18 IC-bedden per 100.000 inwoners en Duitsland heeft er zelfs 34.

Ook de landelijke dekking van ziekenhuizen komt door het toelaten van marktwerking in de zorg onder spanning te staan.

Ziekenhuizen zijn door de jaren weggefuseerd of overgenomen, zoals de Zeeuwse ziekenhuizen. Door deze fusie is de maximale aanrijdtijd van ambulances beduidend meer dan de voorgeschreven 15 minuten.

Andere ziekenhuizen die gesloten zijn vanwege faillissementen, zoals het Slotervaartziekenhuis of de IJsselmeerziekenhuizen, hadden nu een belangrijke rol kunnen spelen in de opvang van Covid-19 patiënten.

Het initiële doel, i.e. de gezondheidszorg te verbeteren, efficiënter en goedkoper te maken is daarmee niet bereikt. Sterker nog, in 2040 zal er volgens het rapport Naar een toekomstbestendig zorgstelsel sprake zijn van bijna een verdubbeling van het huidige uitgavenniveau tot 174 miljard euro, zo’n 16,4 procent van het bbp.

Het is duidelijk dat het gezondheidsstelsel nogmaals op de schop moet; vrije concurrentie in de zorg is geen begaanbare en ook geen betaalbare weg.

Delen